Articles
Müasir dövrdə mədəni və psixoloji identiklik problemləri
Problems of Cultural and Psychological Identity in Modern World
Культурные и психологические проблемы идентичности современном этапе
Müasir qloballaşma şəraitində və geosiyasi proseslər kontekstində hər bir xalqın və millətin öz mövcudluğunu qoruyub saxlaması, inkişafı sistematik səciyyə daşıyan bir sıra fundamental amillərlə bağlıdır. Bu amillərin başında ilk növbədə milli identiklik və özünüdərk gəlir. Xüsusilə də qloballaşma dövründə milli özünüdərk, identiklik və inteqrasiya bir millətin bütövlüyünü təmin edən və onu qoruyub saxlayan ümumi mexanizm qismində çıxış edir. Milli identiklik və milli kimlik xalqın və millətin bütövlüyünü və mövcudluğunu təmin edən həyati ünsürdür. Bəzi araşdırmaçılar isə belə bir yanaşma ilə çıxış edirlər ki, xalq, geniş mənada isə millət insanların tale birliyidirsə, milli özünüdərk və identiklik, eyni zamanda, eyni millietnik köklərə malik olan xalqların paritet inteqrasiyası bu birliyin təminatçı faktorudur. Başqa sözlə, nəzəriyyəçilər qloballaşma şəraitində xalqların öz mövcudluğunu qoruyub saxlaması, paritet inteqrasiyası nöqteyi-nəzərindən milli identikliyə, həmrəylik və bütövlük amilinə xüsusi diqqət yetirirlər. Ümumiyyətlə, sadalananları daha yaxşı anlamaq üçün ilk növbədə müasir geosiyasi proseslər kontektində qloballaşma tendensiyasının mahiyyəti və əsaslarına diqqət yetirmək lazımdır. Bəlli olduğu kimi, qloballaşma prosesi müasir dünya siyasəti və beynəlxalq münasibətlər sisteminin başlıca tendensiyalarından biri hesab edilir. Məhz buna görə də bu problem müxtəlif strateji araşdırmaların fundamental tədqiqat obyekti kimi çıxış etməkdədir. Qloballaşma yeni proses olmayıb, tarixin müxtəlif dövrlərində bu və ya digər səviyyə və formada təzahür etmişdir.
The influence of globalization on psychological functioning is examined. First, descriptions of how globalization is occurring in various world regions are presented. Then the psychological consequences of globalization are described, with a focus on identity issues. Specifically, it is argued that most people worldwide now develop a bicultural identity that combines their local identity with an identity linked to the global culture; that identity confusion may be increasing among young people in nonWestern cultures as result of globalization; that some people join self-selected cultures to maintain an identity that is separate from the global culture; and that a period of emerging adulthood increasingly extends identity explorations beyond adolescence, through the midto late twenties.
Психологической основой социального глобализма является монополия на производство социальных и индивидуальных норм существования, социальных моделей поведения, утверждение адаптивного способа существования человека. К сожалению, для современной психологии характерны только адаптивные концепции человека, а главной задачей психологических исследований является поиск эффективных способов формирования человека, способного успешно адаптироваться в современный ему социум и метасоциум. Можно сказать, что идея адаптивного существования человека является главной и единственной идеей современной психологии. В основе адаптивных психологических концепций, выражающих идею социальной глобализации, лежит субъект-объектный тип отношения индивида и социума. Утверждение социальной природы индивидуального человека в психологическом плане означает признание за социумом права нормотворчества и отказ в этом праве индивидуальному человеку. В современных условиях глобализации эта позиция распространяется уже не только на человека, но и на целые страны, которым реально отказано в праве нормотворчества, и признаётся лишь право нормопотребления. В психологии такая оппозиция обсуждается в терминах культуропотребления и культуропорождения.
Qələndərov N. Geosiyasi proseslər və qloballaşma kontekstində milli identiklik məsələsi. http://az.strategiya.az/index.php?do=xeber&id=20010.
Розин В.М. Психология и культурное развитие человека. М.: 1994.
Пантелеева И.И. О роли интроекции в ситуациях доминирования проекции и (или) проективной идентификации. Психоаналитический вестник. М.: 2006. № 15.
Bochner S. The social psychology of cross-cultural relations // Cultures in contact. Oxford, 1982.
Юнг К.Г. Аналитическая психология. Пер. и ред. В.В.Зеленского. СПб., МЦНК и Т «Кентавр», 1994.
Панарин А.С. Искушение глобализмом. М.: «Русский национальный фонд», 2000.
Лиотар Ж.-Ф. Состояние постмодерна./ Перевод с фр. Н.А.Шматко – М.: Институт экспериментальной социологии: Спб.: Алетея, 1998.
Леви-Брюль Л. Сверхъестественное в первобытном мышлении. Москва. Педагогика-Пресс, 1994.
Appadurai, A. Globalization. Durham, NC: Duke University Press. 2000.
Marty, M. E., Appleby, R. S. Fundamentalisms and society. Chicago: University of Chicago Press, 1993.
Toplam 11 kaynakça bulunmaktadır.
Daha Fazla Referansı Göster
İndir
Makale Bilgileri
- Makale Türü Articles
- Gönderildi Temmuz 31, 2017
- Yayınlanmış Temmuz 31, 2017
- Sayı № 27(27) Temmuz 2017
- Bölüm Articles