Abraham Maslovun həyatı və “Ehtiyaclar iyerarxiyası” nəzəriyyəsi A.Maslow’s Life and “Hierarchy of Needs” Theory Жизнь а.маслоу и теория потребностей
Xülasə
Müasir psixologiya tarixinin formalaşması tarixində müxtəlif cərəyanlar mövcuddur ki, bunlardan biri də humanistik psixologiya məktəbidir. Bu cərə- yanın ortaya çıxmasını bir şəxsin üzərində cəmləşdirmək mümkün olmasa da, iki əsas psixoloqun adın qeyd etmək mümkündür ki, bunlardan birincisi – Abraham Maslov, digəri – Karl Rocersdir. A.Maslovun humanist psixologiya- ya verdiyi töhfələrə görə o, müasir psixologiya tarixində bu cərəyanın “mənə- vi atası” hesab edilirdi. Təbii ki, bu dövrədək müəyyən qədər humanistik psi- xologiyanın izlərinə rast gəlmək olur. Maslov və Rocers adıçəkilən məktəbin sistemləşdirilməsində böyük əhəmiyyətə sahibdirlər. Humanist psixologiyanın sistemləşdirilməsi XX əsrin ortalarına təsadüf edir. Bu məqalədə isə A.Maslovun həyatı və “Ehtiyaclar iyerarxiyası” nəzəriyyəsi tədqiq etməyə çalışılmışdır. Onun fikrinə görə, ən kamil insan özünü reallaşdıran insan hesab olunur. Bunun üçün isə qeyd etdiyi kimi, fərdin beş mərhələni, yəni beş ehtiyacını qarşılaması mütləqdir. Maslov öz nəzəriyyəsində bu ehtiyacları de- tallı şəkildə tədqiq edərək, müasir psixologiya tarixinə öz imzasını çəkmişdir. Qeyd olunan ehtiyaclar birbaşa olaraq insanın real həyatı ilə əlaqəlidir. Nəticə etibarilə Maslov özünü reallaşdıran fərdlərin dünya əhalisinin 10 faizini təşkil etdiyini irəli sürürdü. Həmçinin insanların özlərini reallaşdırmağa istiqamət- lənmiş doğuşdan gələn meylin olduğunu da bildirirdi.
In the history of the formation of the history of modern psychology, there are various movements, one of which is the school of humanistic psychology. Although it is impossible to concentrate the emergence of this movement on one person, it is possible to mention the names of two main psychologists – the first of them is Abraham Maslow, and the other is Carl Rogers. Due to A. Maslow’s contributions to humanistic psychology, he was considered the “spiritual father” of this movement in the history of modern psychology. Of course, we can find traces of humanistic psychology until this period to a certain extent. Maslow and Rogers played a great role in the systematization of the mentioned school. The systematization of humanistic psychology dates back to the middle of the 20th century. This article studies A. Maslow’s life and “Hierarchy of Needs” theory. According to him, the most perfect person is considered to be a person who actualizes himself. For this, as he mentioned, it is necessary for the individual to meet the five stages, i.e. the five needs. By studying these needs in detail in his theory, Maslow left his mark on the history of modern psychology. The mentioned needs are directly related to the real life of a human. As a result, Maslow claimed that self-actualized individuals make up 10 percent of the world’s population. He also stated that people have an innate tendency towards self-actualization.
В истории формирования современной психологии существуют раз- личные течения, одним из которых является гуманистическая психология. Хотя возникновение этого течения невозможно связать с именем одного человека, можно отметить двух основных психологов-Абрахама Маслоу и Карла Роджерса. А.Маслоу считается «духовным отцом» этого течения в истории современной психологии за вклад в гуманистическую психо- логию. Естественно, до этого периода можно встретить определенные следы гуманистической психологии. Маслоу и Роджерс сыграли важную роль в систематизации упомянутой школы в середине ХХ века. В этой статье исследована жизнь А.Маслоу и его теория иерархии потребностей. Согласно Маслоу самый совершенный человек- человек, реализовавший себя. Для этого индивид должен удовлетворить пять уровней, то есть пять потребностей. В своей теории Маслоу детально изучил эти потребности и тем самым вписал свое имя в историю современной психологии. Указан- ные потребности напрямую связаны с реальной жизнью человека. Маслоу выдвинул мысль о том, что индивиды, реализовавшие себя, составляют 10 процентов населения мира. Он также предполагал, что у людей имеется врожденное влечение к самореализации.
Açar Sözlər
Abraham Maslov, Humanistik Psixologiya, Ehtiyaclar İyerarxiyası, Özünüreallaşdırma
Abraham Maslow, Humanistic Psychology, Hierarchy Of Needs, Self-Actualization
Абрахам Маслоу, Гуманистическая Психология, Иерархия Потребностей, Самореализация
Referanslar
- Abraham Maslow. (2001). tərcümə edən: Okhan Gündüz, İnsan Olmanın Psikolojisi, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, (səh.245).
- Abraham Maslow. (2003). tərcümə edən: Koray Sönmez, Dinler, Değerler, Doruk Deneyimler, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, (səh.130).
- Bekir Çakar. (2015). “Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi Bağlamında Toplumda Bireylerin Güvenlik Algısı ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, , cilt:6 sayı:12, (səh:192-207).
- Cemalettin Parıltı. (2011). “Maslow-un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Kuramında Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı”, Gazi Üniversitesi, Çalışma Ekonimisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Yönetim ve Çalışma Psikolojisi Anabilim Dalı, (səh. 267-275).
- Duane P. (2016). Schultz, Sydney Ellen Schultz, Tərcümə edən: Yasemin Aslay, “Modern Psikoloji Tarihi”, Kaknüs Yayınları, (səh:670-677).
- Mehmet Ali Yetiş. (2010). “Abraham Maslow Gereksinimler Sıradüzeni”, Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü, (səh:3-11).
- Mehmet Ulutaş. (2019). “Maslow-un İhtiyaçlar Hiyerarşisi, Karşılanma ve Önem Dereceleri: Bişkek Örneği”, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimlerde Akademik Çalışmalar, sayı:1, (səh:173-189).
- Abraham Maslow. (2001). tərcümə edən: Okhan Gündüz, İnsan Olmanın Psikolojisi, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, (səh.245).
- Şadi Evren Şeker. (2014). “Maslow-un İhtiyaçlar Piramiti”, YBS Ansiklo-pedisi, cilt:1, (səh:1-3).