Mövlana Cəlaləddin Ruminin “Məsnəvi” əsəri və onun şərhləri Mövlana Cəlaləddin Ruminin “Məsnəvi” əsəri və onun şərhləri Mawlana Jalal al-Din Rumi's “Masnavi” and Its Commentaries Произведение Мевланы Джалаладдина Руми «Маснави» и его комментарии
Öz
Mövlana Cəlaləddin Rumi XIII əsrdə yaşamış məşhur sufi mütəfəkkirdir. O, öz düşüncələrini poetik dillə ifadə etdiyi Divani-Kəbir, Fihi ma fih və Məsnəvi kimi əsərlər qələmə almışdır. Bu əsərlərin içərisində Məsnəvinin özünə məxsus yeri var və hətta bu əsər Ruminin şah əsəri hesab olunur. Məsnəvi vasitəsilə Mövlananın düşüncə sistemi özündən sonrakı dövrdə yaşamış bir çox sufi mütəfəkkirə təsir etmişdir. Məsnəviyə yazılan onlarca şərh Ruminin fikirlərinin sufi düşüncəsinin içərisindəki əhəmiyyətini göstərir.
Mövlana Cəlaləddin Rumi XIII əsrdə yaşamış məşhur sufi mütəfəkkirdir. O, öz düşüncələrini poetik dillə ifadə etdiyi Divani-Kəbir, Fihi ma fih və Məsnəvi kimi əsərlər qələmə almışdır. Bu əsərlərin içərisində Məsnəvinin özünə məxsus yeri var və hətta bu əsər Ruminin şah əsəri hesab olunur. Məsnəvi vasitəsilə Mövlananın düşüncə sistemi özündən sonrakı dövrdə yaşamış bir çox sufi mütəfəkkirə təsir etmişdir. Məsnəviyə yazılan onlarca şərh Ruminin fikirlərinin sufi düşüncəsinin içərisindəki əhəmiyyətini göstərir.
Mawlānā Jalāl ad-Dīn Rūmī was a famous Sufi thinker who lived in 13 th century. He wrote a number of books, like Dīvān-i Kabīr, Fīhi Mā Fīh and the Mathnawî, where he poetically put forward his thoughts. Among those works, the Mathnawî has a special place and even it is considered as the masterpiece of Rūmī. By means of the Mathnawî, Rūmī’s thinking system had impacts on many Sufi thinkers who lived after him. Tens of commentaries (Sharhs) written on the Mathnawî shows the importance of Rūmī’s thoughts in Sufi thinking.
Referanslar
- Akün, Ömer Faruk. “Gölpınarlı, Adülbaki”. DİA. Ankara, 1996, C. 14.
- Alkış, Abdurrahim. Mesnevînin İnşasında ve Mevleviliğin Müesseseleşmesi Sürecinde Çelebi Hüsâmeddinin Yeri, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, cilt: XIII, sayı: 2.
- Arpaguş, Safi. Ahmed Avni Konuk ve Mesnevî-i Şerîf Şerhi’nin Tasavvuf Çalışmaları Açısından Önemi, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013, sayı: 45.
- Ceyhan, Semih. İsmail Rusûhî Ankaravî’nin Mesnevî Tahkîki: Mesnevî’deki Mânâya Metodolojik Bir Yaklaşım. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2007, cilt: VIII, sayı: 20 [Mevlânâ’ya Armağan Sayısı].
- Ceylan, Semih. “Mesnevi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara, 2004, c. 29.
- Çıpan, Mustafa. “Şahidi, İbrahim”. DİA, Ankara, 2010, c. 38.
- Demirel, Şener. Mevlânâ’nın Mesnevî’si ve Şerhleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2007, cilt: V, sayı: 10 [Eski Türk Edebiyatı Tarihi II].
- Eflaki, Ahmet. Ariflerin Menkıbeleri. trc. Tahsin Yazıcı. İstanbul, 1973, c.2.
- Gökbulut, Süleyman Konevî’nin Harezm’e Uzanan Kolu: Kemâleddîn Hüseyin Hârezmî’nin Mesnevî Şerhinde Sadreddîn Konevî’nin Etkisi. II. Uluslararası Sadreddin Konevî Sempozyumu Bildirileri = Second International Symposium on Sadreddin Qunawi, 2014.
- Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlanadan sonra mevlevilik. İstanbul, 1983.
- Karaismailoğlu, Adnan. Hüseyn Vaiz-i Kaşifi. DİA, Ankara, 1999, C. 19.
- Kılıç, Atabey- Tanyıldız, Ahmet. Abdülbâkî Gölpınarlı'nın Mesnevî Şerhi ve Şârihliğine Dâir. Abülbaki Gölpınarlı Kitabı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Anma ve Armağan kitaplar Dizisi. Ankara 2013.
- Lewis, Franklin. [Batı’da Mesnevî’den Yapılan İlk] Çeviriler, Şerhler. Uyarlamalar ve Esinlenmeler, çeviren: İsmail Güleç, İlmî Araştırmalar, 2005, sayı: 20.
- Mustafa Çiçekler. “Mesnevi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA). Ankara, 2004.
- Okumuş, Ömer. “Cami, Abdurrahman”. DİA. Ankara, 1993, c. 7.
- Özdemir, Mehmet. Mesnevî’nin Türkçe Şerhleri. Turkish Studies =Türkoloji Araştırmaları: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 2016, cilt: XI, sayı: 20.
- Öztürk, Şeyda, Şem‘î Efendi ve Şerh-i Mesnevî’si, Genç Akademisyenler İlahiyat Araştırmaları: Sempozyum, 1-2 Mayıs 2008, İstanbul, 2009.
- Pala, İskender. “Abidin Paşa”. DİA, Ankara, 1988, c.1.
- Rizvi, Sajjad H. Hikma muta‘aliya in Qajar Iran: Locating the Life and Work of Mulla Hadi Sabzawari. Iranian Studies. Jul 2011, Vol. 44 Issue 4.
- Tahir-ül Mevlevi. Edebiyat Lügatı. nəşrə hazırlayan: Kemal Edib Kürkçüoğlu. İstanbul, 1994.
- Yazıcı, Tahsin. “Ahmed-i Rumi”, DİA). Ankara, 1989, c. 2.
- Zangeneh, Fatemeh. Mevlana Şiirlerinde Aşk, Ney ve Gül İncelemesiyle Sembolizm,II. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı - III (6-8 Mayıs 2013, Bursa), 2013 http://adabiyatfarsi1.blogfa.com/post-5.aspx.