e-ISSN: 3006-2772
p-ISSN: 2618-0030
Başlanğıc: 2018
Nəşr aralığı: İldə 2 nömrə
Naşir: Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu

Məqalələr

“Zamanlar arasında”: Teoloji hermenevtika tarixindən “Between Times”: From the History of Theological Hermeneutics «между временами»: из истории теологической герменевтики

Arzu Hacıyeva AMEA Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutu Azərbaycan fəlsəfə tarixi şöbəsinin müdiri 0000-0001-9078-0327

Necə istinad edilir?

Hacıyeva, Arzu , Hacıyeva, A , , Din Araşdırmaları Jurnalı, “Zamanlar arasında”: Teoloji hermenevtika tarixindən, 6, 10, 2023, 105-118, 2023

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Birinci Dünya müharibəsi və onun nəticələri Almaniyada yalnız siyasi və sosial istiqamətlərdə deyil, həmçinin din sahəsində də böhrana səbəb olmuş- du. Teoloq F.Qoqarten 1920-ci ildə qələmə aldığı məqaləsinin başlığına çıxardığı “zamanlar arasında” ifadəsi ilə sözügedən mənəvi-ruhani böhranı səciyyələndirmişdi. “Zamanlar arasında” anlayışı Allahın dərk olunmasında yaranmış böhrandan məyusluğu, eyni zamanda, bu şəraitdən çıxmağa ümidi ehtiva edirdi. Çıxış yolu isə ilahi sözün təfsirini Allah və insan arasında dialoq məcrasına yönəldən dialektik, yaxud böhran teologiyası oldu. Dialektik teolo- giya liberal teologiyaya reaksiya olaraq yaranmışdı. Bununla da o, protestant teologiyasında yeni qeyri-ortodoksal meyillərin yaranmasına təkan vermiş, teoloji hermenevtikanı ontoloji müstəviyə keçirib onun inkişafını yeni səmtə yönəltmişdir.
Məqalədə bu nəzəriyyənin məşhur nümayəndələri, – protestant filosoflar, – Karl Bart, Rudolf Bultman, Herhard Ebelinq və digərlərinin hermenevtik konsepsiyalarının özəllikləri təhlil edilir. K.Bart vəhyin dərk olunmasını imanın gücü və İlahi ruhun köməyi ilə Bibliyanın daxili sözünü eşitmək kimi başa düşürdüsə, Bultman onu keçici tarixi şərtlərin öyrənilməsi və tənqid olunması vasitəsilə ekzistensial təfsirdə görür, bu yolla Əhdi-Ətiqi miflərdən təmizləməyə çalışırdı. Ebelinq isə ümumiyyətlə, bütün ilahiyyatın anlayışlar sistemini dəyişib təzələməyə çağırırdı.
Donald G.Bloş xristoloji hermenevtikanın tərəfdarı kimi çıxış edir, Bibliyanı, ilk növbədə, İsa Məsihin xaçı işığında anlamağın mümkün olduğu- nu göstərirdi. Müəllifin fikrincə, bütün bu konseptləri birləşdirən əsas cəhət
ilahi sözün aktuallaşdırılması, onu yeni təfsirlər vasitəsilə müasir dilə çevirib, anlaşıqlı etmək səyləridir ki, proses bu gün də davam edir.
The First World War and its aftermath triggered a crisis not only in the political and social spheres, but also in the religious one in Germany. F.Gogarten, a theologian, described the situation as “Between the times” in his 1920 article of the same title. “Between the Times” contained both disappointment and hope for a way out of the crisis in the understanding of God. “Dialectical theology” or “crisis theology” became one such way out, directing divine word interpretation into the mainstream of a dialogue between God and man. “Dialectical theology”, which opposes rationalism, faith in social progress, and liberal theology optimism, has ushered in new unorthodox trends in Protestant theology, elevated theological hermeneutics to the level of ontological philosophy, and steered its development in a new direction.
The article analyzes the characteristic features of the hermeneutic concepts of the Protestant philosophers K. Barth, R. Bultmann, as well as G. Ebeling and others. If K. Barth saw revelation as hearing the inner word of the Bible with the power of faith and the grace of the Divine Spirit, Bultmann saw it through studying and criticizing transient historical conditions, and thus he attempted to rid the Old Testament of myths. Ebeling generally called for the renewal of all theology by changing the system of concepts. Donald G. Bloch, a proponent of Christological hermeneutics, believed that the Bible can best be understood in light of Jesus Christ's cross. According to the author, the desire to actualize the Divine Word, bringing it with new interpretations into the language of modernity, making it understandable today, is what unites all of these concepts, which continues to this day.
Первая мировая война и ее последствия вызвали в Германии кризис не только в политической и социальной, но и в религиозной сферах. Теолог Ф. Гогартен охарактеризовал этот духовно-нравственный кризис как «между временами» в своей одноименной статье, написанной в 1920 году. Понятие «между временами» заключало в себе одновременно разочарование кризисом в осознании Бога и надежду на выход из этого кризиса. Таким выходом стала диалектическая или кризисная теология, направляющая толкование божественного слова в русло диалога между Богом и человеком. Диалектическая теология возникла как реакция на либеральную теологию. Тем самым, она стала толчком для появления новых неортодоксальных течений в протестантской теологии, перевела теологическую герменевтику на онтологическую плоскость, направив ее развитие в новое русло.
В статье анализируются характерные особенности герменевтических концепций известных представителей этой теории- протестантских философов Карла Барта, Рудольфа Бультмана, Герхарда Эбелинга и др. Если К. Барт воспринимал постижение откровения как познание внут- реннего слова Библии с силой веры и милостью божественного духа, Бультман видел его в экзистенциальной интерпретации через изучение и критику преходящих исторических условий, таким образом он пытался избавить Ветхий Завет от мифов. Эбелинг же вообще призывал к обнов- лению системы понятий всей теологии.
Дональд Г. Блош, являясь сторонником христологической герменев- тики, считал, что Библию можно понимать, прежде всего, в свете креста Иисуса Христа. По мнению автора, основным свойством, объединяю- щим эти концепции, является стремление актуализации божественного слова, его адаптация к современному языку с помощью новых понятий и упрощение понимания. Этот процесс продолжается по сей день.

Açar Sözlər

Zamanlar Arasında, Protestantizm, Teologiya, Hermenevtika, K.Bart, R.Bultman, H.Ebelinq
“Between Times”, Protestantism, Theology, Hermeneutics, K. Barth, R. Bultmann, G.Ebeling
Между Временами, Протестантизм, Теология, Герменевтика, К. Барт, Р. Бультман, Г. Эбелинг

Referanslar

  • Барт Карл. (1947). Очерк догматики: Лекции, прочитанные в Университете Бонна в летний семестр 1946 года. СПб.:Алетейя.
  • Барт Карл. (2010). Толкование Посланий к Римлянам и Филип-пийцам. М.: Библейско богословский институт св. апостола Андрея.
  • Рудольф Бультман. (1994). Новый Завет и мифология. Пер. Г.В.Вдовиной // Социально-политическое измерение христианства: Избранные теологические тексты XX в. (Переводы). М.: Наука. Изда-тельская фирма «Восточная литература».
  • Рудольф Бультман – DW – 05.12.2002 / https://www.dw.com/ru/%D1% 80%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%84-%D0%B1%D1% 83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%BC%D0%B0%D0%BD/a-347287
  • Вернер Гитт. (2012). Ибо так написано / Перевод с нем. Bielefeld: CLV · Christliche Literatur-Verbreitung e.V.
  • Гараджа В.И. (1971). Протестантизм. М.: Политиздат.
  • Марков С.М. (1977). Герменевтика - ее дилеммы и противоречия в исследовании истории общественной мысли / Методологические проблемы истории философии и общественной мысли. М.: Наука, (с.227-244).
  • Реати Ф.Э. Западное богословие XX века / https://ohriste.info/_p= 4236.html.
  • Томпсон М. (2001). Философия религии. (Пер. с англ.).М.: Фаир-пресс.
  • Угринович Д.М. Попытки «экзистенциальной» интерпретации христианства. К проблеме человека в протестантской «неортодоксии» // Вопросы философии, 1966, № 8, с.95-104.
  • Bloesch D.G. A Christological Hermeneutic: Crisis and Conflict in Hermeneutics / http://www.religion-online.org. (15.09.2020)
  • Moltmann J. (1966). Die Ursprung der Dialektische Theologie. Berlin
  • Richard Penaskovic. THEOLOGY AS HERMENEUTICS: THE WORLD OF GERHARD EBELING https://www.um.edu.mt/library/oar/ bitstream/123456789/33061/1/Theology_as_hermeneutics.pdf
  • Roger E. Olson. Did Karl Barth Really Say “Jesus Loves Me, This I Know….?” (january 24, 2013) / https://www.patheos.com/blogs/rogereolson/ 2013/01/did-karl-barth-really-say-jesus-loves-me-this-i-know/ 25 iyul 2022.