Azərbaycanda ixtisaslı ilahiyyatçıların hazırlanması və dini təhsil sahəsində Türkiyə-Azərbaycan əməkdaşlığı The Training of Qualified Theologians in Azerbaijan and Turkey-Azerbaijan Cooperation in Religious Education Подготовка квалифицированных богословов в Азербайджане и сотрудничество в области религиозного образования с Турцией
Xülasə
Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra Türkiyə Respublikası ilə dini tədris sahəsində də əməkdaşlıq edir. Bu əməkdaşlıq Türkiyənin dövlət qurumlarının, fond və cəmiyyətlərinin vasitəsilə həyata keçirilir.Bu təşkilatların maddi-mənəvi dəstəyi və dini maarifçilik fəaliyyəti nəticəsində ixtisaslı ilahiyyatçılar hazırlanmış, bölgələrdə məscidlər tikilmiş, Quran kursları və mədrəsələr açılmış, zəruri dini ədəbiyyat gətirilmişdir.Məqalədə dini tədris sahəsində əməkdaşlıqla bağlı keçirilən görüşlər və imzalamış sənədlər barədə məlumat verilmişdir. Türkiyə və Azərbaycan arasında dini tədris sahəsində həyata keçirilən əməkdaşlığın araşdırılması bu əlaqələrin əsas parametr və istiqamətlərinin müəyyən edilməsində faydalı olacaqdır.
After Azerbaijan regained its independence, the cooperation between Azerbaijan and Turkey in the field of religious education was established, and it has continued until the present time. This cooperation is realized by means of Turkish state organizations, foundations and societies. As a result of these organizations’ material and moral supports, and of their activities in the field of religious education, many specialists on Islamic Theology have been trained, as well as many mosques have been built, a number of the Qur’anic courses and madrasas (Islamic religious schools) have been opened and variety of necessary religious literature has been sent to the country. In this article, it has been given information about the meetings and the documents related to the cooperation between the two countries in the field of the religious education. For determining the main parameters and aspect of these relations, first of all, it would be useful to investigate the coorperation between Turkey and Azerbaijan in the sphere of religious education.
Açar Sözlər
Azərbaycan, Türkiyə, İslami maariflənmə, dini təhsil, məscid, ilahiyyat
Azerbaijan, Turkey, Islamic education, religious education, mosque, theology
Referanslar
- Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə “Qafqazda islam”, Azərnəşr, 1991 səh. 224.
- Cümhuriyyət və sovet dövrünün şeyxülislamı, Bakı, “Elm və təhsil”, 2011, s. 184.
- Musa Quluzadə,“Dinimiz dünən və bugün” Bakı, 1996.
- Doç.dr.Abdulvahab Taştan, “Azərbaycanda Sosyo- Kültürel Değişme, Din ve Dinsel Canlanma”, Bilig, cilt.25 ss 1-39, 2003.
- Sakit Hüseynov, “Azərbaycanda dini tolerantlıq mədəniyəti: tarix və müasirlik” Bakı, 2012.
- Dini etiqad azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Bakı, 2013.
- Сотрудничесево Турции с новыми государствами Центральной Азии и Закафказья в сфере образования и культуры. Турция между Европой и Азией. Москва 2001, с. 438-448.
- Elsevər Səmədov. Azərbaycanda din-dövlət münasibətləri və dini təhsilin formalaşması. Bakı, 2009.
- Vasim Məmmədəliyev və Malik Qarayev, “İlahiyyat Fakültəsi” BDU, İlahiyyat Fakültəsi Elmi Məcmuə. №01(01), 2004, s.16.
- www. scwra.gov.az/docs/150.
- tdv-btl.edu.az.
- Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi, arxiv, 1998-ci il.
- gyf.orq.az.
- Cabir İskəndərli. Azərbaycanda qeyri-ənənəvi dinlər və təriqətlər. Bakı, 2011, s 112.
- http:qu.edu.az.
- mediaforum.az 2009-05-21.
- Azərbaycan qəzeti, 27 aprel 2000-ci il.
- Namiq Abbasov, “Mədəniyyət siyasəti və mənəvi dəyərlər” Bakı, 2009.
- Adil Abdulla Əl-Fəlah, Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlər, Bakı, 2007, s.108.
- Trend . 14.10.2011.
- Prof.Dr. M. Şevki Aydın, Cumhuriyyet döneminde din egitimi ögretmeni.İstanbul, 2005 s. 367.
- Nazim Əkbərov, Adil Bayırlı, Ehsan Qubalı, Mənəviyyat, Bakı, 2006.
- Zeki Aydın, “Din Derslerinin Gelişimi ve Teorik Yapısı”, MEB Din Ögretimi Dergisi, sayı 37, Ankara, 1992, s.55-60.