e-ISSN: 3006-2772
ISSN: 2618-0030
2019
İki illik
Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu
Azərbaycan

İslam hüququ

İslamda at, qatır və ulaq ətlərinin hökmünün quran prizmasından təhlili

Analysis of the Law Concerning Horse, Mule and Donkey Meat From the Quranic Prism

Дозволенность мяса лошади, мула и осла в исламе с призмы корана

  • Əhməd Niyazov Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu İslamşünaslıq kafedrasının müdiri
  • Hilal Ağamoğlanov AMEA akad. Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun elmi işçisi
İslam şəriətində ətinin yeyilməsi halal olan qoyun, keçi, dəvə, inək kimi heyvanların adları Qurani-Kərimdə qeyd olunur. Bunlarla bərabər, ətinin yeyilməsinin caiz olub-olmaması barədə müxtəlif fikirlərin səsləndirildiyi at, qatır və ulağın da adları çəkilir. Bəzən bu heyvanların ətlərinin yeyilməsinin Qurani-Kərimdəki “ən-Nəhl” surəsindəki 5-8-ci ayələrindən anlaşıldığı qeyd edilir. Mövzu ilə bağlı həm hədislərdə, həm də tarixdə baş vermiş hadisələrdə hökmə təsir edəcək dəlillər mövcuddur. Məqalədə şiə imamiyyə və əhli-sünnə məzhəb fəqihlərinin mövzuya dair ictihad və istidlalları, alimlərin müvafiq rəyləri qeyd olunur. Alınan nəticəyə əsasən, Qurani-Kərimdəki “ən-Nəhl” surəsinin 8-ci ayəsinin at, qatır və ulaq ətlərinin yeyilməsinin haramlığına dəlil sayılması düzgün hesab edilmir. Belə ki, həmin ayələr hicrətdən öncə Məkkədə nazil olmuş, ulaq və qatır ətlərinin haram elan edilməsi hadisəsi isə hicrətdən 7 il sonra Xeybər savaşında baş vermişdir. Həmçinin adıkeçən heyvanlar donuz kimi zatən nəcis deyillər və bu səbəbdən, onların haramlığı müəyyən illətlərə bağlı olmalıdır. Xeybər savaşı günlərində belə bir illətin bu heyvanlardan biri olan ulağın yükdaşıma məqsədli, həmçinin cəllalə (nəcis yeməyə adət etmiş) olması göstərilə bilər.
The names of animals that are halal in Islamic law, such as sheep, goats, camels and cows, are mentioned in the Holy Qur'an. Moreover, the Islamic law also mentions a horse, mule and donkey, which differ in law regarding the edibility of their meat. Some claim that the reason for consuming the meat of these animals is obvious from verses 5-8 of the Holy Qur'an's sura “anNakhl”. However, there is evidence that the verger is giving this statement, both in hadith and in historical events on this occasion. The article notes the Ijtihad and the arguments of the Shiite and Sunni Faqihs on this subject, as well as the relevant opinions of scholars. The conclusion is that verse 8 of the al-Nakhl sura in the Holy Qur'an is not considered an evidence of a ban on the consumption of horse, mule and donkey meat. Since, these ayats were sent to Mecca before Hijra, and the announcement of donkey meat and mule by haram took place at the Battle of Khaibar 7 years after Hijra. In addition, the above-mentioned animals are not najis in essence like pigs, and therefore their haram can be caused by certain reasons. During the Battle of Khaibar, such a reason could be that one of these animals a donkey, was used to carry goods, and could also be a “jellale” (trained to eat human feces).
Животные, мясо которых является дозволенным для приема в пищу в исламском праве, такие как овца, коза, верблюд и корова, упоминаются в Священном Коране. При этом в Коране упоминаются также лошадь, мул и осел, относительно допустимости мяса которых высказываются разные мнения. Иногда утверждается, что довод в пользу употребления мяса этих животных в пищу очевиден из аятов 5-8 суры «ан-Нахль» Священного Корана. Свидетельства, влияющие на данное повеление, встречаются как в хадисах, так и в исторических событиях. В статье отмечается иджтихад и аргументы шиитских и суннитских факихов по этому поводу, а также соответствующие мнения ученых. Согласно заключению, 8-ой аят суры «ан-Нахль» в Священном Коране не считается доказательством запрета употребления мяса лошадей, мулов и ослов. Так как, эти аяты были ниспосланы в Мекке до Хиджры, а объявление мяса осла и мула харамом имело место в битве при Хайбаре через 7 лет после Хиджры. Кроме того, вышеупомянутые животные не являются наджасом по сути как свиньи, а недозволенность их мяса может быть вызвана определенными причинами. Во времена битвы при Хайбаре такой причиной могло быть то, что одно из этих животных осел, использовалось для перевозки грузов, а также могло быть «джеллале» (склонным есть фекалии).
Referanslar

Mühyiddin ibn Şərəf Nəvəvi, “əl-Məcmu”, Muhəmməd Nəcib Mutiinin təhqiqilə, Səudiyyə rəbistanı, Ciddə, “Məktəbətul-irşad”.

Əbu Muhəmməd Abdullah ibn hməd ibn Muhəmməd ibn Qüdamə. (1997). “əl-Muğni”, Abdullah ibn Abdulmühsin ət-Türkinin təhqiqilə, Səudiyyə rəbistanı, ər-Riyad, “Daru aləmil-kutub”, III çap.

Əbul-Həsən li ibn bu Bəkr Mərğinani. (1996). “əl-Hidayətu şərhu bidayətil-mubtədi”, llamə bdülhəyy Liknəvinin şərhilə, Pakistan, “İdarətul-Quran vəl-ulumil-islami”, I çap.

Əbu Bəkr ibn Məsud Kaşani Hənəfi. (2003). “Bədaius-sənai”, Seyid li Muhəmməd Müəvvəzinin təhqiqilə, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, II çap.

Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Muhəmməd ibn bdürrəhman əl-Maliki əl-Məğribi əl-Həttab. (2010). “Məvahibul-cəlil”, Şeyx Muhəmməd Yəhya Şənqitinin şərhlərilə, Mavritaniya, Nuakşot, “Darur-Rizvan”.

İmam bu Abdullah Muhəmməd ibn hməd əl- nsari əl-Qurtubi. (2006). “əl-Camiu liəhkamil-Quran”, Livan, Beyrut, “ər-Risalə” müəssisəsi, I çap.

Şeyx Muhəmməd ibn li Şövkani. (2004). “Seylul-cərrar”, Livan, Beyrut, “Daru İbn Həzm”, I çap.

Qurani-Kərim.

Buxari. (1980). “Səhih”, Misir, Qahirə, “Məktəbətus-sələfiyyə”, I çap.

Müslim. (2000). “Səhih”, Səudiyyə rəbistanı, ər-Riyad, “Darus-səlam”, II çap.

Muhəmməd ibn hməd ibn Muhəmməd ibn Rüşd əl-Hənəfi, 1994.

“Bidayətul-müctehid”, Misir, Qahirə, “Məktəbətu ibn Teymiyyə”, I çap.

“İzahlı dini terminlər lüğəti”, (2020). Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu, Bakı: “Nurlar” nəşriyyatı.

Muhəmməd ibn Cərir Təbəri. (2001). “Camiul-bəyan”, Abdullah ibn Əbdülmühsin ət-Türkinin təhqiqilə, Misir, Qahirə, “Hicr”, mətbəəsi, I çap.

Əbdülbaqi ibn Yusif Zərqani. (2002). “Şərhu əla muxtəsəri Xəlil”, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, I çap.

Əbdürrəhman Cəziri. (2003). “əl-Fiqhu əla məzahibil-ərbəə”. “Darul- kutubil-ilmiyyə”, Livan, Beyrut.

Əbdürrəhman Həmzə. (2017). “əl- hkamul-fiqhiyyə əl-mustəfadətu min ğəzvəti Xeybər fil-ət`əməh”, Muhəmmadiyya Universiteti, Surakarta.

İbn Həzm ndəlusi. (2003). “əl-Muhəlla bil-asar”, Dr. bdülğəffar Süleyman Bindərinin təhqiqilə, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, I çap.

İbn Aşur Məhəmməd Tahir. (1987). “İslam hüquq fəlsəfəsi”. Türd dilinə tərcümə edən Vecdi Akyüz və Mehmet Erdoğan. Türkiyə, İstanbul, “İklim” nəşriyyatı.

Şeyx Mənsur ibn Yunis əl-Bəhuti. (2000). “Şərhu muntəhəl-iradat”, Abdullah ibn Abdulmühsin ət-Türkinin təhqiqilə, Livan, Beyrut, “ər-Risalə” müəssisəsi, I çap.

Məhəmməd ibn bu Bəkr İbn Qeyyim əl-Cevzi. (1968). “Ovnul-mə`bud fi şərhi Sünəni bi Davud”, Səudiyyə rəbistanı, Mədinə, II çap.

Malik ibn nəs, “əl-Muvatta”, “Kitabus-sayd” (24).

Əbu Davud, “Sünən”.

İbn bu Şeybə, “əl-Müsənnəf”.

Beyhəqi, “əs-Sünənul-kubra”.

Təbərani, “əl-Möcəmul-kəbir”.

İbn Hişam. (1990). “Sirətun-nəbəviyyə”, Livan, Beyrut, “Darul-kitabil-ərəbi”, III çap.

Əbdürrəzzaq. (2015). “əl-Müsənnəf”, Livan, Beyrut, “Darut-tasil”.

Muhəmməd ibn Əbul-Abbas Əhməd ibn Həmzə Şihabəddin ər-Rəmli. (2003). “Nihayətul-muhtac”, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, III çap.

Küveytin vəqflər və islam məsələləri nazirliyi. (1986). “Movsuatul- fiqhiyyə”, Küveyt, “Zatu səlasil” mətbəəsi, II çap.

Seyid Şərif Mürtəza li ibn Hüseyn əl-Musəvi. (1971) “əl-İntisar”, İraq, Nəcəf, “Heydəriyyə” mətbəəsi.

Şeyx Məhəmməd Həsən Nəcəfi. (2012). “Cəvahirul-kəlam”, İran, Qum, I çap.

Təqiyyəddin Əbus-Səlah Hələbi. (2013). “əl-Kafi fil-fiqh”, Rza Ustadinin təhqiqilə, İran, “Bustane ketab” mətbəəsi, II çap.

Hürr Amuli Mirzə Nuri. (2011). “Vəsailuş-şiə və mustədrəkuha”, İran, Qum, “İslam yayınları” müəssisəsi, I çap.

Zeynuddin Əli ibn Amili. (2008). “Məsalikul-əfham”, “Məariful- islamiyyə” müəssisəsinin təhqiqilə, İran, “İtrət” mətbəəsi, IV çap.

Əllamə Hilli. (1997). “Müxtələfuş-şiə”, İran, Qum, “İslam nəşrləri” müəssisəsi, I çap.

Ümumilikdə 36 istinad var.
Necə istinad edilir?
Niyazov, Əhməd - Ağamoğlanov, Hilal. “İslamda At, qatır Və Ulaq ətlərinin hökmünün Quran prizmasından təhlili”. Din Araşdırmaları Jurnalı 4/6 (June 30, 2021), 291-310. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/122
№ 1(6) İyun 2021 baxış

№ 1(6) İyun 2021

Məqalə Məlumatları

  • Məqalə Növü İslam hüququ
  • Təqdim Edildi aprel 1, 2021
  • Yayımlanıb iyun 30, 2021
  • Nömrə № 1(6) İyun 2021
  • Bölmə İslam hüququ
  • Fayl Yükləmələri 24
  • Abstrakt Baxışlar 283
  • Paylaş
Endirmə datası hələ yoxdur.