Türkiyə Cümhuriyyətində din və vicdan azadlığı məsələləri Türkiyə Cümhuriyyətində din və vicdan azadlığı məsələləri Religion-Government Relations in Turkey: Freedom of Religion Религия-государственные отношения в Турции: Свобода ероисповедания
Öz
Məqalədə, din və vicdan azadlığı ilə dünyəvilik anlayışlarının nə məna kəsb etdiyi və bunlar arasında qarşılıqlı əlaqənin necə qurulmasının vacib şərtləri nəzərdən keçirilmişdir. Hər iki anlayışın mühüm tərəfləri açıqlanmış və insan haqları baxımından əhəmiyyətləri vurğulanmışdır. Din və dövlət əlaqələrindəki tarixi, siyasi və sosial fərqlər, digər ölkələrdəki islahatlar Türkiyədəki vəziyyət ilə müqayisə edilmişdir. Türkiyədə olan tətbiqlər isə tarixin gedişi zamanı ortaya çıxan problemlərlə birlikdə milli və beynəlxalq məhkəmə qərarlarının “dünyəvilik” ilə “din və vicdan azadlığı” anlayışlarının uzlaşma nöqtəsinə gəlməyin yolu dəyərləndirilmişdir.
Məqalədə, din və vicdan azadlığı ilə dünyəvilik anlayışlarının nə məna kəsb etdiyi və bunlar arasında qarşılıqlı əlaqənin necə qurulmasının vacib şərtləri nəzərdən keçirilmişdir. Hər iki anlayışın mühüm tərəfləri açıqlanmış və insan haqları baxımından əhəmiyyətləri vurğulanmışdır. Din və dövlət əlaqələrindəki tarixi, siyasi və sosial fərqlər, digər ölkələrdəki islahatlar Türkiyədəki vəziyyət ilə müqayisə edilmişdir. Türkiyədə olan tətbiqlər isə tarixin gedişi zamanı ortaya çıxan problemlərlə birlikdə milli və beynəlxalq məhkəmə qərarlarının “dünyəvilik” ilə “din və vicdan azadlığı” anlayışlarının uzlaşma nöqtəsinə gəlməyin yolu dəyərləndirilmişdir.
In presented paper we discussed the concept of secularism, religious freedom and the relationship between these terms. Was highlighted their important aspects and values in terms of human rights. We studied the historical, political and social differences of relationship between religion and the government of various countries and Turkey. Along with the problems encountered during reform and the history of Turkey, were considered common values such concepts as "secularism" and "freedom of conscience and religion" which arise as a result of national and international court decisions.
Referanslar
- T. C. Anayasası. Resmi Gazete Tarihi: 09. 11. 1982. Sayısı: 17863.
- Arslan, Zühtü, “Anayasal Devletin Normatif Temelleri: Siyasal Tarafsızlık (1)”, Liberal Düşünce, Sayı 16, Güz 1999.
- SDE –Statejik Düşünce Enstitüsü. Vesayetsiz ve Tam Demokratik Bir Türkiye İçin İnsan Onuruna Dayanan Yeni Anayasa. Ankara. Mayıs, 2011.
- Локк Дж. Избранные философские произведения. Т. 11, М., 1960.
- Монтескье Ш. Л. Избранные произведения. М., 1955.
- George Mason (June 12, 1776). “The Virginia Declaration of Rights”. Retrieved June 6, 2013.
- Universal Declaration of Human Rights. Dec. 10, 2012.
- Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi. Baş Assambleyanın 1948-ci il 10 dekabr tarixli 217-ci A ( III ) qətnaməsi.
- İnsan Hüquqlarının və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi Haqqında Avropa Konvensiyası. Roma, 4. XI. 1950.
- BMT Baş Məclisinin 16 dekabr 1966-cı iltarixli 2200-cü A XXI nömrəli Qətnaməsi.
- Конституция Российской Федерации. 12 декабрь, 1993 г. Глава Основыконституционногостроя. Статья 14.
- Estonia – Constitution. Adopted on: 28 June 1992. (Freedom of Religion) Article 40.
- İsveçrə Konfederasiyası Federal Konstitusiyası. İsveçrə, 1874.
- Erdoğan Mustafa. Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset. Liberte Yayınları: 8. baskı. Mayıs, 2012.
- Stratejik Düşünce Enstitüsü, Vesayetsiz ve Tam Demokratik Bir Türkiye İçin İnsan Onuruna Dayanan Yeni Anayasa, Ankara, 2011.