Furat əl-Kufi və onun “Təfsir” əsəri Furat al-Kufi and His “Tafseer” Фурат аль-куфи и его труд «тафсир»
Xülasə
Furat ibn İbrahim ibn Furat əl-Kufi hicri III (m. IX) əsrin ikinci yarısı ilə IV (m. X) əsrin birinci yarısında yaşamış müfəssirdir, həyatı və yaradıcılığı haqqında kifayət qədər məlumat yoxdur. Mənbələrdə Furat əl-Kufiyə bir təfsir nisbət edilir. Müasirlərindən fərqli olaraq, Furat bu təfsirində, əsasən, İmam Əli və əhli-beyt haqqında nazil olduğuna inandığı ayələrin vəhy səbəbləri və təfsirinə dair rəvayətləri təqdim edir. Bu baxımdan, adıçəkilən əsər bir rəvayət təfsiridir.
Bir tərəfdən, erkən rical əsərlərində adının keçməməsi, digər tərəfdən, təfsirində imamiyyənin “imamət” anlayışına zidd olan rəvayətlərə yer verməsi Furat əl-Kufinin zeydiyyədən, yoxsa imamiyyədən olduğu sualını ortaya çıxarır.
Ravisi məchul olan təfsirin əvvəllər mövcud olan sənədlərinin silinməsi bu əsərin mötəbərliliyinə xələl gətirir. Digər tərəfdən, bəzi erkən və son dövr şiə müəlliflər əsərlərində bu təfsirə istinad etmiş, rical alimləri Furat haqqında müsbət fikirlər səsləndirmişlər.
Bu məqalədə Furat əl-Kufi və onun “Təfsir” əsəri, Quran və “təfsir” anlayışı haqqında məlumat veriləcək.
Bir tərəfdən, erkən rical əsərlərində adının keçməməsi, digər tərəfdən, təfsirində imamiyyənin “imamət” anlayışına zidd olan rəvayətlərə yer verməsi Furat əl-Kufinin zeydiyyədən, yoxsa imamiyyədən olduğu sualını ortaya çıxarır.
Ravisi məchul olan təfsirin əvvəllər mövcud olan sənədlərinin silinməsi bu əsərin mötəbərliliyinə xələl gətirir. Digər tərəfdən, bəzi erkən və son dövr şiə müəlliflər əsərlərində bu təfsirə istinad etmiş, rical alimləri Furat haqqında müsbət fikirlər səsləndirmişlər.
Bu məqalədə Furat əl-Kufi və onun “Təfsir” əsəri, Quran və “təfsir” anlayışı haqqında məlumat veriləcək.
Furat ibn Ibrahim ibn Furat al-Kufi was a Muslim tafseer scholar who lived in the second half of the third Hijri (9th AD) and the first half of the fourth (10th AD). There is insufficient information available about his life and work. Furat al-Kufi is credited with a tafseer, according to sources. In this tafseer work, Furat, unlike his contemporaries, primarily presents narrations on the reasons for and interpretations of the verses he believes to have been revealed about Imam Ali and Ahl al-Bayt. In this sense, the mentioned work is a commentary on narrations. On the one hand, the absence of his name in early rijal works, and on the other, the inclusion of the narrations that contradict the concept of “imamate” in imamiyyah in his commentary, raises the question of whether Furat al-Kufin belongs to zaydiyyah or imamiyyah.
The removal of previously existing tafsir documents whose author is unknown undermines the credibility of this work.
Some early and late Shia authors, on the other hand, have referred to this tafseer in their works, and rijal scholars have expressed favorable views on Furat. The Quran and the concept of tafseer, as well as Furat al-Kufi and his tafseer will be discussed in this article.
The removal of previously existing tafsir documents whose author is unknown undermines the credibility of this work.
Some early and late Shia authors, on the other hand, have referred to this tafseer in their works, and rijal scholars have expressed favorable views on Furat. The Quran and the concept of tafseer, as well as Furat al-Kufi and his tafseer will be discussed in this article.
Фурат ибн Ибрагим ибн Фурат аль-Куфи является толкователем, проживавшим во второй половине III века по хиджре (гр. IX) и первой половине IV века (гр. Х). Отсутствует достаточная информация о его жизни и творчестве. В источниках его имя отнесено к одному тафсиру. В отличие от своих современников, в этом тафсире Фурат указал причины откровения ниспосланных аятов об Имаме Али и ахль аль-байте и предания об их толковании. В этом отношении упомянутое произве- дение является толкованием предания.
Неупоминание имени Фурата аль-Куфи в ранних трудах риджаль, с одной стороны, указание в своем тафсире преданий, противоречащих понятию «имамат» имамии, с другой стороны, порождает следующий вопрос: являлся ли Фурат аль-Куфи сторонником имамия или зейдизма.
Исчезновение ранее существовавших документов тафсира, автор которого неизвестен, ставит под сомнение достоверность этого труда. С другой стороны, некоторые авторы шииты раннего и позднего период в своих произведениях ссылались на этот тафсир, ученые риджала озвучивали положительные мнения о Фурате.
В этой статье дана информация о Фурате аль-Куфи и его труде «Тафсир», Коране и понятии «тафсир».
Неупоминание имени Фурата аль-Куфи в ранних трудах риджаль, с одной стороны, указание в своем тафсире преданий, противоречащих понятию «имамат» имамии, с другой стороны, порождает следующий вопрос: являлся ли Фурат аль-Куфи сторонником имамия или зейдизма.
Исчезновение ранее существовавших документов тафсира, автор которого неизвестен, ставит под сомнение достоверность этого труда. С другой стороны, некоторые авторы шииты раннего и позднего период в своих произведениях ссылались на этот тафсир, ученые риджала озвучивали положительные мнения о Фурате.
В этой статье дана информация о Фурате аль-Куфи и его труде «Тафсир», Коране и понятии «тафсир».
Açar Sözlər
Təfsir, Furat Əl-Kufi, Rəvayət, Zeydiyyə, İmamiyyə
Tafseer, Furat Al-Kufi, Narration, Zaydiyyah, Imamiyyah
Тафсир, Фурат Аль-Куфи, Предание, Зейдизм, Имамия
Referanslar
- Ateş Süleyman. (1975). “İmamiye Şîasının Tefsir Anlayışı,” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı XX.
- Cerrahoğlu İsmail. (2005). Tefsir Tarihi, Ankara.
- Çalışkan İsmail. (2003). Siyasal Tefsirin Oluşum Süreci, Ankara.
- Əfəndi Mirzə Abdullah. (1987). Riyaz əl-üləma və hiyaz əl-füzəla, Məşhəd.
- Furat ibn İbrahim ibn Furat əl-Kufi. (t.y.). Təfsiru Furat əl-Kufi, Nəcəf.
- Gümüş Sadreddin. (1990). Kur’ân Tefsirinin Kaynakları, Kayıhan Yay. Habibov Aslan. (2007). İlk Dönem Şii Tefsir Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
- Həbibov Aslan. (2008). İlk dövr imamiyyə müfəssirlərinə görə Qurandakı mübhəmlər// Bakı Dövlət Universiteti İlahiyyat Fakültəsi Elmi Məcmuəsi, № 10 Sentyabr (Eylül)
- Həskani Hakim. (1411). Şəvahid ət-tənzil li kitabi ət-təfzil, Muesseseyi Çap ve Neşr.
- Hürr əl-Amuli, Məhəmməd ibn Həsən ibn Əli ibn Məhəmməd (1409). Vəsail əş-şiə, Qum.
- Xonsari Məhəmməd Baqir əl-Musəvi. (1932). Ravzatul-cənnat fi əhvali əl-uləmai və əs-sadat, Qum.
- İbn əş-Şəcəri, Əbu Abdullah Məhəmməd ibn Əli ibn Həsən əl-Ələvi. (1403). Fəzlu ziyarəti əl-Hüseyn (thq. Seyyid Əhməd əl-Hüseyni) Qum.
- İbn Teymiyye, Ahmed b. Abdilhalîm. (1997). Tefsir Usûlüne Giriş, (çev. Yusuf Işıcık), İstanbul.
- Kazım, Məhəmməd. (1990). “əl-Müqəddimə”// Təfsiru Furat əl-Kufi (Furat ibn İbrahim ibn Furat əl-Kufi), Tehran.
- Qummi Əli ibn İbrahim ibn Haşim. (1404). Təfsir əl-Qummi, Qum. Məclisi Məhəmməd Baqir. (t.y.). Bihar əl-Ənvar, Beyrut.
- Nadirəli Adil Nurəli. (1990). ət-təfsir vəl-müfəssirun ində əş-şiə (Fəlsəfə doktorluğu dissertasiyası), Quddis Yusuf Universiteti Şərq Ədəbiyyat İnstitutu, Beyrut.
- Neysaburi Əbu Abdillah Hakim. (t.y.). əl-Mustədrək ələs-Səhiheyn, Beyrut.
- Nəcaşi Əbu əl-Abbas Əhməd ibn Əli ibn Əhməd. (1424). Rical, Qum.
- Razi Fəxruddin. (t.y.). ət-Təfsirul-Kəbir, Tehran.
- Sədr Seyyid Həsən. (1375). Təsis əş-şiə li ulum əl-İslam, Qum.
- Shahavatov Sabuhi. (2014). Tefsirde Mezhep Refleksli Aşırılık-İbn Furat Örneği// C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XVIII, Sayı: 1 Sayfa: 243-255 Soysaldı Mehmet. (2001). Nüzûlünden Günümüze Kur`ân ve Tefsir, Ankara.
- Şeyx Səduq Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn ibn Babuveyh əl-Qummi. (1963). İləl əş-şərayi, Nəcəf.
- Şeyx Səduq, Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn ibn Babuveyh əl-Qummi. (1413). Uyunu əxbari ər-Rıza, Məşhəd.
- Şeyx Səduq, Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn ibn Babuveyh əl-Qummi (1362). əl-Əmali, Ketabhaney-i İslami.
- Tehrani, Ağa Bozorg (Məhəmməd Muhsin Nəzilu Samarrai). (1498). əz-Zəriə ila təsanif əş-şiə, Qum.
- Təbəri, Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Cərir. (1954), Camiul-Bəyan ən Təvili Ayil-Quran, Misir.
- Təbərsi, Mirzə Hüseyn Nuri (1408). Müstədrək əl-vəsail, Qum.
- Tusi, Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Həsənş (1424). əl-Fehrist, Muəssəsətu Nəşr əl-fuqahəti.
- Vəcih, Əbdussəlam ibn Abbas (1990). Əlamu əl-müəllifin əz-Zeydiyyə, Müəssəsətu əl-İmam Zeyd ibn Əli əs-Səqəfiyyə.