Tarix
Müridizm hərəkatı və onun güclənməsində İmam Şamilin rolu
The Role of Imam Shamil in the Muridism Movement and Its Strengthening
Движение мюридизма и роль имама шамиля в его укреплении
Rusiya Qafqazı işğal etməyə başladıqda, Şimali Qafqazda bir mübarizə yaşandı. Bu, tarixə müridizm hərəkatı kimi düşdü. Müridizm, ümumiyyətlə, Şeyx Mənsurun rəhbərliyi altında Rusiya işğalına qarşı əsas müqavimət ideologiyası kimi tarixə düşdü. Dağıstan və Çeçenistan dağlıları müridizm bayrağı altında birləşə bildilər. Beləliklə, müridizmin Qafqaz xalqlarının rus işğalına qarşı mübarizəsində, eyni zamanda, yerli xalqların konsolidasiyasında əhəmiyyətli rol oynadığını söyləyə bilərik. Bu hadisə tarixə Qafqaz xalqlarının ruslara qarşı İslam düşüncələri ətrafında birləşməsi müqabilində müqavimət hərəkatı kimi düşdü. Sözügedən mübarizə, bütün zülmlərə baxmayaraq, Qafqaz xalqlarının şüuruna və dinlərinin qorunmasına müsbət təsir etdi. Hərəkatın ən önəmli şəxsiyyətlərindən biri İmam Şamil idi. İmam Şamil cəsarətli, güclü, təhsilli, həqiqi bir insan iradəsi və cəsarət modeli nümunəsidir. Dağıstan və Çeçenistanın kiçik xalqlarını bir dövlətdə birləşdirən tarixi şəxsiyyətdir. O, uzun illər müstəqilliyini və azadlığını müdafiə edərək mübarizə apardı. Şeyx Şamilin mübarizəsinin davamlılığını və genişlənməsini bir sıra amillər şərtləndirirdi. İlk növbədə, Rusiyanın bölgəni işğal edərkən zaman-zaman qətliamlara imza atması, həmçinin xalqların milli-mənəvi dəyərlərinə qarşı apardığı siyasət Şeyx Şamilin fəaliyyət arealını genişləndirdi. Şeyx Şamilin müridizmin genişlənməsində rolu bundan ibarət oldu ki, onun fəaliyyətində kütlələri konsalidasiya etmək üçün zəmin məhz müridizm ideyaları idi. Bu ideyaların yayılması ilə həm insanlar ideoloji olaraq mübarizəyə qoşulur, həm də sistemli şəkildə müqavimət hərəkatında yer alırdılar. Müridizm, eyni zamanda, Şimali Qafqaz, o cümlədən də qismən Cənubi Qafqazın müsəlman xalqları arasında etnik və tayfa ziddiyyətlərinin zəifləməsinə ciddi şəkildə təsir edirdi. Bunu İmam Şamilin naiblərinin bir çox milləti təmsil etməsində görmək mümkündür. Bütün bu aspektləri qeyd etməklə müridizm hərəkatında Şeyx Şamilin liderlik dövrünün elmi maraq kəsb etdiyi aydın olur.
The North Caucasus began a struggle during Russia’s occupation of these territories. This movement is recorded in history as Muridism. Overall, muridism went down in history as the main ideology of resistance to the Russian occupation under the leadership of Sheikh Mansur. The highlanders of Dagestan and Chechnya succeeded in uniting under the flag of Muridism. Therefore, we can say that Muridism played an important role in the struggle of the Caucasian peoples against the Russian occupation, as well as in the consolidation of local peoples. This movement is recognized as an example of the resistance of the Caucasian peoples around the Islamic ideas against the Russians. It had a positive effect on the consciousness of the Caucasian peoples and the preservation of their religion despite all the pressure. One of the most important figures in this movement was Imam Shamil. Being bold, strong and educated, Imam Shamil was a real example of human will and courage. He is a historical figure uniting the small peoples of Dagestan and Chechnya into one state. He fought for his independence and freedom for many years. A number of factors contributed to the continuation and expansion of Sheikh Shamil's struggle. Most notably, massacres committed by Russia during its occupation of the region, as well as its policy against the national and moral values of the peoples, expanded the scope of Sheikh Shamil’s activities. Sheikh Shamil’s role in the formation of Muridism was that his ideas of Muridism created foundation to consolidate the masses. With the spread of these ideas, people both joined the ideological struggle and were engaged in the systematic resistance movement. Muridism also had a significant impact on the weakening of ethnic and tribal conflicts between the Muslim peoples of the North Caucasus, including partly the South Caucasus. This is evident from the fact that Imam Shamil’s envoys represented many nations. Considering all these aspects, the period of Sheikh Shamil’s leadership in the Muridism movement has scholarly significance.
Когда Россия начала оккупировать Кавказ, на Северном Кавказе началась борьба. Это движение вошло в историю как Мюридизм. В целом Мюридизм вошел в историю как основная идеология сопротивления российской оккупации под руководством Шейха Мансура. Горцы Дагестана и Чечни смогли объединиться под знаменем Мюридизма. Таким образом, можно сказать, что Мюридизм сыграл важную роль в борьбе кавказских народов против российской оккупации, а также в консолидации местных народов. Это движение вошло в историю как пример сопротивления кавказских народов против русских вокруг Исламских идей. Это, несмотря на все притеснения, оказало положительное влияние на сознание народов Кавказа и сохранение их религии. Одной из важнейших личностей этого движения был имам Шамиль. Имам Шамиль смелый, сильный, образованный, настоящий образец человеческой воли и отваги. Он является исторической личностью, объединившей малочисленные народы Дагестана и Чечни в одном государстве. Имам Шамиль много лет боролся за независимость и свободу. Ряд факторов обусловили продолжительность и расширение борьбы Шейха Шамиля. Во-первых, периодические массовые убийства со стороны России во время оккупации региона, а также ее политика, направленная против национальных моральных ценностей народов, расширили ареал деятельности Шейха Шамиля. Роль Шейха Шамиля в распространении мюридизма заключалась в том, что основой для консолидации масс в его деятельности были именно идеи мюридизма. С распространением этих идей люди не только идеологически присоединялись к борьбе, но и принимали участие в систематическом движении сопротивления. Мюридизм также оказал значительное влияние на ослабление этнических и племенных противоречий между мусульманскими народами Северного Кавказа, а также частично Южного Кавказа. Об этом свидетельствует тот факт, что заместители Имама Шамиля представляли многие народы. Учитывая все эти аспекты, период лидерства Шейха Шамиля в движении мюридизма представляет научный интерес.
Akmaz Ahmet. (1994). Rus Yayılmacılığı Karşısında Kafkasya Müridizm Hareketi, Kayseri.
Akmaz Ahmet. (1997). “Kafkasya Müridizm Hareketinin Önderi İmam Mansur”, Yeni Türkiye.
Дубровин Н.Ф. (2002). О Народах Центрального и Северо-Западного Кавказа, Нальчик.
Дегоев В.В. (2001). Большая игра на Кавказе: история и современность. Статьи, очерки, эссе. М.
Дегоев В.В. (2001). Имам Шамиль: властитель, воин. M.: Русская панорама. Документы по истории адыгов 20-50-х гг. XIX в.: по материалам ЦГА КБР (2011), сост. З. М.: Кешева. Нальчик.
Джунидова Мила. (1997). Бесстрашный Байсангур // «Вести республики» — общественно-политическая газета Чеченской Республики.
Эльмурзаев Ю. (1993). «Страницы истории чеченского народа.». Грозный: Книга.
Горчаков Н. (1879). Вторжение Шамиля в Кабарду в 1846 г. // Кавказский сборник. Тифлис,. Т. IV. (c. 19-38)., (c.26).
Гаммер М. (1998). Шамиль. Мусульманское сопротивление царизму. Завоевание Чечни и Дагестана. М.
Гаджиев В.Г. (1956). Движение кавказских горцев под руководством Шамиля в исторической литературе, Махачкала.
Хожаев Д. (1998). Чеченцы в Русско-Кавказской войне. Грозный – СПб.
Хожаев Д. (1998). Байсангур Беноевский // Чеченцы в Русско- Кавказской войне. / науч. ред. Т. Мазаева. Гр.СПб. : «СЕДА», (c. 227- 234).
Иванов А. И. (1941). Национально-освободительное движение в Чечне и Дагестане в 60—70-х годах XIX в. // Исторические записки, Т. 12.
Касумов А. Х., Касумов Х. (1992). А.Геноцид адыгов. Нальчик.
Лапин В.В. (2007). Хронологические рамки Кавказской войны в контексте ее историографии // Вестник Санкт-Петербургского университета: Серия 2. История. Вып. 3 (сентябрь).
Письма А.П.Ермолова. (1925). Письмо восьмое// Сборник материалов для описания местностей и племен Кавказа (СМОМПК). Вып. 45. Махачкала.
Потто В. А. (1994). Кавказская война. В 5 т. Т. 1. Ставрополь: Кавказский край.
Павленко П.А. (1990). Шамиль, Махачкала.
Панеш А.Д. (2015). Крымская война 1853-1856 гг. в контексте политической ситуации в Западной Черкесии и в государстве Шамиля // Вестник науки Адыгейского республиканского института гуманитарных исследований им. Т. М. Керашева, Майкоп: АРИГИ № 7 (31). (c. 131-138).
Русские на Кавказе. (2004). Эпоха Ермолова и Паскевича. СПб.: «Дмитрий Буланин».
Тарле Е.В. (2015). Крымская война, Москва, Берлин: Директ- Медиа.
TEMİZKAN A. (2009). KUZEY KAFKASYA MÜRİDİZMİ, MÜRİDİZMİN YAYILMA STRATEJİSİ VE FEODAL BEYLERLE İLİŞKİLERİ. // Türk Dünyası Đncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, , Cilt: IX, Sayı 2, (səh. 165-190).
Osman Kimya. (2019, 6 (3)) “Kafkaslarda Çarlık Rusya’ya Karşı Müridizm Hareketi”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Cilt:6 / Sayı:3, (səh. 1673-1699).
Ümumilikdə 23 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Cabarov, Rəşad. “Müridizm hərəkatı Və Onun güclənməsində İmam Şamilin Rolu”. Din Araşdırmaları Jurnalı 3/5 (December 31, 2020), 129-143. https://journal.ait.edu.az/daj/article/view/99
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Tarix
- Təqdim Edildi oktyabr 1, 2020
- Yayımlanıb dekabr 31, 2020
- Nömrə № 2(5) Dekabr 2020
- Bölmə Tarix