Təfsir
Təbatəbai və Ülumi-Quran baxımından “əl-Mizan” təfsiri
Explanation of the Tafseer Al-mizan From Tabatabai and Ulumul-quran Aspect
Тафсир “аль-мизан” с точки зрения табатабаи и улюмуль-гуран
XX əsrin böyük müfəssirlərindən sayılan Məhəmməd Hüseyn Təbatəbai təfsir başda olmaqla, İslam fəlsəfəsi, hədis, fiqh və s. sahələrdə dərin biliklərə sahib böyük alimlərdəndir. Təbatəbai həm ərəb, həm də fars dilində qırxdan çox qiymətli əsər qələmə almışdır. Alimin İslam fəlsəfəsi sahəsində yazdığı əsərləri bu gün İranın bir çox qabaqcıl universitetlərində dərs vəsaiti kimi istifadə edilir. Onu daha çox məşhur edən Ərəb dilində qələmə aldığı və 20 cilddən ibarət “əl-Mizan” təfsiridir. Təbatəbai “əl-Mizan” təfsiri vasitəsilə uzun əsrlərdir davam edən şiə təfsir metodunu inkişaf etdirməyə çalışmışdır. Bu, İmamiyyə-Cəfəriyyə təfsir ənənəsində yenilik hesab edilir. Həmçinin “əlMizan”ın mötədil üslubda qələmə alınması onu bir çox təfsirdən fərqləndirir. Buna görə əsər hələ də İslam dünyasında böyük oxucu kütləsi tərəfindən mütaliə edilir. Bu məqalədə ilk olaraq əslən təbrizli olan Məhəmməd Hüseyn Təbatəbainin həyatı, fərqli dillərdə qələmə aldığı əsərləri və vəfatından sonra kitab halında toplanan məqalələri haqqında məlumat verilir. Təbatəbainin bütün əsərlərini qeyd etmək mümkün olmadığı üçün yalnız bir neçəsinə toxunulur. Məqalənin ikinci hissəsində müfəssirin “əl-Mizan” təfsirində izlədiyi metod, əsərin rəvayət və dirayət yönü, “əl-Mizan”ın İslam elmləri arasındakı yeri müzakirə edilir, əsərin özünəməxsus xüsusiyyətlərinə və onu digər təfsirlərdən fərqləndirən cəhətlərinə toxunulur. Daha sonra tədqiqatçılar tərəfindən bu mövzuda hazırlanan elmi çalışmalar haqqında məlumat verilir.
Muhammad Huseyn Tabatabai, one of the great mufassirs of the 20th century is one of the scholars who had profound knowledge in Islamic philosophy, hadith, fiqh and other Islamic sciences. Tabatabai wrote works in both Arabic and Persian more than forty. His works in the field of Islamic philosophy is used as a textbook in many foremost Iranian universities today. What makes Tabatabai more famous is the tafseer work al-Mizan written in 20 volumes in Arabic. With his tafseer al-Mizan, Tabatabai tried to develop the traditional Shiite tafseer method which has been going on for many centuries. This is considered innovation in Imamiyya-Jafariyya Shiite tafseer tradition. Furthermore, the elaboration of al-Mizan in a moderate style makes it different from other tafseer works. For this reason, the book is still being studied as a textbook by a large audience in the Islamic world. The article provides information about the life, works of Muhammad Huseyn Tabatabai, who was originally from Tabriz, and his articles published after his death. Since it is impossible to mention all the works of Tabatabai, only a few of them are given in this study. In the second part of the article, the method that the mufassir followed in his al-Mizan, its riwayat (transmission of hadith) and dirayat (contextual study of hadith), the place of al-Mizan among Islamic sciences and the specific features of it are discussed. It also provides information about researches carried out by different scholars.
Мухаммед Хусейн Табатабаи, которого считают одним из великих муфассиров 20-го века, является одним из ученых, которые имеют уникальные знания в таких областях науки как тафсир, исламская философия, хадис, фикх и др. Табатаби написал более сорока ценных работ на арабском и персидском языках. Сегодня, фактически, его работы в области исламской философии используются в качестве учебников во многих ведущих университетах Ирана. Но Табатаби более известным делает, его 20-томный тафсир “аль-Мизан”, который он написал на арабском языке. Посредством тафсира “аль-Мизан” Табатабаи пытался разработать метод шиитского тафсира, над которым работают уже много веков. Это считалось инновацией в шиитской традиции тафсира Имамия-Джафария. Более того, разработка “аль-Mизан”а в умеренном стиле отличала его от многих тафсиров. По этой причине эта работа до сих пор ценится со стороны широкой аудитории в исламском мире. В первую очередь в этой статье будет рассматриваться жизнь Мухаммеда Гусейна Табатабаи, который был родом из Тебриза, его работы, написанные на разных языках, и его статьи, опубликованные после его смерти в виде книги. Поскольку невозможно говорить обо всех работах Табатабаи, поэтому в этом исследовании будет предоставлена информация только о некоторых из них. Во второй части статьи будут обсуждаться метод, использованный муфассиром в тафсире “альMизан”, повествование и направление работы и место “аль-Mизан” среди исламских наук, затрагиваются своеобразные особенности произведения и особенности, которые отличают его от других тафсиров После этого предоставляется информация о научных работах на эту тему, проведенных исследователями.
Akgül Muhittin. (2006). “Mukattaa Harfleri ve Kur’an İ’câzındaki Yeri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyyat Fakültesi Dergisi. sayı: 14. (s. 49-65).
Al-Azmeh Aziz. (1998). “Muqaddima”. Encyclopedia of Arabic Literature (nşr. J. S. Meisami-P. Starkey). London. II. 551-552.
Algar Hamid. (2006). “Allame Sayyid Muhammed Husayn Tabatabai: Philosopher, Exegete, and Agnostic”, Journal of Islamic Studies. Oxford. vol: 3, XVII. (326-351).
Apaydın Yasin. (2010). Muhammed Hüseyin Tabâtabâî’de Varlık Kavramı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bakuvi Mir Məhəmməd Kərim. (1904-1906). Kəşfül-həqayiq an nukətil ayati vəd-Dəqaiq. I-III. Tiflis: Buxariyyə Mətbəəsi.
Corbin Henry. (1986). İslam Felsefesi Tarihi: Başlangıçtan İbn Rüşt’ün Ölümüne Kadar. I-II. tər. Hüseyin Hatemî. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Çetin Mustafa. (1994). “Nüzûl Sebepleri (Esbabu’n-Nüzûl)”. Diyanet İlmi Dergisi. sayı: 2, XXX. 95-120.
Dadashi Hamid. (1993). Theology of Discontent: The Ideological Foundations of the Islamic Revolution in Iran, New York.
Demirci Muhsin. (1995). “Esbâb-i Nüzûl”. DİA. İstanbul, XI. (360-362).
Durmuş İbrahim. (2006).“Mukaddime”. DİA. İstanbul. XXXI. (115-117).
Hilali Muhəmməd b. Musa Əli Nəsr Səlim b. İd. (2018). Əl-İstiab fi bəyanil-əsbab. I-IV. İstanbul: Beka Yayınları.
İbn Əbi Hatim, Əbdürrəhman b. Muhəmməd b. İdris ər-Razi. (1999).
Təfsirul-Quranil-Əzim. I-X. Beyrut: Məktəbətul-Əsriyyə.
Karakaş Zeliha. (2012). Ehli-Sünnet ve Şia Arasında İhtilaf Konusu Olan Siyasi Boyutlu Ayetler: Tefsir ve Tahlil. İtanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Maturidi Əbu Mənsur Muhəmməd b. Muhəmməd b. Mahmud əs-Səmərqəndi. (2004). Təvilatu əhli-sünnə. I-XX. Beyrut: Müəssəsətur-risalə.
Mertoğlu Mehmet Suat. (2010). “Muhammed Hüseyin Tabâtabâî”, DİA, İstanbul, XXXIX. (306-308).
Razi Fəxrəddin Muhəmməd b. Ömər. Hüseyn b. Həsən b. Əli ət-Teymi. (1981). Məfatihul-Ğayb. I-XXXII. Beyrut: Darul-Fikr.
Rəşid Rza Məhəmməd. (1947). Təfsirul-Quranil-Həkim (Təfsirul-Mənar). I-XII. Qahirə: Darul-Mənar.
Səmərqəndi Əbul-leys İmamul-hüda Nəsr b. Muhəmməd b. Əhməd b. İbrahim. (2006). Təfsirul-Quranil-Kərim (Təfsirus-Səmərqəndi/Bəhrul-ulum). I-III. (nşr. Əli Muhəmməd Mumərriz, Adil Əhməd Əbdülmövcud). Beyrut: Darul-kutubil-ilmiyyə.
Serinsu Ahmet Nedim. (1994). Kur’ân’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzulün Rolü. İstanbul: Şûle Yayınları.
Süyuti Əbul-Fəzl Cəlaluddin Abdurrəhman b. Əbu Bəkr b. Muhəmməd əl-Hudeyri əş-Şafi. (2003). əd-Durrul-mənsur ət-təfsiru bil-məsur. I-XVII. (nşr. Abdullah b. Əbdülmuhsin ət-Türki). Qahirə: Mərkəzu hicrul-buhusi vəd-dirasatil-Ərəbiyyəti vəl-İslamiyyə.
Şimşek Mehmet Sait. (2017). Günümüz Tefsir Problemleri. İstanbul: Hikmet Yayınevi.
Tabatabaî Allâme Muhammed Hüseyin. (2013). el-Mîzan fî Tefsîri’l-Kur’an. I-XX, tər. Vahdettin İnce, Salih Uçan. İstanbul: Kevser Yayınları.
Tabatabai Muhammad Husayn. (2003/1). The Elements of Islamic Metaphysics (Bidâyat al-Hikmah). tər. Əli Quli Qarai. London.
Tabâtabâî Muhammed Hüseyin. (1999). İslam’da Şia. tər. Kadir Akaras, Abbas Kazimi. İstanbul: Kevser Yayıncılık.
Tabâtabâî Muhammed Hüseyin. (2003/2). Sunenu’n-Nebi. İstanbul: Asr Yayınları.
Tabâtabâî Muhammed Hüseyin. (2011). Söyleşiler: Allame Tabâtabâî ve Henry Corbin. tər. İsmail Bendiderya. İstanbul: İnsan Yayınları.
Tabâtabâî Muhammed Hüseyin. (2018). İslam’da Kadın. tər. Mustafa Yalçın. İstanbul: Kevser Yayınları.
Təbatəbai Məhəmməd Hüseyn. (2005). Nihayətul-hikmə. I-II. Qum: Müəssəsətun-nəşri-İslami.
Təbatəbai Muhəmməd Hüseyn b. Muhəmməd. (1997). əl-Mizan fi təfsiril-Quran. I-XX, Beyrut: Müəssəsətul-aləmi lil-mətbuat.
Təbəri Əbu Cəfər Muhəmməd b. Cərir b. Yezid əl-Amuli əl-Bağdadi. (2001). Cəmiul-bəyan an təvili ayil-Quran. I-XXVI. (nşr. Abdullah b. Əbdülmuhsin ət-Türki). Beyrut: Hicr.
Uçar Kerim. (2008). Şia Alimleri. I-II. Berlin: Ahlul Beyt Yayıncılık.
Vahidi Əbul-Həsən Əli b. Əhməd b. Məhəmməd ən-Nisaburi. (2000).
Əsbabun-nüzul. Beyrut: Darul-Hədis.
Vəlioğlu Faiq. (2000). Azərbaycanın məşhur İslam alimləri. Qum: Əhli-beyt yolu.
Yılmaz Musa Kazım. (2000). “el-Mîzân”. DİA. İstanbul, XXX. (213-214).
Yüksel Muhammed İsa. (2018). “Tefsirde Sebeb-i Nüzulün Bağlayıcılığı ve İşlevi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 34. XXXIV. (407-438).
Zəməxşəri Carullah əbi’l-Qasım Mahmud b. Ömər b. Muhəmməd əl-Xazərmi. (1998). Kəşşaf. I-VI. (nşr. Adil Əhməd Əbdülmövcud, Əli Məhəmməd Müəvvaz). Riyad: Məktəbətul-abidkan.
Zərkəşi Əbu Abdillah Bədruddin Muhəmməd b. Bahadır b. Abdullah ət-Türki əl-Mısri əl-Minhaci. (1973). əl-Burhan fi ulumil-Quran. I-IV. Beyrut: Darul-mərifə.
Ümumilikdə 39 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Ağayev, Murad. “Təbatəbai Və Ülumi-Quran baxımından ‘əl-Mizan’ təfsiri”. Din Araşdırmaları Jurnalı 2/3 (December 31, 2019), 119-136. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/60
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Təfsir
- Təqdim Edildi oktyabr 1, 2019
- Yayımlanıb dekabr 31, 2019
- Nömrə № 2(3) Dekabr 2019
- Bölmə Təfsir