Din psixologiyası
Z.Freydin “Musa və təktanrıçılıq” əsərində dinə baxışı
Freud’s View of Religion in Moses and Monotheism
Взгляд З.Фрейда на религию в произведении “Моисей и монотеизм”
Məqalə oxucuya təqdim olunarkən bir neçə nüans nəzərə alınmışdır. İlk olaraq Z.Freydin dinə, onun mənşəyinə, insan psixologiyasına, bütövlükdə isə cəmiyyətin həyatındakı mövqeyinə olan münasibəti təhlil olunmuşdur. Bu mənada, məqalənin tədqiqat obyektinin əsasını Z.Freyd qurucusu olduğu psixoanaliz və din təşkil edir. Bu münasibəti əhatəli şəkildə oxucunun diqqətinə çatdırmaq üçün Freydin həm psixologiyaya gətirdiyi yeniliklər, həm də din haqqındakı nəzəriyyələrini əhatə edən müxtəlif mənbələrdən nüanslar qeyd olunmuşdur. Dinə qarşı olan mənfi baxışının səbəblərini nisbətən başa düşmək üçün Freydin həyatına qısaca da olsa toxunulmuşdur. Bu, eyni zamanda, onun yaşadığı dini-mənəvi şəraitdən də asılı olmuşdur. Elmi fəaliyyəti, həmçinin fikirlərindən təsirləndiyi dövrünün tanınmış alimləri haqqında məlumatlar da bu məqalədə öz yerini tapmışdır. “Musa və təktanrıçılıq” kitabının seçilməsinin isə xüsusi səbəbi vardır. Bir çox tədqiqatçı tərəfindən bu əsər “Totem və tabu”nun bir davamı olaraq görülmüşdür. Burada diqqətəlayiq bir çox nüans vardır. Əsərdə Z.Freydin tarixə baxışı da fərqlidir. Belə ki, bir neçə tarixi fakta psixoanalizi tədbiq etmiş, nəticədə çox fərqli fikirlər ortaya çıxmışdır. Bu səbəbdən, tarixi Musa ilə Z.Freydin əsərdə haqqında danışdığı Musa arasında bir çox fərqlilik mövcuddur. Məqalədə əsas məqsəd bu fikirlərin doğruluğu, yaxud yanlışlığını müəyyənləşdirmək deyil. Ümumilikdə, Freydin bildirdiyi tərzdə din ilə psixoanaliz arasındakı əlaqəni görməkdir. Bu fikirləri qismən anlamaq üçün psixoanaliz nəzəriyyəsini və onun əsasını təşkil edən terminləri düzgün başa düşmək lazımdır. Bu məqsədlə də məqalədə Z.Freydin psixoloji, xüsusilə də psixoanalitik tezisləri tam obyektiv şəkildə qeyd olunmağa çalışılmışdır.
The article is presented to the reader, taking into account some nuances. It analyzes Freud’s attitude towards religion, its origin, position in human psychology and society as a whole. Thus, the objective of the study is Z. Freud, his psychoanalytic theory and religion. In order to comprehensively bring the nature of this relationship to the attention of the reader, the article presents various nuances, covering Freud’s contributions to psychology and the theory of religion.The facts from Freud’s life are briefly summarized in the study for understating his reasons of negative attitude towards religion. It was also affected by the religious and living conditions of his place of residence. The article also reflects information about his scientific activities, as well as information about famous scientists of his period, whose thoughts influenced him. The book Moses and Monotheism was not chosen by chance. Many researchers considered this work to be a continuation of Totem and Taboo. Many nuances deserve attention in this book. S. Freud’s view of history in this work is also different. He applied psychoanalysis to some historical facts. As a result, many different opinions have arisen. For this reason, there are many differences between historical Moses with the image described by S. Freud in the book. The main goal of the article is not to determine the authenticity or erroneousness of these views, but in general, to see the connection between religion and psychoanalysis in the style presented by Freud. In order to partially comprehend these thoughts, it is necessary to correctly understand the theory of psychoanalysis and the terms that constitute its basis. Thus, the article attempts to objectively identify psychoanalytic theory of Freud.
Статья представлена читателю с учетом некоторых нюансов. В первую очередь проанализировано отношение З.Фрейда к религии, ее происхождению, позиции в психологии человека и жизни общества в целом. В этом смысле, основу объекта исследования составляют З.Фрейд, психоанализ, основоположником которого он является, и религия. Для того, чтобы комплексно довести до внимания читателя характер этого отношения, в статье приведены различные нюансы, охватывающие как открытия, сделанные Фрейдом в психологии, так и теории религии. Чтобы немного понять причины его отрицательного отношения к религии, вкратце приводятся факты из жизни Фрейда. Это, также зависело от религиозно-бытовых условий места его проживания. В статье, также отражена информация о его научной деятельности, а также сведения об известных ученых его эпохи, мысли которых повлияли на него. Книга “Моисей и монотеизм” была выбрана не случайно. Многие исследователи считали это произведение продолжением “Тотема и Табу”. Но и здесь немало нюансов заслуживают внимания. Взгляд З.Фрейда на историю в этом произведении тоже иной. Он применил психоанализ к некоторым историческим фактам. В результате возникло много различных мнений. По этой причине существуют много различий между историческим Моисеем и Моисеем, описанным З.Фрейдом в книге. Главная цель в статье не определить достоверность либо ошибочность этих взглядов, а в целом увидеть связь между религией и психоанализом в стиле, который преподносит Фрейд. Для того, чтобы частично уловить эти мысли, необходимо правильно понимать теорию психоанализа и составляющие ее основу термины. И с этой целью в статье была сделана попытка абсолютно объективно выделить психологические, и в особенности, психоаналитические тезисы З.Фрейда.
Köse Ali. Freud ve Din. İstanbul, İz Yayıncılık, 2016.
Freud Sigmund. Moses and Monotheism. The Hogarth Press and the Instituteof Psycho-analysis, 1939. Translated from the German by Katherine Jones.
Şentürk Habil. 1996. “Freud`un Psikoloji ve Din Anlayışına Eleştirel BirYaklaşım.” Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3: 248-258.
Ayten Ali. Din psikolojisi. İstanbul, İz Yayıncılık, 2013.
Geçtan Engin. Psikanaliz ve sonrası. İstanbul, Remzi kitabevi,1998.
P.Schultz Duane, Schultz Sydney Ellen. A history of modern psychologyModern Psikoloji Tarihi. Türkçe çeviri: Yasemin Aslay. İstanbul, Kaknüs yayınları 2007.
Fromm Erich. Psychology and Religion. Psikoanaliz ve din. Türkçe çeviriElif Erten. İstanbul, Say yayınları, 2017.
Mehdiyev, Nebi. 2011. “Psikanaliz Bilimsel Bir Teori mi? İlham Dilman`ınFreud Yorumu.” Kutadgubilig Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi 19: 373-382.
Bağçeci, Muhittin. 1998. “Froydizm (Freudisme) ve Tenkidi.” ErciyesUniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10: 3-26.
Atsız, Hasan. 2003. “Psikanaliz Penceresinden Tanrı ve Uygarlık İlişkisiDin Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3(1):131-152.
Coşkun, İbrahim. 2006. “Freud Ateizminin Dayandığı Psikolojik TeorilerinTutarsızlığı.” Dicle Universitesi İlahiyyat Fakültesi Dergisi 8(2): 1-19.
Acar, Muhammed Cevat. 2016. “S.Freudun Din ile İlgili GörüşlerininAnalizi, Sosyal Bilimler Akademisyenler Sempozyumu 1 Bildiriler Kitabı: 8-9 Mayıs2015 Mardin. s.177-184.
Köse, Ali. 1998. “Musa ve Tektanrıcılık: Bir Tarih Psikanaliz AçmazlarıDivan: İlmi Araştırmalar 3 (4): 37-56.
Crapps, Robert W. 2004. “Psikanaliz ve Din”, çeviren: Ali Ayten. MarifeDini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 4(1): 171-190.
Koç, Mustafa. 2002. “Din Psikolojisi Açısından Psikanaliz ve DinBağlamında S.Freud`un “Totem ve Tabu” Adlı Eseri Üzerine Bazı tespitler.” MarifeDini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim] 1(3): 67-83.
Mehmedoğlu Ali Ulvi. Kişilik ve Din. İstanbul, DEM Yayınları, 2004.
Freud Sigmund. My life and Psychoanalysis. Türkçe çeviren: KamuranŞipal. İstanbul, Engin Matbası, 1993.
Ümumilikdə 17 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Həsənova, Nərgizxatun. “Z.Freydin ‘Musa Və təktanrıçılıq’ əsərində Dinə baxışı ”. Din Araşdırmaları Jurnalı 1/1 (December 31, 2018), 45-59. https://doi.org/10.30546/w9ahq823
Müəllif hüququ (c) 2018 Nərgizxatun Həsənova
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisenziyalanıb.
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Din psixologiyası
- Təqdim Edildi oktyabr 1, 2018
- Yayımlanıb dekabr 31, 2018
- Nömrə № 1 (1) Dekabr 2018
- Bölmə Din psixologiyası