Tarih
Qax rayonu Güllük kəndinin tarixi abidələri
Historical Monuments of Gulluk Village of Qakh Region
Исторические памятники села гюллюк гахского района
Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsi qədim tarixi, etnik zənginliyi və fərqli dinlərə məxsus abidələri ilə bir növ tolerantlıq nümunəsidir. Bölgənin əhəmiyyətli ərazilərindən biri də Qax rayonudur. Bu səbəbdən, məqaləmiz məhz Qax rayonunun Güllük kəndi ərazisində apardığımız etnoqrafik araşdırmalar və topladığımız çöl materialları əsasında qələmə alınmışdır. Keçən zaman və yeni dinlərin insanların həyatına daxil olması məsələn, Xristianlıq və sonda İslam dini özü ilə bir çox yeniliklər, müsbət dəyişikliklər də gətirmişdir. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsində çoxsaylı Alban-xristian məbədlərinin və məscidlərin olması da bunu sübut edir. Güllük kəndi qədim tarixə malikdir və kəndin əhalisinin əsas hissəsini Azərbaycan türkləri, saxurlar və qaraçılar təşkil edir. Kəndin etnoqrafik xüsusiyyətləri və tarixi məqalədə öz əksini tapmışdır. Təhqiqatlar zamanı kənd əhalisini etnik xüsusiyyətləri və adət-ənənələri barəsində məlumatlar əldə olunmuşdur. Araşdırmaya cəlb edilən bölgədə İslamaqədərki dinlərlə bağlı ibadətgahlar arasında Alban xristian məbədləri üstünlük təşkil edir. Bu tarixi abidələr bəzən məlumatsızlıq üzündən, bəzən də məqsədli şəkildə dağıdılmış və yaxud müəyyən dağıntılara məruz qalmışdır. İslamdanəvvəlki dövrə aid abidələrin araşdırılması zamanı Pəri qalası adlanan məbəd, bir sövmə və bir Alban məbədinin qalıqları incələnmişdir. Güllük kəndindəki İslam dininə aid abidələri tədqiq edərkən Cümə məscidinə, qəbiristanlıqlara, qədim tikililərə və daş kitabələrə baxış keçirilmişdir. Eyni zamanda, əldə olunan əlyazma kitablar tədqiq edilmiş və burada tarixən kimlərin dini fəaliyyətlə məşğul olduqları aydınlaşdırılmağa çalışılmışdır.
With its ancient history, ethnic richness, and monuments of various religions, northwestern region of Azerbaijan is a model of tolerance. The Qakh region is an important part of the region. As a result, our article was based on ethnographic research and field materials gathered in the Qakh region's Gulluk village. The passage of time and the introduction of new religions into people’s lives such as Christianity and, finally, Islam brought with them a slew of innovations and positive changes. In general, the presence of numerous Albanian-Christian temples and mosques in northwestern region of Azerbaijan demonstrates this as well. Gulluk village has a long history, and the majority of its residents are Azerbaijani Turks, Sahurs, and Gypsies. The article reflected the ethnographic features and history of the village. During the research, data on the ethnic characteristics, customs, and agriculture of the rural population were gathered. Among the places of worship associated with pre-Islamic religions in the study area, Albanian Christian temples predominate. These historical monuments were sometimes destroyed by accident, sometimes on purpose, and sometimes subjected to specific destruction. During the investigation of pre-Islamic monuments, the remains of the Fairy Tower temple, a temple, and an Albanian temple were examined. The Friday (Juma) mosque, cemeteries, ancient buildings, and stone inscriptions were all inspected while inspecting Islamic monuments in the village of Gulluk. At the same ttime, the acquired manuscripts were studied in order to determine who was historically involved in religious activities.
Северо-западный регион Азербайджана с его древней историей, этническим богатством и памятниками различных религий является примером толерантности. Одним из важных районов области является Гахский район. По этой причине наша статья написана на основе наших этнографических исследований и полевых материалов, собранных в селе Г юллюк Г ахского района. Прошлое и внедрение новых религий в жизнь людей, таких как христианство и, наконец, ислам, принесли с собой много нововведений и положительных изменений. В целом, доказывает это наличие многочисленных албанских христианских храмов и мечетей в северо-западном регионе Азербайджана. Село Гюллюк имеет древнюю историю, и большинство населения села составляют азербайджанские тюрки, цахуры и цыгане. В статье отражены этнографические особенности и история села. В ходе исследования была получена информация об этнических особенностях и обычаях сельского населения. В исследуемом регионе албанские христианские храмы преобладают среди мест поклонения, связанных с доисламскими религиями. Порой эти исторические памятники уничтожались, по незнанию или преднамеренно, а также подвергались определенному разрушению. При изучении доисламских памятников были исследованы остатки храма под названием "Крепость Пери", часовни и албанского храма. При осмотре исламских памятников в селе Гюллюк были исследованы Джума-мечеть, кладбища, старинные постройки и каменные китабе (надписи). При этом были изучены полученные рукописи и предпринята попытка выяснить, кто исторически занимался религиозной деятельностью в этих местах.
Məmmədli Akif. (2013). Azərbaycanın şimal-qərb bölgəsinin tarixi abidə- ləri. Bakı: Turxan Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyi, (225 səh.).
Геюшев Рашид. (1984). Христианство в Кавказской Албании. Баку: Элм, (191 с.).
Qarahmədova Aliyə. (1986). Qafqaz Albaniyasının xristian abidələri (Alazan hövzəsi). Bakı: Elm nəşriyyatı, (32 səh.).
Niyazov hməd. (2016). XIX sr Azərbaycanın şimal-qərbində (Qanıx- Həftəran vadisi) dini həyat, elm və mədrəsələr. Bakı: Nurlar nəşriyyat- poliqrafiya mərkəzi, (324 səh.).
Süleymanova Sevda. (1997). Molla Məhəmməd əl-Cari, Car salnaməsi. Bakı: Səda, (157 səh.).
Cavadova Zərinə. (1999). Şimal-Qərbi Azərbaycan. Bakı: Altay nəşriyya- tı, (87 səh.).
Nemət Məşədixanım. (1992). Azərbaycanda pirlər. Bakı: Azərbaycan dövlət nəşriyyatı-poliqrafiya birliyi, (255 səh.).
Əzimov Hikmət, hmədov Şahmərdan. (1998). Qax abidələri. Bakı: Səda nəşriyyatı, (115 səh.).
Əliyev Şirinbəy, müəlliflər kollektivi, (2011). Şimal-qərbi Azərbaycan tarixi. Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı, (424 səh.).
Toplam 9 kaynakça bulunmaktadır.
Daha Fazla Referansı Göster
Məmmədli, Akif - Sultanov, Ələddin. “Qax Rayonu Güllük kəndinin Tarixi abidələri”. Din Araştırmaları Dergisi 4/6 (June 30, 2021), 199-213. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/117
İndir
Makale Bilgileri
- Makale Türü Tarih
- Gönderildi Nisan 1, 2021
- Yayınlanmış Haziran 30, 2021
- Sayı № 1(6) Haziran 2021
- Bölüm Tarih