p-ISSN: 2618-0030
Başlanğıc: 2018
Nəşr aralığı: İldə 2 nömrə
Naşir: Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu

Məqalələr

Karl Rocersin bioqrafiyası və mənlik nəzəriyyəsi Carl Rogers’ Biography and the Concept of “Self” Биография Карла Роджерса И Теория «Самости»

Şəms Ağazadə Azərbaycan İlahiyat İnstitutunun “Dinin psixologiyası” ixtisası üzrə magistrantı 0009-0001-7491-0192

Necə istinad edilir?

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Müasir psixologiya tarixinin formalaşmasında bir sıra cərəyan olub ki, bunlardan biri də humanistik psixologiyadır. Abraham Maslov və Rocers – bu iki şəxsiyyət birlikdə humanistik psixologiyanın banilərindən hesab olunurlar. Onların birgə əməyi sayəsində humanistik psixologiya sistemli vəziyyətə gəlmişdir. Rocers Mənlik nəzəriyyəsini şəxsiyyətin quruluşunun mühüm tər- kib hissəsi hesab edirdi. Rocers üçün əsas olan “şəxsiyyət nəzəriyyəsi” mənlik və ya “mənlik” anlayışıdır. Bu, “özü haqqında mütəşəkkil, ardıcıl qavrayışlar və inanclar toplusu" kimi də müəyyən edilir. “Mən” – bir insan olaraq həqi- qətdə kim olduğumuzu ifadə edən humanist termindir. Mənlik – daxili şəxsiy- yətimizdir; onu ruha və ya Freydin psixikasına bənzətmək mümkündür. Mən insanın həyatında keçirdiyi təcrübələrdən və bu praktikaların şərhlərindən təsirlənir. Mənlik anlayışımıza təsir edən iki əsas mənbə – uşaqlıq təcrübələri və başqaları tərəfindən qiymətləndirmədir. Rocersə görə, biz – öz imicimizə uyğun olan və necə olmaq istəyimiz, ideal mənliyimizi əks etdirən tərzi duy- maq, təcrübə etmək və davranmaq arzumuzdur. Özümüz haqqında təsəvvürü- müz və ideal mənliyimiz bir-birinə nə qədər yaxındırsa, bir o qədər ardıcılıq, uyğun gəlirik və özümüzə dəyərvermə duyğumuz da bir o qədər yüksəkdir. Rocersə görə, özümüz haqqında necə düşünməyimiz, özümüzə dəyərvermə duyğumuz – həm psixoloji sağlamlıq, həm də həyatda məqsəd və ambisiyala- rımıza nail olmaq, özünüreallaşdırabilmə ehtimalımız üçün əsas əhəmiyyət kəsb edir. Özünədəyər çox yüksəkdən-çox aşağıyadək bir davamlılıq kimi gö- rünə bilər. Karl Rocers üçün yüksək özünəinamlı, yəni özünəinamı və müsbət hissləri olan, həyatda çətinliklərlə üzləşən, uğursuzluqları və bədbəxtlikləri bəzən qəbul edən, insanlara açıq olan şəxsdir.
There were several trends in the development of the history of modern psychology. Humanistic psychology is one of these trends. Abraham Maslow and Rogers are regarded as the co-founders of humanistic psychology. Humanistic psychology has reached a systematic state as a result of their collaborative efforts. Rogers saw “theory of the self” as an important component of personality structure. The concept of the self is central to Rogers’ theory of identity. It is defined as “a set of organized, consistent perceptions and beliefs about the self”. I am a humanistic term that describes who we are as individuals. The self is influenced by one's life experiences and interpretations of those experiences. Childhood experiences and peer evaluation are the two most powerful influences on our self-concept. We want to feel, experience, and behave in ways that are consistent with our self-image and reflect how we want to be, our ideal self, according to Rogers. The more similar our self-image and ideal self are, the more consistent or compatible we are, and the greater our sense of self-worth. According to Rogers, how we think about ourselves and our sense of self-worth is central to both psychological health and our likelihood of achieving our goals and ambitions in life and achieving self-actualization. Self-worth can be seen as a continuum ranging from very high to very low. For Carl Rogers, he is a person with high self-confidence, that is, with self-confidence and positive feelings, who faces difficulties in life, accepts failures and misfortunes sometimes, and is open to people.
В формировании истории современной психологии существовал ряд течений. Одним из таких течений является гуманистическая психология. Абрахам Маслоу и Роджерс считаются основателями гуманистической психологии. Благодаря их совместным усилиям гуманистическая психо- логия достигла системного состояния. Роджерс считал «теорию самос- ти» важным компонентом структуры личности. Центральное место у Роджерса занимает «теория личности», самость или понятие «самость». Он определяется как «набор организованных, последовательных воспри- ятий и убеждений о себе». «Я» – это гуманистический термин для обо- значения того, кем мы на самом деле являемся как человеческие сущест- ва. Самость – это наша внутренняя личность, и ее можно уподобить душе или психике Фрейда. На «я» влияют жизненные переживания че- ловека и интерпретации этих переживаний. Двумя основными источни- ками, влияющими на нашу самость, являются детские переживания и оценка другими. По словам Роджерса, мы хотим чувствовать, пережи- вать и вести себя так, чтобы это соответствовало нашему представлению о себе и отражало то, какими мы хотим быть, наше идеальное «я». Чем ближе наш образ самого себя и идеальное я друг к другу, тем более последовательны мы, соответствуем и тем выше наше чувство собствен- ного достоинства. По словам Роджерса, то, как мы думаем о себе и о нашем чувстве собственного достоинства, имеет решающее значение, как для психологического здоровья, так и для вероятности достижения наших целей и амбиций в жизни и достижения самореализации. Само- оценку можно рассматривать как континуум от очень высокой до очень низкой. Для Карла Роджерса это человек с высокой самооценкой, то есть с уверенностью в себе и позитивными чувствами, который сталкивается с трудностями в жизни, иногда признает неудачи и несчастья, открыт людям.

Açar sözlər

Karl Rocers, Humanistik Psixologiya, Mənlik, Özünüreallaş-Dırma, Psixopatologiya, Psixoterapiya
Carl Rogers, Humanistic Psychology, Self, Self-Realization, Psychopathology, Psychotherapy
Карл Роджерс, Гуманистическая Психология, Самость, Самореализация, Психопатология, Психотерапия

Referanslar

  • D. Schultz, S.E Schultz. (2007). “Modern Psikoloji Tarihi”, İstanbul. Güven Derya. (2015). “Benlik Farklılıklarına Rogersin Danışan Odaklı
  • Terapisi ile Yaklaşım: Vaka Çalışması”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, AYNA Klinik Psikoloji jurnalı, cild: 2, say: 1, (ss.13-26).
  • Dinçer Duygu. (2019). “CARL R.ROGERS VE ÖĞRENME ÖZGÜRLÜ-ĞÜ: ETKİLİ BİR ÖĞRENME ORTAMININ MİMARI OLARAK ÖĞRET-MEN VE ÖĞRETMEN TUTUMLARI”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim jurnalı, cild: 8, say: 4, (ss.2341-2358), Türkiye.
  • Eroğlu Musa. (2014). “0-6 Yaş Arası Çocuğa Sahib Anne Babaların Sosyo Ekonomik Durumların Ve Benlik Saygıların Çocuk Yetiştirme Tutum-larına Etkisi”, TOROS ÜNİVERSİTESİ, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Yüksek Lisans Tezi, (ss.1-98), Mersin.
  • Sert Ağır Meral. (2010). ÇAĞDAŞ PSİKOLOJİ AKIMLARI, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, (ss.1-305).