Nüzûl Ortamını Öğrenmenin Kaynakları
Öz
Kuran-ı Kerim’in anlaşılmasında nüzûl ortamını tespit etme ve dikkate alma en önemli amillerden biri hatta birincisidir. Zira Hz. Peygamber’in vefatını müteakiben İslam toplumunda yaşanan sosyal ve siyasî gelişmeler neticesinde oluşan psikolojik ortamın yanı sıra farklı kültürlerle karşılaşmanın da hız kazandırdığı bir sürecin sonucunda mezhepler teşekkül etmiştir. Bu süreçte ortaya çıkan her mezhep, meşruiyet kazandırmak üzere kendi görüşlerini Kur’ân’a arz etmiş, ayetleri bağlamından kopararak yorumlamıştır. Vahyin nüzûl dünyasından uzaklaştıkça Kur’ân metninden birbirine muhalif mezheplerin delil bulmaları kolaylaşmış, giderek nüzûl ortamı daha az dikkate alınır olmuştur. Bu konunun gerek mezhepler tarihi gerek tefsir disiplini içerisinde arz ettiği ehemmiyet açıktır. Bu nedenle nüzûl ortamını öğrenmek için başvurulacak siret, hadis ve tefsir kaynaklarının ne derece önemli olduğunu ortaya koymaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler:
Esbâb-ı Nüzûl, Nüzûl, Tefsir, Hadis, Siret, Literatür
Referanslar
- Ebu Zeyd, Nasr Hamid, İlahî Hitabın Tabiatı: Metin Anlayışımız ve Kur’ân İlimleri Üzerine, çev. M. E. Maşalı, Ankara, 2001.
- Erbaş, Muammer “Bir Tefsir Kaynağı olarak Taberi’nin “Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk” İsimli Eseri”, DEÜİFD, XXXI/2010.
- Firuzabâdî, Mecdüddin Muhammed b. Yakub b. Muhammed, Tenviru’l-mikbâs min Tefsiri İbn Abbas, Beyrut, 1992.
- Hasan Elik-Muhammed Coşkun, Tevhit Mesajı: Özlü Kur’ân Tefsiri, İstanbul, 2013.
- Hanefî, Hasan, “Esbâb-ı Nüzûl’ün Anlamı Nedir?”, çev. Ahmet Nedim Serinsu, AÜİFD, XXXVIII/1998.
- İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemaleddin Abdülmelik, es-Siretu’n-Nebeviyye, thk. Ömer Abdusselam, Beyrut, 1990.
- Serahsî, Muhammed b. Ahmed b. Sehl, Usulü’s-Serahsî, Kahire, 1954.
- Suyûtî, Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, Esbâbu vürûdi’l-hadîs, Thk. Yahya İsmail Ahmed, Beyrut 1984.
- Şatıbî, Ebu İshak İbrahim b. Musa b. Muhammed, el-Muvafakat, Huber, 1997.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerir (öl. 310/922), Câmi’u’l-beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Beyrut, 1986.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerir (öl. 310/922), Tarihu’l-ümem ve’l-müluk, Beyrut, 1987.