e-ISSN: 3006-2772
p-ISSN: 2618-0030
Başlanğıc: 2018
Nəşr aralığı: İldə 2 nömrə
Naşir: Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu

İslamda sosial bütünləşmə konsepsiyası: Mədinə müqaviləsi nümunəsi The Conception of Social Integration in Islam: example of Madina Концепция социальной консолидации в исламе: на примере Мединского соглашения

f.f.d. Vüqar Səmədov Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun müəllimi

DOI

10.30546/80p53k82

Necə istinad edilir

Səmədov, Vüqar , Səmədov, V , , Din Araşdırmaları Jurnalı, İslamda sosial bütünləşmə konsepsiyası: Mədinə müqaviləsi nümunəsi, 2, 2, 2019, 97-114, https://doi.org/10.30546/80p53k82, 2019

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Məqalədə Hz. Peyğəmbərin (s.ə.s.) yeni toplum inşa etməsi prosesindən bəhs olunur. İnsanları bütünləşdirmək üçün inancın rolu böyükdür. Toplumun fərdləri eyni dinə mənsub olduqları zaman, özlərini bir-birlərinə bağlı hiss edirlər. İslam toplumunun təməlini tövhid əqidəsi təşkil edir. Eyni zamanda, Allah Rəsulu (s.ə.s.) klan, qəbilə, əşirət kimi təəssübkeşliyə əsaslanan quruluşları “ümmət” anlayışı içində hər kəsin bərabərliyi prinsipini gətirərək, yeni bir sosial quruluş içində birləşdirmişdir. Ümmət anlayışı qəbilənin varlığını deyil, zərərli inanclarını ortadan qaldırır. Şübhəsiz, Mədinənin ilk dönəmində müsəlman toplumun ictimai bütünləşməsində qardaşlaşdırma təcrübəsinin rolu mühümdür. Hz. Məhəmməd (s.ə.s.) öncə Məkkədə təzyiqə məruz qalan zəif müsəlmanlarla güclü müsəlmanları qardaşlaşdırmışdır. Növbəti mərhələdə Mədinədə bir-biri ilə küsülü yaşayan Övs və Xəzrəc qəbiləsini barışdırmış, sonra isə məkkəlilərlə mədinəliləri qardaşlaşdıraraq (müəxxət), nümunəvi toplum inşa etmişdir. Bu bütünləşmədə Hz. Peyğəmbərin (s.ə.s.) xarizmatık şəxsiyyətinin mühüm rolu olmuşdur. Sözsüz ki, cəmiyyətin bütünləşməsində müqavilələr əhəmiyyət kəsb edir. Bu nöqteyi-nəzərdən Mədinə müqaviləsinin fərqliləşmiş cəmiyyətin bütünləşməsində rolu mühümdür.

The article deals with the process of establishment of a new society by the Prophet. Religion has a great role in the integration of people. Individuals belonging to the same religion have the feeling of affiliation. Islamic society is based on the concept of tawheed. At the same time, the prophet united the institutions such as clan, tribe, ashirah which were based on fanaticism under one social structure called ummah based on equality principle. The concept of ummah does not eliminate the existence of tribes; it only eliminates harmful beliefs. Undoubtedly, the role of fraternity in the social integration of Muslim society in the early period Medina is significant. Hazrat Mohammad achieved to reconcile strong Muslims with the weak ones who were opressed in Mecca. Later, he reconciled the Ovs and Khazraj tribes living in Medina constructing an exemplary society for the people of Mecca and Medina. The Prophet’s charismatic personality played an important role in this integration. Undoubtedly, agreements play particular role in the integration process of society. From this point of view, Medina treaty plays a major role in the integration of a disintegrated society.

В данной статье говорится о процессе создания Пророком Мухаммедом (с.а.в.) нового общества. Для объединения всех людей велика роль веры. Когда люди принадлежат к одной и той же религии, оничувствуют себя привязанными друг к другу. Основой исламской общиныявляется вероучение товхид. В то же время, Посланник Аллаха (с.а.в.) объединил такие структуры, основанные на чувстве сострадания, как клан, род, ашират, в новой социальной структуре, установив принцип равенства всех в понятии “умма”. Однако понятие умма устраняет не племя, а его вредные убеждения. Несомненно, очень важна роль опыта братания в социальной консолидации мусульманской общины вначальный период Медины. Пророк Мухаммед (с.а.в.) братски объединил сильных мусульман со слабыми мусульманами, ранее подвергавшимися давлению в Мекке. На следующем этапе Пророк примирил племена Аус и Хазрадж, враждующие между собой, затем построил образцовую общину, братски объединив мекканцев и мединцев (муаххат). В этом братании важную роль сыграла харизматическая личность Пророка Мухаммеда (с.а.в). Несомненно, в братании общества договоры играю большую роль. С этой точки зрения роль Мединского соглашения в консолидации дифференцированного общества велика.

Açar sözlər

Sosial bütünləşmə, din, İslam, Hz. Peyğəmbər, qardaşlaşdırma, mühacir, ənsar, Məkkə, Mədinə
Social integration, religion, Islam, Hz. Prophet, brotherhood, emigrant, ansar, Mecca, Madina
Социальная консолидация, религия, Ислам, Пророк Мухаммед, братание, переселенец, ансар, Мекка, Медина

Referanslar

  • Algül Hüseyin, (2005). “Muahat”, XXX, İstanbul: DİA, (s.308).
  • Arslan Mustafa, (2013). “İlk Müslüman Toplumunun Oluşumu və Hz. Muham-med (sav): Kardeşleştirme Örnek Olayı Üzerine Tarihsel Bir Din Sosyolojisi İnce-lemesi, Sünnet Sosyolojisi”, editor: Mustafa Tekin, Ankara: Eskiyeni yayınları.
  • Aydın Mustafa, (1991). “İlk Dönem İslam Toplumunun Şekillenişi”, İstan-bul: Pınar Yay.
  • Aydınlı Osman, (2007). “İlk Müslüman Toplumun İnşasında Özgüven Fak-törü ve Rıdvan Biatı”, İslami İlimler Dergisi, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı Sempozyumu Çorum İçinde Yay, (haz. Mahfuz Söylemez).
  • Bilgiseven Amiran Kurtkan, (1985). “Din sosyolojisi”, İstanbul: Filiz Kitapevi.
  • Bilgiseven Amiran Kurtkan, (1995).“İctihad Yetersizliğinden Doğan Problemler”, İstanbul, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, sy. 2, (s.47-67).
  • Bilgiseven Amiran Kurtkan, (1996). “İlmi Ledün Açısından Kavmiyet ve Ferdiyet”, İstanbul, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, ( s.87-116).
  • Cabiri Muhammed Abid (trc. Vecdi Akyüz), (1997), “İslamda Siyasal Akıl”, İstanbul: Kitabevi.
  • Davutoğlu Ahmed, (1996). “İslam Düşünce Geleneğinin Temelleri, Oluşum Süreci ve Yeniden Yorumlanması”, Divan Dergisi, I, sy.
  • Davutoğlu Ahmed, (1997). “Medeniyetlerin Ben İdraki”, Divan Dergisi, , II, sy. I, (s. 45).
  • Demirci Abdurrahman, (2012). “Medine Vesikası: Oluşum Süreci ve Zimmet Antlaşmalarına etkisi”, İSTEM: İslam Sanat, Tarih, Edebiyat ve Musikisi Dergisi, Cilt:X, sayı 19, (s. 253-271).
  • Dönmezer Sulhi, (1982), Sosyoloji, Ankara, Savaş Yay.
  • Ərəbi Muhamməd Məmduh, (1988). “Dövlətür-Rəsul (s.ə.s) fil-Mədinə”, Qahirəəl-Heyətül-Misriyyətül-Ammə lil-Kitab.
  • Farabi Ebu Nasr Muallim-i Sani Muhammed b. Muhammed b. Tarhan, (1956) el-Medinetü l-Fazıla (trc. Nafiz Danışman), Ankara Maarif Vekaleti.
  • Fazlur Rahman, (1981). “İslam” (trc. M. Dağ-M. Aydın), Ankara: Selçuk Yay.
  • Günay Ünver, (2000). “Din Sosyolojis”, İstanbul: İnsan Yay.
  • Güneş Ahmed (2007). “Medine Vesikası ve Ehli-Kitab Tartışmalıİlmi Toplantı”, (s.243-254).
  • Hamidullah Muhammed, (1980). “İslam Peygamberi” (trc. Salih Tuğ), İstanbul: İrfan Yayınevi.
  • Heyet, (2003). “Sosyal Bilimler El Sözlüğü”, İstanbul: Alfa Yay.
  • İbn Haldun, (1982). Mukaddime (haz. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergâh Yay.
  • İbn Hişam Əbu Muhamməd Cəmaləddin Əbdülməlik, (1992.) əs-Sirətün-nəbəviyyə = Sirətu İn Hişam (nşr. Muhamməd Əli Qutub-Muhamməd Dəlibalta), Beyrut, əl-Məktəbətül-Əsriyyə.
  • İbn Mənzur Əbul-Fəzl Məhəmməd b. Mükərrəm b. Əli əl-Ənsari, Lisanül-Ərəb, Daru Sadr, ts. IX.
  • İbn Səd Muhamməd b. Sə‘d b. Məni‘ əz-Zöhri, (2001). “Kutabu’t-Təbəqatil-Kəbir” (nşr. Ali Muhamməd Ömər), I-XI, Məktəbətü’l-Hanci, Qahirə.
  • Kelebek Mustafa (2000). “İslam Hukuk Felsefesi Açısından Medine Vesi-kası”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakultesi Dergisi, , sayı 4, (s.325-373).
  • Kongar Emre, (1995). “Toplumsal Değişme Kuramları Ve Türkiye Gerçe-ği”, İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • Kurt Abdurrahman, (2009). “İslamın İlk Dönemlerinde İmanın Toplumsal Yansıması”, Bursa: Emin Yay.
  • Ozankaya Özer, (1995). “Temel Toplumbilim Terimleri Sözlüğü”, İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Özel Ahmet, (2006). “Yönetici olarak Hz. Muhammed”, İstanbul: Divan, XI, sy. 20.
  • Özkalp Enver, (1995). “Sosyolojiye Giriş”, Eskişehir: ETAM A. Ş. Sarıçam İbrahim, (2013). “Həzrət Muhamməd və Umumbəşəri Dəvəti”, Bakı: İpəkyolu Nəşriyyatı, (s.119).
  • Sezen Yümni, (1988). “Sosyoloji Açısından Din”, İstanbul: İFAV Yay.
  • Slattery Martin, (2007). “Sosyolojide Temel Fikirler” (haz. Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz), İstanbul: Sentez Yay.
  • Toros Muharrəm, (1993). “Medine Vesikası: İktidarı Yeni Bir Okuma Biçimi”, Tezkire, sayı:5, (s.91-97).
  • Van Reijen Hans Van Der Loo-Williem, (2003). “Modernleşmenin Paradoksları”, (trc. Kadir Canatan), İstanbul: İnsan Yay.

Lisenziya

Müəllif hüququ (c) 2019 f.f.d. Vüqar Səmədov
Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisenziyalanıb.

Eyni müəllif(lar)ın jurnaldakı ən çox oxunan məqalələri