Din motivli zorakı radikalizmin yaranmasına təsir edən psixoloji amillər The Psychological Factors Inciting Religiously motivated Violent Radicalism Психологические факторы, влияющие навозникновение насильственного религиозно мотивированного радикализма
Xülasə
Radikallaşma prosesində, xüsusilə də insanların zorakı radikalizmə yönəlməsində psixoloji amillərin roluna dair elmi ədəbiyyatda yüzlərlə tədqiqat mövcuddur. Bu tədqiqatlarda zorakılığa meyilin insan xarakterində mövcud olub-olmaması, radikallığa meyil edən şəxslərin müştərək psixoloji xarakterə malik olmasının mümkünlüyü, sosial mühitin və ideologiyaların insan şəxsiyyətinə təsiri kimi mövzular müzakirə obyektinə çevrilmişdir.
Bu məqalədə ilk olaraq, zorakılığa meylin insan təbiətində mövcud olub-olmamasına dair müxtəlif nəzəriyyələr təhlil olunur və nəticədə insanı zorakılığa sövq edən faktorların tək bir mənbədən bəslənmədiyi qeyd edilir. Zorakılığın yaranmasına təsir edən amillər arasında insanın təbiəti ilə əlaqəli olanlarla yanaşı, uşaqlıq təcrübələri, insanlararası ictimai əlaqələr, eyni zamanda, sərt və radikal dünyagörüşü ilə əlaqəli faktorların olduğu da vurğulanır.
Məqalənin ikinci hissəsində dini motivli zorakı radikalizmin psixoloji zəmini müzakirə olunur, nəticədə, radikal qruplara qoşulma prosesinin çoxyönlü bir xarakterə malik olduğu qeyd edilir. Həmçinin radikallaşma prosesini təkcə fərdi psixoloji xüsusiyyətlərlə açıqlamağa çalışan reduksionist nəzəriyyələrin mövzunu tam açıqlaya bilmədiyi vurğulanır. Müəllifə görə, psixoloji baxımdan tək radikal şəxsiyyət tipindən bəhs etmək mümkünsüzdür. Məqalədə qeyri-stabil psixoloji xarakterə malik olan fərdlərin radikallığa qarşı daha həssas olduğu vurğulansa da, radikallaşma və radikal qruplara qoşulma prosesinə psixoloji aspektlə yanaşı, ictimai-siyasi və ideoloji aspektdən də yanaşmağın labüdlüyü qeyd olunur.
Hundreds of researches are devoted to the role of psychological factors inciting violent radicalism dispositions in people’s mind. These researchesdiscuss the issue questioning whether tendency to violence is inherent in humannature or not, the possibility of common psychological traits of the personsinclined to radicalism and the impact of social environment and ideologies onpersonality.
The article discusses the theories studying whether tendency to violence isinherent in human nature or not and concludes that the factors inciting humansto violence derive from various sources. Childhood experiences, interpersonal social relations and radical world outlook are mentioned along with the factorsthat are inherent to human nature.
The second part of the article discusses religiously motivated violent radicalism in psychological setting and concludes that the process of involvement in radical groups has a multifaceted character. Furthermore, it emphasizes that reductionist theories fail to fully solve the problem by explaining the factors from the aspect of individual psychological characteristics. According to the author, it is impossible to mention a personality type with radical identity from the psychological aspect. Although the article highlights that the individuals with unstable psychological character are more vulnerable to radicalism, it suggests the necessity of studying radicalization and involvement in radical groups from the psychological as well as the socio-political and ideological aspects.
В научной литературе существуют многочисленные исследования относительно роли психологических факторов в процессе радикализации, в частности, в направлении людей на насильственный радикализм. В этих исследованиях объектом обсуждений стали такие вопросы, как присутствие в характере человека к склонности к насилию, вероятность обладания людей, склонных к радикализму, общего психологического характера, влияние социальной среды и идеологии на личность человека.
В данной статье, в первую очередь, анализируются различные теории относительно присутствия или отсутствия в характере человека склонности к насилию, и в результате отмечается, что факторы, вовлекающие человека к насилию, не исходят из одного источника. Среди факторов, влияющих на возникновение насилия, наряду с факторами, связанными с натурой человека, подчеркиваются факторы в связи с детским опытом, общественными связями между людьми, а также в связи с жестким и радикальным мировоззрением.
Во второй части статьи обсуждается психологическая почва религиозно мотивированного радикализма, в результате отмечается многогранный характер процесса присоединения к радикальным группировкам. Помимо этого, подчеркивается, что редукционистские теории, пытающиеся разъяснить процесс радикализма только лишь индивидуальными психологическими особенностями, не могут полностью объяснить тему. Согласно автору, с психологической точки зрения невозможно говорить только о типе радикальной личности. В статье подчеркивается, что индивидуумы, обладающие нестабильным психологическим характером, более чувствительны к радикализму, однако наряду с психологическими аспектами в процессе радикализации и присоединения к радикальным группировкам необходим также подход с общественно-политического иидеологического аспектов.
Açar sözlər
Referanslar
- Adorno, T. W. (1950). Frenkel-Brunswik, E., Levinson, D. J., & Sanford, R. N.. The authoritarian personality. New York: Harpers.
- Alderdice The Lord. (June 2007). “The individual, the group and the psychology of terrorism”. International Review of Psychiatry, 19 (3): 201-209.
- Al Raffie, Dina. (2013). “Social Identity Theory for Investigating Islamic Extremism in the Diaspora.” Journal of Strategic Security 6, no. 4: 67-91.
- Anderson Craig A. and Bushman Brad J. (2002). “Human Aggression”, Annu. Rev. Psychol. 53:27–51.
- Auman, Mary Jo. (2007). Bereavement Support for Children. Journal of School Nursing, Volume 23, Number 1.
- C. G. JUNG. (1980). The Archetypes and The Collective Unconscious. Collected Works of C.G. Jung, Volume 09 Part 1 The Archetypes and the Collective Unconscious, 2nd edition (Bollingen Series XX). translated by R.F.C.Hull. Princeton University Press.
- C.G.Jung. (1972). Two Essays in Analytical Psychology. Collected Works of C.G. Jung, Volume 07, Part 1, The Archetypes and the Collective Unconscious, 2nd edition (Bollingen Series XX). translated by R. F. C. Hull. Princeton University Press.
- Çayır, Celal - Özer Çetin. (2011). “Din ve Şiddet Üzerine Psikolojik Bir Yak-laşım”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cild: XIII, sayı: 1, səh. 1-34.
- Ellis J, Dowrick C, Lloyd-Williams M. (2013). “The long-term impact of early parental death: Lessons from a narrative study”. J R Soc Med;106:57–67.
- Freud Sigmund. Civilization and its Discontents. tr. James Strachey.http://www.stephenhicks.org/wp-content/uploads/2015/10/FreudS-CIVILIZATION-AND-ITS-DISCONTENTS-text-final.pdf (25.05.2019).
- Hongling Xie, Beverley D. Cairns, Robert B. Cairns. (2005). “The Development of Aggressive Behaviors Among Girls: Measurement Issues, Social Functions, and Differential Trajectories”. The Development and Treatment of Girlhood Aggression. ed. Debra J. Pepler, Kirsten C. Madsen, Christopher D. Webster, Kathryn S. Levene. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
- Horgan John. (2005). The Psychology of Terrorism. New York: Taylor & Francis.
- Jones James. (2008). Blood That Cries Out From the Earth: The Psychology of Religious Terrorism. Oxford: Oxford University Press.
- Kathleen J. Greider. (1997). Reckoning with Aggression: Theology, Violence, and Vitality. Kentucky: Westminster John Knox Press.
- McLeod, S. A. (2008, Oct 24). “Social identity theory”. Social Identity Theory | Simply Psychology (09.06.2019)
- https://www.simplypsychology.org/social-identity-theory.html
- Pepler Debra J.,Madsen Kirsten. (2005). “Introduction Girlhood Aggression: Building Bridges Between Research and Treatment”. The Development and Treatment of Girlhood Aggression. ed. Debra J. Pepler, Kirsten C. Madsen, Christopher D. Webster, Kathryn S. Levene. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
- Post Jerrold M., McGinnis Cody, Moody Kristen. (2014). “The changing face of terrorism in the 21st century: the communications revolution and the virtual community of hatred”. Behavioral Sciences and the Law Behav. Sci. Law 32: 306–334.
- Weaver Marry Anne. “The Short, Violent Life of Abu Musab al-Zarqawi”. The Short, Violent Life of Abu Musab al-Zarqawi (08.06.2019)
- https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2006/07/the-short-violent-life-of-abu-musab-al-zarqawi/304983/
- Weiss Michael, Hassan Hassan. (2016). IŞİD: Terör Örgütünün İçyüzü. trc. E.A.Kayhan. İstanbul: Kırmızı yayınları.
Lisenziya
Müəllif hüququ (c) 2019 i.f.d. Aqil Şirinov
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisenziyalanıb.