Hədis
Bədnəzərin dini və mifoloji ədəbiyyatdakı yeri
The Place of the Evil Eye in Religious and Mythological Literature
Сглаз в религиозной и мифологической литературе
Bədnəzərin varlığı şübhəsizdir. Bu barədə dolayı yolla olsa da, QuraniKərimdə məlumat verilmiş, hədisi-şəriflərdə onun həqiqətindən bəhs olunmuşdur. Bütün bunlarla yanaşı, bəşəriyyətin, o cümlədən xalqımızın mifoloji təfəkküründə, folklor və ədəbiyyatında mövzu ilə bağlı çoxsaylı rəvayət, atalar sözləri və şeir deyilmişdir. Onun həqiqi mahiyyəti elmi müstəvidə tam olaraq təhlil edilməmişdir. Müasir dövrdə psixoloq və parapsixoloqların bu sahədə apardıqları elmi tədqiqatlar qismən də olsa, bədnəzərin varlığını təsdiqləmiş və bəzi insanların daxilindəki mənfi enerjinin olduğunu, bunun da gözlər vasitəsilə insanın bədənindən xaric edildiyini sübut etmişdir. Deməli, belə məlum olur ki, bədnəzər dini mənbələrlə yanaşı, bəşəriyyətin mifoloji təfəkküründə, o cümlədən xalqımızın folklorunda, adət-ənənələrində də özünə yer etdiyindən, onun araşdırılması zərurəti ortaya çıxır. Bütün bu deyilənləri nəzərə alaraq, bədnəzər haqqında təfsir və hədisşünasların əsərləri başda olmaqla, bir çox mənbələrə müraciət edilmiş, beləliklə, mövzu təfsirşünaslıq, hədisşünashq və mənbəşünaslıq cəhətdən araşdırılmışdır. Araşdırma zamanı məlum olmuşdur ki, bədnəzərin varlığı həqiqətdir. Buna görə də bəzilərinin bədnəzərin yoxluğu və yaxud onun xurafat olması haqqında irəli sürdükləri fikirlərin heç bir elmi-dini əsası yoxdur. Həmçinin belə düşünən şəxslər bədnəzərin yoxluğu haqqında tutarlı dəlil irəli sürə bilmədiklərindən, onların fikirlərinə etibar və istinad etmək doğru deyildir. Məqalənin adından da göründüyü kimi, araşdırma bədnəzərin varlığına, onun dini və mifoloji mənbələrdəki yerinə həsr edilmişdir. Bununla yanaşı, mövzunu ədəbiyyat və folklorşünaslıq cəhətdən də tədqiq etməyin faydalı olduğunu düşünərək, klassik şairlərin şeirlərində və atalar sözlərində bununla bağlı deyilmiş fikirlərə də yer vermişik.
The existence of the evil eye is undeniable. It is mentioned in the Qur'an, and hadiths attest to its veracity. In addition to all of this, there are numerous legends, proverbs, and poems about this subject in mythology, philosophy, folklore, and literature from all over the world, including our own. Its true nature, however, has yet to be scientifically proven. Although modem scientific research by psychologists and parapsychologists has only partially confirmed the existence of the evil eye, it has also concluded that the presence of negative energy in some people is released from the human body through the eyes. As a result, it appears in mankind's mythological thought, as well as our folklore and customs, in addition to religious origins, and it must be investigated. Given this, numerous sources, including the works of Tafsir and Hadith experts on the subject, were consulted, and the subject was thus researched from the standpoint of Tafsir studies. Anti-aliasing has been demonstrated through research. As a result, some people's claims about the absence of the evil eye or its superstitions are neither scientific nor religious in nature. It is also a mistake to believe such people because they cannot provide solid evidence that this phenomenon does not exist. As the title suggests, the focus of the study is the presence of the evil eye and its place in religious and mythical sources. Furthermore, given the importance of researching the issue through the lens of literature and folklore, we have included the ideas expressed in classical poets' poems and proverbs.
Нет никаких сомнений в существовании сглаза. Хоть и косвенно, но о нем говорится в Коране и упоминают хадисы-шарифы. Наряду со всем этим, многочисленные предания, пословицы и стихи на эту тему имеют место в мифологическом мышлении, фольклоре и литературе человечества, в том числе нашего народа. Однако истинная природа сглаза полностью не изучена наукой. Современные научные исследования психологов и парапсихологов хоть и частично, но все же подтвердили существование сглаза. Ученые также пришли к выводу о наличии у некоторых людей отрицательной энергии, исходящей из человеческого тела через глаза. Следовательно, ввиду упоминания сглаза в мифологическом мышлении человечества, а также в фольклоре и традициях нашего народа, наряду с религиозными источниками, возникает необходимость изучить его. Руководствуясь вышеупомянутым, были рассмотрены многие источники, в том числе работы тафсироведов и хадисоведов по этому вопросу, и, таким образом, данный предмет был изучен с точки зрения тафсироведения, изучения хадисов и источниковедения. Исследование показало, что существование сглаза не выдумка. Поэтому утверждения некоторых людей об отсутствии дурного глаза или о том, что это суеверие, не имеют никакой научной или религиозной основы. Также неправильно полагаться на мнение тех, кто так думает, потому что они не могут предоставить убедительных доказательств отсутствия этого явления. Как следует из названия, статья посвящена существованию сглаза и его месту в религиозных и мифологических источниках. В то же время, учитывая полезность изучения предмета с точки зрения литературы и фольклора, мы включили в работу идеи, выраженные по теме в пословицах и стихах классических поэтов.
əl-Albani Məhəmməd Nasirüddin. (1415/1995/2). Silsilətül-əhadisis- səhihə. 9 cilddə. II c. ər-Riyad, Məktəbətül-məarif. Hədis № 747.
əl-Albani, Məhəmməd Nasirüddin. (1420/2000/1). Səhihu sünənit- Tirmizi. 3 cilddə. II c. Beyrut, Məktəbətül-məarif, I çap. Hədis № 2059.
əl-Amili Hürr Məhəmməd bin Həsən. (1418 h/q.). əl-Füsulul-mühimmə fi üsulil- immə. 3 cilddə. III c. Qum, Müəssisə məarifil-islami. Hədis № 2813.
əl-Buxari Məhəmməd bin İsmail. (1419/1990). Səhihül-Buxari. ər-Riyad, Darüs-səlam, II çap.
əl- sqəlani İbn Həcər. (Tarixsiz). Fəthül-bari bişərhi səhihil-Buxari. 13 cilddə. XI c. Beyrut, Darül-fikir.
əl-Qari llamə Sultan Məhəmməd. (1422/2001). Mirqatül-məfatih şərhu mişkatil-məsabih. Təhqiq: əş-Şeyx Camal əl-İtai. 11 cilddə. VIII c. Beyrut, Darul-kütubil-ilmiyyə, I çap. Hədis № 4526.
əl-Məclisi llamə Məhəmməd Baqir. (1403/1983/1). Biharül-ənvar. 110 cilddə. XI c. Beyrut, Müəssisətül-vəfa, II çap.
əl-Məclisi llamə Məhəmməd Baqir. (1403/1983/2). Biharül-ənvar. 110 cilddə. 60-cı c. Beyrut, Müəssisətül-vəfa, II çap. Hədis № 23.
əl-Məclisi llamə Məhəmməd Baqir. (1403/1983/4). Biharül-ənvar. 110 cilddə. 59-cu c. Beyrut, Müəssisətül-vəfa, II çap. Hədis № 4.
ən-Nisaburi Məhəmməd bin Müslüm. (1427/2006). Səhihi-Muslim. Təhqiq: Nəzr bin Məhəmməd. Beyrut, Darüt-tibə. Hədis № 2188.
əs-Sicistani bu Davud. (1430/2009). Sünəni- bi Davud. 7 cilddə. VI c. Təhqiq: Şüeyb əl- rnaut. Beyrut, Darür-risalətil-aləmiyyə. Hədis № 3880.
əş-Şeybani hməd bin Hənbəl. (1419/1998). Müsnədi- hməd. 50 cilddə. XV c. Təhqiq: Şüeyb əl- rnaut və b. Beyrut, Müəssisətür-risalə, I çap. Hədis № 15980.
ət-Təbərsi əş-Şeyx Fəzl bin Həsən. (Tarixsiz). Məkarimül-əxlaq. Küveyt, Məktəbətül-əlfeyn.
ət-Təbrizi Xətib. (1399/1979). Mişkatül-məsabih. Təhqiq: Məhəmməd Nasirüddin əl-Albani. 2 cilddə. I c. Beyrut, Məktəbətül-islami, II çap. Hədis № 4562.
Gəncəvi Nizami. (2004/1). Xosrov və Şirin. Tərc: Rəsul Rza. Bakı: Lider nəşriyyatı.
Gəncəvi Nizami. (2004/2). İskəndərnamə. Tərc: Mikayıl Rzaquluzadə. Bakı: Lider nəşriyyatı.
Gəncəvi Nizami. (1983/3). Xosrov və Şirin. Bakı: Yazıçı.
İbn Kesir İsmail bin Ömer ed-Dimaşki. (1989). Tefsirul-Kuranil-Azim.
XV c. Çev.: Bekir Karlığa ve Bedrettin Çetiner. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Kurtubi Ebu Abdullah Muhammed bin Ahmed. (2003/1). el-Cami li ahkamil-Kuran. XIX c. Çev.: M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Bürc Yayınları.
Kurtubi Ebu Abdullah Muhammedbin Ahmed. (2003/2). el-Cami li ahkamil-Kuran. XI c. Çev.: M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Bürc Yayınları.
Razi Fahrettin. (1988/1). Tefsiri-kebir. XIII c. Çev.: Suat Yıldırım, Lütfullah Cebeci, Sadık Kılıc. Ankara: Akçağ Yayınları.
Razi Fahrettin. (1988/2). Tefsiri-kebir. XXII c. Çev.: Suat Yıldırım, Lütfullah Cebeci, Sadık Kılıc. Ankara: Akçağ Yayınları.
Taberi Ebu Cafer Mahammed bin Cerir. (1996/1). Camiul-beyan. V c. Çev.: Hasan Karakaya, Kerim Aytekin. Hisar Yayınları.
Taberi Ebu Cafer Mahammed bin Cerir. (1996/2). Camiul-beyan. VIII c. Çev.: Hasan Karakaya, Kerim Aytekin. Hisar Yayınları.
Taberi Ebu Cafer Mahammed bin Cerir. (1996/3). Camiul-beyan. XII c. Çev.: Hasan Karakaya, Kerim Aytekin. Hisar Yayınları.
Təbatəbai llamə Məhəmməd Hüseyn. (2019). əl-Mizan təfsiri. XI c. Tərc.: Ağabala Mehdiyev. Bakı: Qələm nəşriyyatı.
Yaqubqızı Mətanət. (2013). Atalar sözləri. Bakı: Folklor İnstitutu.
Ümumilikdə 28 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Quliyev, İbrahim. “Bədnəzərin Dini Və Mifoloji ədəbiyyatdakı Yeri”. Din Araşdırmaları Jurnalı 4/6 (June 30, 2021), 137-154. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/113
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Hədis
- Təqdim Edildi aprel 1, 2021
- Yayımlanıb iyun 30, 2021
- Nömrə № 1(6) İyun 2021
- Bölmə Hədis