e-ISSN: 3006-2772
p-ISSN: 2618-0030
Başlanğıc: 2018
Nəşr aralığı: İldə 2 nömrə
Naşir: Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu

Din sosiologiyası

Azərbaycanın orta ümumtəhsil məktəblərinin “Həyat bilgisi” dərsliklərində dinə baxış: kvantitativ və kvalitativ təhlil Perception of Religion in Azerbaijani Life Science Textbooks: Quantitative and Qualitative Analysis Восприятие религии в азербайджанских учебниках по познанию мира: количественный и качественный анализ

i.f.d., dos. Elnurə Əzizova Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu, Dinşünaslıq kafedrasının dosenti

DOI

10.30546/ac609178

Necə istinad edilir

Əzizova, Elnurə , Əzizova, E , , Din Araşdırmaları Jurnalı, Azərbaycanın orta ümumtəhsil məktəblərinin “Həyat bilgisi” dərsliklərində dinə baxış: kvantitativ və kvalitativ təhlil, 1, 1, 2018, 7-29, https://doi.org/10.30546/ac609178, 2018

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Azərbaycanın dövlət məktəblərində müstəqil din dərsi tədris olunmur. Bununla birlikdə ibtidai və orta məktəblərdə tədris olunan “Həyat bilgisi” fənni çərçivəsində şagirdlərə din haqqında məlumat verilir. Bu məlumat vasitəsilə bir tərəfdən şagirdlərə müxtəlif dünya dinləri haqqında ümumi dünyagörüşü sayılan əsas biliklər öyrədilir, digər tərəfdən, məktəbin qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdən biri -milli və bəşəri dəyərlərə əsaslanan tərbiyə daha sistemli və nəticəyönümlü olaraq mənimsədilir. Bu məqalənin məqsədi 1-9-cu sinif “Həyat bilgisi” dərsliklərində dinə baxışı araşdırmaqdır. 6-15 yaş qrupu şagirdlər üçün nəzərdə tutulmuş bu dərsliklərdə dinə baxış istifadə olunan üslub, məzmun və vizuallar baxımından təhlil olunacaq. Tədqiqatda kvantitativ məzmun analizi və kvalitativ mövzu analizi metodlarından istifadə olunub. Kvantitativ məzmun analizi vasitəsilə ümumilikdə din haqqında məlumat, onun dərslik və əlaqəli mətn içindəki yeri qruplaşdırılıb. Daha sonra aşağıdakı suallar kvalitativ metodla təhlil olunub: “Həyat bilgisi” dərsliklərində bütünlükdə din necə təmsil olunub? Din, əsasən, hansı anlayışlarla əlaqələndirilərəktəqdim olunub? Dini biliklərin verilməsi zamanı hansı üslubdan istifadə olunub? Dinlər məzhəblərüstü yanaşma ilə təqdim olunubmu? Azərbaycanın özünəməxsus dini demoqrafiyası hansı səviyyədə diqqətə alınıb?

Compulsory religious courses are not taught in primary and secondary schools of the Republic of Azerbaijan. Religious knowledge is provided to students within the framework of Life Science courses taught in primary and secondary education (grades 1-9). School students study the basics of the world religions as a core part of Azərbaycanın orta ümumtəhsil məktəblərinin "Həyat bilgisi" dərsliklərində dinə baxış... 29 the general worldview in the first place. On the other hand, they master universal ethical and moral values as a principal part of their school education in a systematic way. The purpose of this article is to examine perception of religion in Life Science textbooks that covers the grades ranging from the first to the ninth. These textbooks are analyzed on the basis of their methods, content and visuals used for the representation of religion/s for the 6-15 age group. Quantitative content analysis and qualitative subject analysis are utilized in the study. The information about religion is classified from various standpoints. The following questions are analyzed by the qualitative method: How is the religion, as a whole represented in Life Science textbooks? What specific language is used for representing the religion/s? Are the religions represented through the sectarian approach? To what extent is the specific religious demography of Azerbaijan considered?
В государственных школах Азербайджанской Республики нет обязательного религиозного курса. Религиозные знания предоставляются учащимся в рамках курсов по Познанию мира, которые преподаются в средних школах (1-9 классы). Школьники изучают основы религий в первую очередь, как основную часть общего мировоззрения. С другой стороны, рассмотрение этических и моральных ценностей, как основной части школьного образования происходит посредством религиозного образования. Цель этой статьи изучить восприятие религии в учебниках по познанию мира, которые охватывают классы от первого до девятого классов школьной жизни. Эти учебники анализируются на основе их методов, содержания и наглядных материалов, используемых для представления религии для возрастной группы 6-15 лет. Количественный контент-анализ и качественный предметный анализ будут использованы в исследовании. Информация о религии классифицируется с разных точек зрения. Следующие вопросы анализируются качественным методом: как религия в целом представлена в учебниках по познанию мира? В свете, каких основных понятий представлена религия? Представлены ли религии через сектантский подход? Насколько учитывается специфическая религиозная демография Азербайджана?

Açar sözlər

Din tədrisi, orta məktəb təhsili, Həyat bilgisi, Azərbaycan
Religious education, school education, Life Science textbook, Azerbaijan
Религиозное образование, школьное образование, учебник по Познанию мира, Азербайджан

Referanslar

  • Andreassen Bengt-Ov, (2014). Theoretical Perspectives on Textbooks/Textbooks in Religious Studies Research, Textbook Gods: Genre, Text and Teaching Religious Studies (Edited by Bengt-Ove Andreassen, James R. Lewis), Sheffield, Equinox, p.1-15.
  • Azərbaycan Respublikasının Ümumtəhsil Məktəbləri Üçün Həyat Bilgisi Fənni Üzrə Təhsil Proqramı (Kurikulumu) (I-IX siniflər), Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu, Bakı, 2013.
  • Brian J. Grim, (2006). “International Religion Indexes: Government Regulation”, Interdisciplinary Journal of Research on Religion, Vol 2, (p. 1-40).
  • Eisner Elliot W., (1987). Why the textbook influences curriculum, Curriculum Review, 26 (3), (11–13).
  • Əzizova Elnurə, (2015). Azərbaycan cəmiyyətindəki dindarlıq səviyyəsinin İslam dünyasındakı dindarlıq səviyyəsi ilə müqayisəsi, Azərbaycanda İslam: Dini Araşdırmalar Mərkəzinin keçirdiyi sosial sorğu nəticəsində hazırlanmış məqalələr toplusu, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi, Bakı, (s. 52-75).
  • Fleming Dan. (1990). High school social studies textbooks: Good or bad compared to what? The International Journal of Social Education, 4, 7–9.
  • Hahl Kaisa. (2015). Diversities and Interculturality in Textbooks: Finland as an Example (ed. Kaisa Hahl, Pia-Maria Niemi, Rita Johnson Longfor and Fred Dervin), Cambridge Scholars Publishing, UK.
  • İbrahimova Aybəniz, Mehdiyeva Gülər, İbrahimov Saməddin. (2014). Həyat bilgisi – 2, Aspoliqraf, Bakı.
  • Jackson Robert, Miedema Siebren, Weisse Wolfram, Willaime Jean-Paul (Eds), (2007). Religion and Education in Europe Developments: Contexts and Debates, Munster: Waxmann Verlag GmbH.
  • Kərimova Bahar, Mehdiyeva Gülər. (2018). Həyat Bilgisi – 1, Aspoliqraf – Bakı.
  • Kramsch Claire. (2013). History and memory in the development of intercultural competence. In F. Sharifian & M. Jamarani (Eds.), Language and Intercultural Communication in the New Era (pp. 23–37). New York, NY: Routledge.
  • Mehdiyeva Gülər, Bayramova Firəngiz. (2014). Həyat Bilgisi – 3, Aspoliqraf, Bakı.
  • Mehdiyeva Gülər, Kərimova Bahar. (2015). Həyat Bilgisi – 4, Aspoliqraf, Bakı.
  • Məmmədova Nüşabə, Bəhramova Sevinc. (2015). Həyat Bilgisi – 8, “Şərq-Qərb”, Bakı.
  • Məmmədova Nüşabə, Mahmudova Könül. (2017). Hayat Bilgisi- 6, “Şərq-Qərb”, Bakı.
  • Məmmədova Nüşabə, Mahmudova Könül, Bağmanlı Aynur. (2016/1). Həyat Bilgisi – 5, “Şərq-Qərb”, Bakı.
  • Məmmədova Nüşabə, Mahmudova Könül, Bəhramova Sevinc. (2014). Həyat Bilgisi – 7, “Şərq-Qərb”, Bakı.
  • Məmmədova Nüşabə, Mahmudova Könül, Bəhramova Sevinc. (2016/2). Hayat Bilgisi -9, “Şərq-Qərb”, Bakı.
  • Pingel Falk. (2010). UNESCO Guidebook on Textbook Research and Textbook Revision. Paris, France: UNESCO.

Lisenziya

Müəllif hüququ (c) 2018 Elnurə Əzizova
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisenziyalanıb.

Eyni müəllif(lar)ın jurnaldakı ən çox oxunan məqalələri