e-ISSN: 3006-2772
p-ISSN: 2618-0030
Başlanğıc: 2018
Nəşr aralığı: İldə 2 nömrə
Naşir: Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu

Fəlsəfə

Nitsşenin “Dəccal” əsərində yadlaşma problemi və problemi həll etmə təşəbbüsü Dəccalın ilk hissəsinin hermenevtik oxunması The Problem of Alienation and the Nietzsche’s Attempt to Overcome This in the Antichrist (Hermeneutical Reading of the First Chapter of the Antichrist) Проблема отчуждения и попытки ее разрешения вкниге «антихрист» ницше герменевтическое прочтение первой части книги «антихрист» Nietzsche’nin Deccal İsimli Eserinde Yabancılaşma Sorunu ve Aşılma Teşebbüsü (Deccal’ın İlk Bölümünün Hermenötik Okuması)

Xəyyam Cəlilzadə İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Felsefe bölümü doktora öğrencisi

Necə istinad edilir?

Cəlilzadə, Xəyyam , Cəlilzadə, X , , Din Araşdırmaları Jurnalı, Nitsşenin “Dəccal” əsərində yadlaşma problemi və problemi həll etmə təşəbbüsü Dəccalın ilk hissəsinin hermenevtik oxunması, 3, 5, 2020, 213-225, 2020

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Nitsşenin yıxmaq istədiyi əsas büt Xristianlıqdır. Ona görə, Xristianlıq həyata və bədənə “yox” deyir, insanı köləruhlu birinə çevirir. Nitsşe ya özünə, ya da başqasına qulolma vəziyyətini yadlaşma olaraq adlandırır. Ona görə, (qərbli) insanı özündən, başqalarından və təbiətdən uzaqlaşdıran əsas amil Xristianlıqdır. Sokrat və Platon da Xristianlıqdan bəslənən və Xristianlıqdan bəslənən hər şeyə qarşı tamamilə müharibə aparan Nitsşenin tənqidlərindən “qaça bilmirlər.” Alimə görə, hər iki ad Xristianlığın bəslədiyi şəxslər arasındadır. Qərb mədəniyyətinin dayağı olduğunu söylədiyi Xristianlıq isə onun üçün Sokrat və Platondan daha böyük bir təhlükədir. Xristianlığın insanı Tanrıya deyil, kilsəyə kölə etdiyini vurğulayan “bütqıran filosof” Xristianlığa qarşı müharibə üçün fəlsəfi bir metod təklif edir. Bu fəlsəfi metod nədir? “Çəkiclə fəlsəfədir”. Cəmiyyət tərəfindən təriflənən hər şey Nitsşe üçün bir bütdür. Bu “bütlərə” yaxınlaşarkən həmişə əlimizdə “çəkic” olmalıdır. Burada “çəkic” fəlsəfi düşüncənin simvoludur. “Çəkic” bədənə və həyata “Hə” deyərək duyğularla düşünmənin adıdır. Bütə yaxınlaşdıqda ona çəkiclə vurmalıyıq. Möhkəm olmayan və təməli olmayan bütlər çəkic zərbəsi ilə “çürüklüklərini” ortaya çıxaracaq. Nitsşe bu fəlsəfi üsulundan hər kitabında fərqli bütlərə qarşı istifadə edir, lakin “Dəccal” əsərində çəkicin vurduğu büt açıq şəkildə Xristianlıqdır. Məqaləmizdə Nitsşenin “Dəccal” adlı əsərinə istinad etdik. Bəhs olunan əsərin, xüsusilə Xristianlığa qarşı olan tənqidlərinin çox yer aldığı birinci hissəsinə toxunduq. Tədqiqatımız hermenevtik metodu tətbiq etmək cəhdi olduğundan, “çəkicin vurulduğu nöqtə”dən kənara çıxmamağa çalışdıq. Bu yolla hermenevtik metodun necə işlədiyini göstərməyə çalışdıq. Bu səbəbdən, tədqiqatımızın məqsədi Nitsşenin fəlsəfəsini əhatə etmək, yaxud Nitsşenin Xristianlığa qarşı irəli sürdüyü bütün tənqidlərə toxunmaq deyildir.
The main idol that Nietzsche wanted to break was Christianity. According to him, Christianity says no to life and body turning a man into a slave. Nietzsche calls the state of enslavement either to himself or to someone else an alienation. Accordingly, the main factor that alienates the (Western) people from themselves, others and from nature is Christianity. Socrates and Plato could not escape the criticisms of Nietzsche, who combated everything that harbored by Christianity. According to him, both names are among those who are nurtured by Christianity. However, Christianity, which he considered the cornerstone of Western civilization, was a greater danger for him than Socrates and Plato. The iconaclast philosopher emphasizes that Christianity makes man a slave to the Church and offers a philosophical method for war against Christianity. What is this philosophical method? “It is philosophy with a hammer”. Everything glorified by the society, the crowd is an idol according to Nietzsche. And when approaching these “idols”, we must always have the “hammer” in our hands. Here the “hammer” is the symbol of philosophical thinking. “Hammer” is the name of thinking with emotions by saying yes to body and life. As we approach the idol, we have to hit the idol with a hammer. Idols that are not solid and lack foundation will express their rottenness when we blow with the hammer. Nietzsche uses this philosophical method in each of his books against different idols, but in his work titled Antichrist, the idol hit by the hammer is clearly Christianity. In our article, we referenced Nietzsche’s work named Antichrist. We especially focused on the first part of the work in question, in which the criticisms of Christianity are heavily involved. Since our study was an attempt to apply the hermeneutical method, we tried not to go beyond the point where “the hammer was hit”. And in this way we tried to show how the hermeneutical method works. Therefore, the aim of our study is not to encompass Nietzsche’s philosophy, nor to address Nietzsche’s critique of Christianity in all its dimensions.
Христианство главный идол, который Ницше хотел сломать. Потому что, по его словам, христианство говорит «нет» жизни и телу, делает человека рабом. Ницше называет отчуждением состояние рабства самому себе или другому. И по его словам, христианство является главным фактором, отчуждающим (западных) людей от себя, других и природы. Сократ и Платон не могут «уйти» от критики Ницше, который вел тотальную войну со всем, что исходило из христианства. По его словам, Сократ и Платон являются лицами, питающимися христианством. А христианство, по его словам являющееся опорой западной цивилизации, представляет для него еще большую опасность, чем Сократ и Платон. Ломавший идолы философ подчеркивал, что христианство делает человека рабом не Бога, а церкви, и предлагал философский метод для борьбы с христианством. Что это за философский метод? «Философствовать молотом». Все, что прославляет общество, является идолом для Ницше. Приближаясь к этим «идолам», мы всегда должны держать «молот» в руках. Здесь «молот» является символом философского мышления. Молот название эмоций, когда мы говорим «да» телу и жизни. Когда мы приближаемся к идолу, мы должны ударить его молотом. Непрочные идолы, не имеющие основы, выражают свою «гниль» ударом молотка. Ницше использует этот философский метод в каждой из своих книг против различных идолов, но в его труде «Антихрист» идол, пораженный молотом, явно является христианством. В статье мы ссылаемся на произведение «Антихрист» Ницше. В частности, мы сосредоточились на первой части рассматриваемой работы, в которой критика христианства занимает основное место. Поскольку наше исследование является попыткой применения герменевтического метода, мы стараемся не выходить за пределы “точки удара молота”. Таким образом, мы пытаемся показать, как работает герменевтический метод. Следовательно, цель нашего исследования не состоит в том, чтобы охватить философию Ницше или обратиться к критике христианства во всех ее аспектах.
Tüm amacının putları kırmak olduğunu söyleyen Nietzsche’nin, kırmak istediği esas put Hıristiyanlıktır. Zira ona göre Hıristiyanlık yaşama ve bedene “hayır” der, insanı köle ruhlu yapar. Nietzsche, insanın ister kendisine isterse de başkasına köle olması durumuna yabancılaşma der. Ve ona göre Batı insanını kendisine, başkasına ve doğaya yabancılaştıran esas unsur Hıristiyanlıktır. Hıristiyanlığın beslendiği ve Hıristiyanlıktan beslenen ne varsa hepsine topyekûn savaş açan Nietzsche’nin eleştirilerinden Sokrates ve Platon da “kaçamaz.” Nitekim ona göre her iki isim de Hıristiyanlığın beslendiği kişilerdendir. Ancak Batı medeniyetinin esas dayanağı olduğunu söylediği Hıristiyanlık, onun açısından Sokrates ve Platon’dan daha büyük tehlikedir. Hıristiyanlığın insanı Tanrı’ya değil Kilise’ye dolayısıyla insana köle yaptığı üzerinde duran “put kırıcı filozof”, Hıristiyanlıkla savaş için felsefi yöntem sunar. Nedir bu felsefi yöntem? “Çekiçle felsefe yapmaktır”. Toplumun, “kalabalığın” yücelttiği her şey Nietzsche’ye göre birer puttur. Ve söz konusu “putlara” yaklaşırken elimizde hep “çekicin” olması gerekir. Burada “çekiç” felsefi düşünüşün sembolüdür. Bedene, yaşama evet diyerek duygularla düşünmenin adıdır “çekiç”. Puta yaklaşırken çekiçle puta vurmamız gerekir. Sağlam olmayan ve temelden yoksun olan putlar çekiç darbesiyle “çürüklüğünü” dışa vuracaktır. Nietzsche bu felsefi yöntemini her kitabında farklı putlara karşı1 Metinin hazırlanmasında takip ettiğimiz yöntem, hermenötik olup, Deccal’ın ilgili kısmının yakından okunmasından ibarettir. Başka bir ifadeyle çalışmamız, hermenötik yöntemin uygulanma denemesidir.

Açar Sözlər

Nitsşe, Xristianlıq, Yadlaşma, Hermenevtik, Əxlaq
Nietzsche, Christianity, Alienation, Hermeneutics, Morality
Ницше, Христианство, Отчуждение, Герменевтика, Мораль
Nietzsche, Hıristiyanlık, Yabancılaşma, Hermenötik, Ahlak