İslam hüququ
M.K.Bakuvinin “Kəşfül-Həqayiq” təfsirində zinakarla evliliyə dair verdiyi hökm və “ən-Nur” surəsinin 3-cü ayəsinin fiqhi təhlili
Judgment on Marriage With Adulterer in M.K.Bakuvi’s Interpretation of “Kashful-hagayig” and Jurisprudential Analysis of Verse 3 of Surah “an-nur”
М.К.Бакуви о браке с прелюбодеем в своем тафсире «кашфул-хакайик» и правовой анализ третьей суры «ан-нур» с точки зрения фикха
Qurani-Kərimdə şəriət hökmü ehtiva edən ayələrdən biri “ən-Nur” surəsinin 3-cü ayəsidir. “Kəşfül-həqayiq” təfsirinin müəllifi Mir Məhəmməd Kərim Bakuvi bu ayənin şərh və təfsirinə özünəməxsus şəkildə yanaşmış, Quran ayəsinin zahiri və kəlmə mənasını dəlil götürmüş, zinakarı subay və evliyə, zinakarlıqda məşhur olan və olmayana ayırmamış, evlilik üçün tövbənin şərt olub-olmadığını qeyd etməmiş, zahirə istinadla zinakarla evliliyin haramlığına hökm etmişdir. Həmçinin zinakar şəxslə evlənənin müsəlmanlıqdan xaric olduğunu hesab etmiş və bu səbəbdən, nəticə kimi müşriklə evlənməsini də icazəli görmüşdür. Ayənin fiqhi cəhətdən təhlilinə nəzər saldıqda, zinakarla nikahın haramlığına dəlil sayıla bilmədiyi görünür. Ayə şəri qanun mənasını ifadə etmir. Fəqihlərin də ayəyə bu cür yanaşmaları məsələ ilə bağlı hökmlərində özünü büruzə verməkdədir. Belə bir evliliyi haram sayanlar isə tövbə şərti ilə bunun icazəli olduğuna hökm vermişlər. Ayəni islamaqədərki dövrdə aşkar fahişəlik edən qadınlara aid edən alimlər zinakarla evlənməyin icazəli olduğuna, bariz şəkildə haramlığa dəlalət etdiyini düşünənlər isə onlarla nikah bağlamağın haramlığına dəlil hesab ediblər. Həmçinin ayənin hökmünün nəsx olunmasına dair fərqli fikirlər də mövcuddur. Buna əsasən, nəsx olunduğunu iddia edənlər nikahın icazəli olduğuna, eləcə də nəsx olunmadığı, lakin şəri hökm mənası daşımadığı qənaətinə gələnlər də icazəli olduğuna, nəsx olunmadığını və şəri hökm mənası ehtiva etdiyi fikrini irəli sürənlər isə haramlığına hökm etmişlər. Bu mövzuda şəri hökmə təsir edən digər mühüm amillərdən biri məsələ ilə bağlı səhabə və tabeunların fərqli fikirlər irəli sürmələridir. Onların bu ixtilafları fəqihlərin verdikləri hökmlərdə də öz əksini tapmışdır.
One of the verses in the Qur'an that contains Sharia laws is the verse 3 of Surah “an-Nur”. The author of the interpretation of “Kashful-Hagayig” Mir Mahammad Karim Bakuvi took a different approach to the interpretation and commentary of this verse, took evidence the apparent and literal meaning of the Qur'an verse, did not divide the adulterer into single and married, those who were well-known in adultery and those who were not, he did not say whether repentance was a condition for marriage, and ruled that marriage with an adulterer was haram. He also considered that marrying an adulterer was against Islam, and therefore, as a result, he allowed marrying a polytheist. Reviewing the jurisprudential analysis of the verse, it does not seem to be a proof that marriage with an adulterer is haram. The verse does not refer to Sharia law. Such approach of jurists to the verse is also reflected in their rulings on the matter. Those who consider such marriage haram have ruled that it is permissible on the condition of repentance. Scholars who attribute the verse to women who were openly engaged in prostitution in the preIslamic period considered it an evidence for permission to marry an adulterer, while those who thought that it was a clear sign of haram considered it an evidence for forbiddance to marry them. There are also different opinions on the annulment (change) of the verse's ruling. Accordingly, those who claim that it has been annulled (changed) have ruled that marriage is permissible, those who claim that it has not been annulled, but do not have Sharia law meaning, have also ruled that it is permissible, and those who claim that it has not been annulled and that it has Sharia law meaning have ruled that it is haram. Another important factor influencing Sharia ruling on this issue is that the companions (sahabah) and their followers (tabi’un) have different opinions. This difference is also reflected in the rulings of the jurists.
Одним из аятов Корана, содержащим постановление шариата, является третий аят суры «ан-Нур». Мир Мохаммед Карим Бакуви, автор тафсира «Кашфул-Хакайик», своеобразно подходя к комментированию и тафсиру этого аята, привел в качестве доказательства внешний и словесный смысл аята Корана, не сделал различия между прелюбодеем, состоящим и не состоящим в браке, человеком, занимающимся и не занимающийся прелюбодеянием, не указал покаяние, как условие для заключения брака, постановил о грехе заключения брака с прелюбодеем, ссылаясь на внешний смысл. Он также считал, что человек, заключивший брак с прелюбодеем, перестает быть мусульманином и поэтому ему позволительно вступить в брак с политеистом. Судя по анализу этого аята с точки зрения фикха, не приведены доказательства греха заключения брака с прелюбодеем. Аят не несёт смысл закона шариата. Такой подход фагихов (ученых) к аяту проявляется в их велениях по этому вопросу. Те, кто считает грехом такой брак, считают, что он допустим при условии покаяния. Ученые, отнесшие этот аят к женщинам, открыто занимавшимся проституцией в доисламский период, отмечали допустимость брака с прелюбодеем, в то время как для тех, кто считал это харамом, заключение брака с прелюбодеем являлось грехом. Существуют также различные мнения относительно переписывания веления аята. Соответственно, те, кто утверждает, что аят переписан, считают допустимость такого брака, те, кто считает, что аят не переписан, однако не несет смысл закона шариата, также отмечают допустимость такого брака, а те, кто считает, что аят не переписан и несет смысл закона шариата, отмечают грех заключения такого брака. Одним из важных факторов, влияющих на веление шариата в этом вопросе, является то, что сахабы и табиуны имели разное мнение. Их различия во мнениях также отражены в велениях фагихов.
Alusi Şihabəddin. “Ruhul-məani”, Livan, Beyrut, “İhyau turasil-ərəb”.
Bakuvi Hacı Mir Məhəmməd Kərim Mircəfər. (2014). “Kəşfül-Həqaiq an-nukətil-ayati vəd-dəqaiq”, Bakı:“Şərq-Qərb” mətbəəsi.
Beyhəqi Əhməd ibn Hüseyn ibn Əli. (2003). “əs-Sünənul-kubra”, Livan, Beyrut, Daru kutubil-ilmiyyə”, III çap.
Bəğəvi Hüseyn ibn Məsud. (1997). “ət-Təhzib”, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, I çap.
Bəhuti Mənsur ibn Yunus. (1983). “Kəşful-qina ən mətnil-əqna”, Beyrut, I çap.
Dönmez İbrahim Kafi. (2010). “Şeru mən qabləna”, TDV İslam ansiklopedisi.
Əmadi Əbus-Suud Muhəmməd ibn Muhəmməd, “İrşadu əqlis-səlim”, Livan, Beyrut, “Daru ihya ət-turasil-ərəbi”.
Əllamə Məclisi Şeyx Muhəmməd Baqir, “Biharul-ənvar”, Livan, Beyrut, “Daru ihyail-turasil-ərəbi”, III çap.
Hələbi Əbu Səlah. (2013). “əl-Kafi fil-fiqh”, II çap, İran, Qum: “Bustane ketab” müəssisəsi.
Həttab Əbu Abdullah Şəmsəddin Muhəmməd ibn Muhəmməd Trablusi Məğribi. (1995). “Məvahibul-cəlil lişərhi müxtəsiri Xəlil”, Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”.
Hürr Amili. (2009). “Vəsailuş-şiə”, “Nikah” kitabı, “Kürəkənlik səbəbilə haram olanlar” babı, fəsil 13, hədis 1, İran, Qum: “İslam nəşrləri” müəssisəsi.
İbn Əbdül-Bərr. (1993). “İstizkar”, Misir, Qahirə: “Darul-vəğa”, I çap.
İbn Əbdül-Bərr. (1992). “əl-İstiab fi mərifətil-əshab”, Əli Muhəmməd Bəcavinin təhqiqilə, Livan, Beyrut: “Darul-ceyl”, I çap.
İbn Əbu Şeybə Əbu Bəkr Abdullah ibn Muhəmməd ibn İbrahim. (2004). “əl-Müsənnəf”. Səudiyyə Ərəbistanı, ər-Riyad, “Məktəbətur-Rüşd”, I çap.
İbn Həzm Ənədlusi. (2003). “əl-Muhəlla”. Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, I çap.
İbn Kəsir. (1997). “Təfsiru Quranil-əzim”, Səudiyyə Ərəbistanı, ər-Riyad, “Darut-Tayyibə”, I çap.
İbn Macə Muhəmməd ibn Yəzid Qəzvini. “Sünən”, “Kitabuz-zöhd”, “Daru ihyail-kutubil-ərəbiyyə”.
İbn Nəcim. “əl-Bəhrur-raiq”, “Mətbəətul-ilmiyyə”, I çap.
İbn Rüşd. (1982). “Bidayətul-müctəhid”. Livan, Beyrut, “Darul-mərifə”, VI çap.
Kuleyni Şeyx Məhəmməd ibn Yaqub. (1984). “əl-Kafi”, Əli Əkbər Ğiffarinin təhqiqilə, “Daru kutubil-islamiyyə”, İran, Tehran, III çap.
Qurafi Şihabəddən Əhməd ibn İdris. (1994). “əz-Zəxirə”. Livan, Beyrut, “Daru ğərbil-islami”, I çap.
Qurtubi Muhəmməd ibn Əhməd. (2006). “əl-Camiu liəhkamil-Quran”. Livan, Beyrut, “ər-Risalə” müəssisəsi, I çap.
Mavərdi Əli ibn Muhəmməd. (1994). “əl-Havil-kəbir”. Livan, Beyrut, “Daru kutubil-ilmiyyə”, I çap.
Mərdavi Əli ibn Süleyman. (1955-56). “əl-İnsaf”, I çap.
Mubarkafuri Muhəmməd Əbdürrəhman ibn Əbdürrəhim, “ət-Tuhfətul-əhvəzi”, Livan, Beyrut, “Darul-fikr”.
Muğniyə Məhəmməd Cavad. (2004). “Fiqhul-imami-Cəfəris-Sadiq”. İran, Qum: “Ənsarian” nəşriyyatı.
Nəsai Əhməd ibn Şüeyb. (2001). “əs-Sünənul-kubra”, Livan, Beyrut, “ər-Risalə” müəssisəsi, I çap.
Nişapuri İbn Münzir. (1999). “əl-İcma”, Dr.Əhməd ibn Muhəmməd Hənifin təhqiqilə. BƏƏ: “Məktəbətul-furqan”, II çap.
Sadiq Ruhani Seyid Məhəmməd. (2014). “Fiqhus-Sadiq”, İran, Qum, “Daneş” mətbəəsi, I (V) çap.
Seyid Xoyi. (2009). “əl-Məbani fi şərhil-urvətil-vüsqa”, (“Movsuatul-imamil-Xoi”) “Nikah” bəhsi, İran, “Ninəva” mətbəəsi, IV çap.
Sənani Əbdürrəzzaq ibn Həmmam. (2015). “əl-Müsənnəf”. Misir, Qahirə, “Darut-tasil”, I çap.
Siyuti Cəlaləddin. (2011). “əd-Durrul-mənsur”. Livan, Beyrut, “Darul-fikr”.
Şafei Muhəmməd ibn İdris. (2001). “əl-Umm”. Misir, Qahirə, “Darul-Vəfa”, I çap.
Şeyx Müfid. (1990). “əl-Müqniə”. II çap, İran, Qum, “İslam nəşrləri” müəssisəsi.
Şeyx Səduq. (2005). “əl-Muqni”. II çap, İran, Qum, “Etimad” mətbəəsi.
Şeyx Tusi Əbu Cəfər Muhəmməd ibn Həsən. (1999). “əl-Xilaf”, “İran, Qum, “nəşrul-islami” müəssisəsi.
Şeyx Tusi Əbu Cəfər Muhəmməd ibn Həsən. “əl-Məbsut”, Məhəmməd Baqir Behbudinin təshihilə, “İhyau asaril-cəfəriyyə” mətbəəsi.
Şeyx Tusi Əbu Cəfər Muhəmməd ibn Həsən. (2006). “Təhzibul-əhkam”, “Nikah” fəsili 7, Əli Əkbər Ğiffarinin təshihilə, İran, Tehran, “Daru kutubil-islamiyyə”, I çap.
Şənqiti Muhəmməd Əmin ibn Muhəmməd Muxtar, “Əzvaul-bəyan”, “Daru ələmil-fəvaid”. Təbatəbai Əllamə Məhəmməd Hüseyn, “əl-Mizan”, “əl-Bəqərə” surəsinin 221-ci ayəsinin təfsiri.
Təbərsi Əbu Əli Fəzl ibn Həsən. (2006). “Məcməul-bəyan fi təfsiril-Quran”, Livan, Beyrut, “Darul-Murtəza”, I çap.
TDV İslam Ensiklopedisi, “Zina”, Hüseyn Esen.
Tirmizi. (1996). “Sünən”, “ən-Nur” surəsi babı, Livan, Beyrut, “Ğərbul-islami”, I çap.
Ziləi Osman ibn Əli. (1895). “Təbyinul-həqaiq”, “əl-Kubra-Əmiriyyə” mətbəəsi, I çap.
Ümumilikdə 44 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Ağamoğlanov, Hilal. “M.K.Bakuvinin “Kəşfül-Həqayiq” təfsirində Zinakarla Evliliyə Dair Verdiyi hökm Və ‘ən-Nur’ surəsinin 3-Cü ayəsinin Fiqhi təhlili”. Din Araşdırmaları Jurnalı 4/7 (December 31, 2021), 289-316. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/139
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü İslam hüququ
- Təqdim Edildi oktyabr 1, 2021
- Yayımlanıb dekabr 31, 2021
- Nömrə № 2(7) Dekabr 2021
- Bölmə İslam hüququ