Mütənəbbinin şeirlərində Quran, hədis və ürfan məsələləri Mütənəbbinin şeirlərində Quran, hədis və ürfan məsələləri The Elements of Koran and Gnosticism in the Philosophical Poems of the Poet Motanabbi В стихах мотанабби вопросы о корана, хадисов и просвещение

Mütənəbbinin şeirlərindəki fəlsəfi fikirləri birbaşa ürfan, Qurani-Kərimlə bağlıdır və bu iki zəngin mənbədən qaynaqlanır. Şair öz şeirlərində bir vaiz kimi Qurandan gətirdiyi misal və mövzularla bəhsə girişir. Onun fəlsəfi şeirlərinin böyük bir qismi məhz Qurandan bəhrələnir. Buna görə Mütənəbbinin Quranın hikmətli kəlamlarını özünün səlis və rəvan dili ilə səsləndirən, Tövhidin carçısı olan şairlər qrupuna daxil edirlər. Mütənəbbinin bütün fəlsəfi şeirlərinin qayəsini məhz İslamın müqəddəs kitabı təşkil edir. Başqa sözlə desək, onun şeirlərinin kökü Qurana və onun dərin ürfanı məsələlərinə gedib çıxır. Şairin divanında Quranın təsirinin əqidəsinə hakimliyi açıq-aydın göz qabağındadır. Mütənəbbi pak qəlbindən gələn düşüncə və fikirlərində Quranın müxtəlif ayə və surələrindən bəhrələnməkdə xüsusi istedada malik idi. Bunun digər səbəblərindən biridə o idi ki, Quranın müqəddəs və dəyərli mövzuları yalnız pak qəlbli insanların ürəklərində əks oluna bilərdi. Pak insanlardan başqa heç kəsin onlara əli çata bilməz,17) ”الُمَط Mütənəbbi də tarixdə göstərildiyi kimi bu cür insanlardan biri olmuşdur. Qurandan bəhs edən məsələlər onun fəlsəfi şeirlərində geniş şəkildə öz əksini tapmışdır.

In the philosophical poems of the Motanabbi philosophy is taken in the unity circumstance with the morals, gnosticism and the subjects of the Koran. The poet in his poems talks about the subjects of the Koran as a preacher. Most of his philosophical poems benefit from the Koran. For these matters he is also considered as a poet who benefits from the Koran and expresses the monotheism. All of his philosophical poems’ aim is the Koran. His poems specialized to show the subjects of the Koran. In his poetical works the influence of the Koran is seen clearly too. Motanabbi had special talent for showing and using the verses and subjects of the Koran in his activities.