Fəlsəfə
İslam düşüncəsində kamil insan konsepsiyasının aktuallığı
The Relevance of the Concept of A Perfect Man in Islamic Thought
Актуальность концепции совершенного человека в исламской мысли
“Kamil insan” konsepsiyası irfan və transsendental fəlsəfənin ontologiyasının əsas predmetlərindən biri olub, İbn Ərəbi və Sədrəddin Şirazinin fəlsəfi dünyagörüşündə geniş müzakirə obyektinə çevirilmişdir. Bu konsepsiya irfanda ilk dəfə İbn Ərəbi tərəfindən irəli sürülmüşdür. İbn Ərəbiyə görə kamil insan haqqın bütün isimlərinin təcəllasıdır. İbn Ərəbinin nəzərincə, kamil insan yaradılışın mükəmməl modelidir. Sədrəddin Şirazi fəlsəfəsində kamil insan aləmlə-insanlar arasında ilahi feyz vasitəsi kimi xarakterizə olunur. O, varlığın obyektivliyi nəzəriyyəsi əsasında, kamil insanın aləm və insanla əlaqəsi haqqında İbn Ərəbidən fərqli fikirlər irəli sürür. O, kamil insanı təbiət aləmi və metafizik aləm arasındakı əlaqələndirici hesab edir. Ona görə, kamil insan insan və aləm arasında harmoniya yaradır. Bu məqalədə İbn Ərəbi və Sədrəddin Şirazinin insan və kamil insana dair nəzəriyyələrini təsvir, təhlil, müqayisə və bəzən də tənqid edərək, mövzunu nəzərdən keçirmişik. Nəticə olaraq, bu xüsusda Sədrəddin Şirazinin İbn Ərəbidən fərqli fikir irəli sürdüyünü göstərmişik.
The concept of a “perfect man” is one of the main subjects of the ontology of irfan and transcendental philosophy. The idea of a perfect man is at the forefront of Ibn Arabi and Sadraddin Shirazi’s philosophy. The concept of the “Perfect Man” in Irfan was first put forward by Ibn Arabi. The perfect man is the embodiment of all the names of truth in Ibn al-'Arabi’s philosophy. According to Ibn Arabi, a perfect man is a perfect model of creation. In the philosophy of Sadraddin Shirazi, perfect man is described as a human being and a means of divine grace with man. Based on the theory of the objectivity of being, S. Shirazi puts forward thoughts that are different from the views of Ibn Arabi, regarding the connection of a perfect person with the world and man. He considers the perfect man as the link between the natural world and the metaphysical world. As a result, according to the theories of the substantial movement (subversive movement) and the materiality of the human soul (nafs), a person conquers the metaphysical world. Therefore, perfection creates harmony between the perfect man, man and the world. In this article, we have reviewed the subject by describing, analyzing, comparing, and occasionally criticizing Ibn Arabi and Sadraddin Shirazi's theory of human and perfect humanity. As a result, we have shown that Sadraddin Shirazi makes a different point than Ibn Arab in this regard.
Концепция «Совершенного человека» является одним из основных предметов ирфана и трансцендентальной философии. Совершенный человек занимает основное место в философиях Ибн Араби и Садраддина Ширази.Концепция «Совершенного человека» в ирфане впервые была выдвинута Ибн Араби. Совершенный человек во взглядах Ибн Араби является проявлением (таджалли) всех имён истины. Согласно Ибн Араби, совершенный человек является совершенной моделью творения. В философии же, Садрадддина Ширази совершенный человек характеризуется как божественная сила, связывающая мир с человеком. Основываясь на теории объективности бытия, С.Ширази выдвигает мысли, отличные от взглядов Ибн Араби, относительно связи совершенного человека с миром и человеком. Он считает совершенного человека связующим звеном между миром природы и метафизическим миром. В результате, согласно теориям субстанционального движения (харакат ал-джаухариййа) и материальности человеческой души (нафс), человек покоряет метафизический мир. Таким образом, согласно ему, воцаряется гармония между совершенным челловеком, человеком и миром. В настоящей статье, на основе методов описательного, сравнительного и, частично, критического анализа, была рассмотрена тема концепций человека и совершенного человека в воззрениях Ибн Араби и Садраддина Ширази. Автор указывает на различия в подходах к обозначенной проблеме во взглядах Садраддина Ширази и Ибн Араби.
Abdullah Cəvadi Amuli. (1372 h.ş). “Təmhidul-qəvaid”ə haşiyə. Zəhra nəşriyyatı, ilk çap.
Əbdürrəzzaq Kaşani. (1370 h.ş). İstilahatus-Sufiyyə, Təhqiq: Doktor Məhəmməd Kamal İbrahim Cəfər. Bidar nəşriyyatı.
Əbul-Əla Əfifi. (1950). İbn Ərəbinin Füsusul-Hikəm kitabına müqəddimə və haşiyə. əz-zəhra nəşriyyatı, üçüncü nəşr.
Feredrik Kapliston. (1380 h.ş). Fəlsəfə tarixi. Dördüncü çapı. Tehran: Suruş nəşriyyatı.
Hüseyn ibn Mənsur Həllac. (1913). Kitabut-Təvasin. Paris.
İbn Ərəbi, Əl- Fütuhatul- Məkkiyyə. (tarixsiz). dörd cilddə, Beyrut: Darul kutubul elmiyyə nəşriyyatı.
Məhəmməd əla ibn Əli Təhanəvi. (1967). Kəşşaf İstilahatul-Fünun. Tehran.
Məhəmməd ibn Yəqub Kuleyni. (1388 h.q.). Üsuli-kafi. 2 cilddə. Tehran: İslamiyyə kitabxanası nəşri.
Məlikov Ələddin. (2018). “Epistemologiyada ağıl və iman münasibətlə-rinin təhlili”. Metafizika jurnalı, № 2.
Məlikov Ələddin. (2016). İrfan və Fəlsəfədə kamil insan konsepsiyası. Əl-Mustafa nəşriyyatı, fars dilində.
Nahid Baqiri Xürrəmdəşti və Fatimə Əskəri. (1999). Molla Sədra biblio-qrafiyası (Kitabşenasi came Molla Sədra). Sədra – İslam hikməti təşkilatı və İİR-nın Milli Kitabxanası.
Sədrəddin Şirazi. (1410 h.q). əl-Əsfar. Beyrut: Darul ehyaut-turasul-ərəbi.
Sədrəddin Şirazi. (1412 h.q). Şəvahidur-rübubiyyə. Beyrut: Darul ehyaut-turasul-ərəbi.
Ümumilikdə 14 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Məlikov, Ələddin. “İslam düşüncəsində Kamil Insan konsepsiyasının aktuallığı”. Din Araşdırmaları Jurnalı 2/3 (December 31, 2019), 253-266. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/68
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Fəlsəfə
- Təqdim Edildi oktyabr 1, 2019
- Yayımlanıb dekabr 31, 2019
- Nömrə № 2(3) Dekabr 2019
- Bölmə Fəlsəfə