Hədisin əhəmiyyəti və hədis elminin bölmələri Importance of Hadi̇th and Secti̇ons of the Sci̇ence of Hadi̇th Значение хадисов и разделы хадисоведения
Xülasə
Hədisşünaslıq ən faydalı və ən geniş yayılmış İslam elmlərindən biridir. İstər hədisi-şərifləri, istərsə də onun tarixini və metodologiyasını öyrənənlər İslam mədəniyyəti ilə daha da dərindən tanış olur, əqidəvi (kəlami) və şəri (dini-hüquqi) məsələləri bu elmin vasitəsilə doğru-düzgün öyrənirlər. Sözügedən elmin ən mühüm faydalarından biri də Qurani-Kərimə daha da dərindən bələd olmağa nail olmaqdır. İslam tarixindən yaxşı məlumdur ki, Həzrət Peyğəmbər (s), ondan sonra onun Əhli-Beyti (ə) və sədaqətli səhabələri Allah taalanın nazil etdiyi Müqəddəs Kitabda keçən dərin mətləbləri, mütəşabeh (çətin başa düşülən) mənaları çox sadə, lakin elmi şəkildə müsəlmanlara izah etmişlər. Bu haqda QuraniKərim belə bəyan edir: “Sənə də Quranı nazil etdik ki, insanlara onlara göndəriləni (hökmləri, halal-haramı) izah edəsən və bəlkə onlar da düşünüb dərk edələr!” deyə buyurmuşdur (Qurani-Kərim 1991, “ən-Nəhl” surəsi, ayə 44). Beləliklə, məqalə iki hissədən ibarətdir. Birinci hissədə oxuculara hədisin dindəki əhəmiyyəti haqqında bəhs edilmişdir. Məhz buna görə də dini məsələlərin həllində İslam alimləri Qurandan sonra ikinci qaynaq olaraq hədis və sünnəyə müraciət etmişlər. Bu halda, əlbəttə, mövcud hədisin doğruluğunu (səhihliyini) müəyyən etmək lazımdır. Məqalənin ikinci hissəsi isə hədis elminin bölümləri haqqındadır. Burada hədisşünaslığın əhatə etdiyi elmlər, onların yaranma və inkişaf tarixi ilə yanaşı, həmin elmlər sahəsində yazılmış ən məşhur əsərlər tanıdılmışdır.
Hadithology is one of the most useful and widely used Islamic sciences. Those who study the hadiths, as well as their history and methodology become more familiar with Islamic culture, and learn the true teachings of Islamic faith through the knowledge of Islam. One of the most important benefits of the aforementioned science is to gain greater knowledge of the Holy Qur'an. It is well known from the history of Islam that Prophet Muhammad (PBUH), his companions and faithful companions after him, explained the deep Matlab, the organized (difficult to understand) meanings in the Holy book revealed by Allah Ta'ala to Muslims in a very simple but scientific way. This is how the Qur'an declares this: “And We have not sent any Messenger except with the language of his people in order that He might make things clear to them” (The Holy Qur’an 1991, Surah İbrahim, Verse 4). And Almighty Allah says in another verse that: “And we revealed to you the message that you may make clear to the people what was sent down to them and that they might give thought.” (The Holy Qur’an 1991, Surah An-Nahl, Verse 44). Thus, the article consists of two parts. In the first part, readers were told about the importance of hadith in religion. That is why Islamic scholars have turned to the Hadith and Sunnah as the second source after the Qur'an in solving religious issues. In this case, of course, it is necessary to determine the authenticity (exactness) of the existing Hadith. The second part of the article is about the sections of the science of hadith. The most famous works written in the field of Hadith studies, along with the history of their creation and development, have been presented here.
Хадисоведение является одной из самых полезных и широко распространенных исламских наук. Те, кто изучают хадисы, их историю и методологию, становятся более знакомыми с исламской культурой, и посредством этой науки правильно изучают вопросы акыды (словесные) и шариата (религиозно-правовые). Одним из наиболее важных преимуществ вышеупомянутой науки является более глубокое знание Священного Корана. Из истории Ислама хорошо известно, что Пророк (мир ему), его Ахли-Бейт и верные сподвижники после него простыми словами, но по научному объяснили мусульманам глубокие вопросы и трудные для понимания значения, упомянутые в Священном Коране, ниспосланном Аллахом. Вот что говорит об этом Священный Коран: «Мы отправляли посланников с ясными знамениями и Писаниями. А тебе Мы ниспослали Напоминание для того, чтобы ты разъяснил людям то, что им ниспослано, и для того, чтобы они призадумались». (Священный Коран 1991, Сура «ан-Нахль», аят 44). Таким образом, статья состоит из двух частей. В первом разделе читателям говорится о важности хадисов в религии. Именно поэтому исламские ученые рассматривают хадис и сунну как второй источник после Корана в решении религиозных вопросов. В этом случае, конечно, необходимо определить подлинность (достоверность) существующего хадиса. Вторая часть статьи посвящена разделам хадисоведения. Здесь указаны науки, охватываемые хадисоведением, история их возникновения и развития, а также наиболее известные работы, написанные в области этих наук.
Açar sözlər
Hədis, Hədisşünaslıq, İslam
Hadith, Hadithology, Islam
Хадис, Хадисоведение, Ислам
Referanslar
- Çakan. (1993). İsmail Lütfi. Hadis usulü. İstanbul, III baskı.
- es-Salih. (2016). Sübhi. Hadis ilmleri ve hadis ıstılahları. Çev: Yaşar Kandemir. İstanbul, Marmara İlah. Fak. Vakfı yayınları. (349 s.).
- əd-Dari. (1985). Haris Süleyman. Muhadarat fi ülumil-hədis. Bağdad, Camiətu Bağdad nəşri.-(230 s.).
- əl-Amili. (1396/1975). Bəhaəddin. əl-Vəcizə fid-dirayə. Qum, Məktəbətül-islamiyyətil-kübra.
- əl-Buxari. (1423/2002). Məhəmməd bin İsmail. Səhihül-Buxari. Beyrut. Daru İbn Kəsir, I çap.-(1944 s.).
- əl-Xamneyi. (1417/1996). Seyyid Əli. əl-Üsulul-ərbəə fi ilmir-rical. Tərc: Macid əl-Ğürbavi. Nəşr yeri yoxdur. Rabitətüs-səqafə vəl-əlaqatil-islamiyyə, II çap. (66 s.).
- əl-Küleyni. (1424/2005). Məhəmməd bin Yaqub. əl-Üsulu minəl-kafi. 8 cilddə. I c. Beyrut, Darul-Mürtəza. (873 s.).
- əl-Övni. (tarixsiz), Adil. Əsbabül-vürudil-hədis. 22 s. (https://www.alukah.net saytına istinadən).
- ən-Nəməri. (1414/1994). İbn Əbdülbirr. Camiu bəyanil-ilm. 2 cilddə. II c. Mühəqqiq: Əbüləşbal əz-Züheyri. Daru İbn Cövzi nəşriyyatı. (1496 s.).
- əs-Sübhani. (1413/2012). Cəfər. Üsulul-hədis və əhkamuhu fi ilmid-dirayə. Beyrut, Darül-Cəvadil-Əimmə (ə), I çap. (272 s.).
- ət-Tirmizi. (1996). Əbu İsa. Sünənüt-Tirmizi. 6 cilddə. III c. Təhqiq: Başir Əvvad Məruf. Beyrut, Darül-ğərbil-islami. (612 s.).
- Quliyev İbrahim. (2013). Hədisşünaslığın əsasları. Bakı: Elm. (688 s.) Qurani-Kərim. (1991). Tərc: Ziya Bünyadov, Vasim Məmmədəliyev. Bakı: Azərnəşr.(714 s.).