1The Alveolar [r] (ra) Consonant Sound in the Arabic Language Ərəb dilində alveolyar [r] (ra) samit səsi Альвеолярный согласный [р] (ра) в арабском языке
Abstract
In article has been researched Arabic alveolar consonant [r], both in modern Arabian literary language and in classical Arabic (language of Koran in the basis of legends of Shu’ba and Hafs, according to the reading of Asim). Has been determined the place of articulation (makhraj) of this specific consonant, and inherent properties of peculiarity (sifat) has been described in details. Here has been submitted analysis of different phonetic events (idgham, izhar), occuring to these sounds when they are combined with other Arabic consonant sounds, as well as its pronunciation with different vowels.
Titrək, alveolyar, cingiltili, sonor [r] samit səsi üst damağa qalxmış dil ucunun hava axınının təzyiqindən titrəməsi və bununla hava axınının tutulub-açılması nə-ticəsində əmələ gəlir. Vibrant [r] samit səsi əmələ gəlmə baxımından yeganə titrək samit səsidir. Ciyərlərdən gələn hava axını dilin ucu ilə yuvaqların arasından keçər-kən dilin ucu titrəyir və səs tellərini ehtizaza gətirir. Səsin tələffüzü zamanı dodaqlar olduğu kimi neytral vəziyyətdə qalır. Ra (ləm kimi) orta, nə partlayıcı, nə də frikativdir [3, 66]. Məxrəci – artikulyasiya yeri – nun-un artikulyasiya yerindən ləm-in artikulyasiya yerinə meyl etdiyindən dil arxasına daxil olmadan müəyyən edilir [1, 187]. Qeyd etmək lazımdır ki, dilin ucu yuvaqlara doğru istiqamətlənərək üst kə-sici dişlərin arxasındakı alveolların sərt da–maqla xəfifcə toxunur, yaxud yaxınlaşır. Yumşaq damaq qalxdığı və səsin küy üzərində üstünlük təşkil etdiyinə görə ra samit səsinin sonor səslər qrupuna aid olmasına baxmayaraq burunlaşma keyfiyyəti yox-dur, çünki digər sonor səslərdən fərqi küyünün onlara nisbətən çox olmasındadır. Korrelyatı yoxdur.
Keywords:
alveolar consonants, place of articulation (makhraj), inherent inherent properties of peculiarity (sifat), phonetic events: idgham, izhar
Alveolyar samitlər, tələffüz yeri (məxrəc), xasiyyəvi xüsusiyyətlər (sifət), fonetik hadisələr: idğam, izhar
References
- Лебедев В.Г. Фонетика САЯ. Курс лекций. Москва, Военный институт, 1978, 234 с.