Articles
Əhməd bəy Ağaoğlunun “İslama görə və müsəlman aləmində qadın” əsəri haqqında
Nuriyeva K.A. about Ahmad Bek Agaoglu’s Work “Woman According Islam and in Islam”
Нуриева К.А. О произведении Ахмед бека Агаоглы «Женщина по исламу и в исламе»
Azərbaycan mədəniyyəti tarixində zəngin irs qoyub getmiş Əhməd bəy Ağaoğlu türkçü-ideoloq kimi məşhurlaşmazdan əvvəl İslam dininin müxtəlif mövzularına həsr edilmiş elmi əsərlərin müəllifi kimi tanınırdı. Bu əsərlərin mövzusu həm öz dövründə, həm də bu gün aktuallıq kəsb edir. Məlum olduğu kimi o Fransanın Sarbonna Universitetinin məzunu olmuşdur. Hələ tələbəlik dövründən yazıçılıq fəaliyyətinə başlamış Ə.Ağaoğlunun İslam dininə aid ilk yazısı “Şiə dinində məzdəki inancları” adlı bir tədqiqat işidir. Onun bu məqaləsinin adı müxtəlif yerlərdə və müxtəlif dillərdə “Şiə dininin qaynaqları” şəklində getsə də, (hətta Ağaoğlu ozü bu əsərinin belə adlandığını xatirələrində qeyd edir) orijinalda, yəni fransızcada “Şiə dinində məzdəki inancları” kimi çap olunmuşdur. O, 1892-ci ildə Londonda toplanan Şərqşünasların IX Beynəlxalq Konqresində iştirak etmiş və bu məruzə ilə çıxış etmişdir. Məruzənin mətni konfrans materialları arasında dərc olunmuşdur. Tədqiqat xarakterli bu əsərindən əlavə onun dialoq formasında olan “İslam, axund və hatifu-l-qeyb” [1; s.35-49] adlı bədii-fəlsəfi əsəri də vardır. Bu əsər İslamın – səfil, cırıq geyimli bir kişi obrazında, zəngin geyimli, bərbəzəkli və çox kök olan Axundla dialoqu və bəzən qeybdən gələn səsin ya bu, ya da o biri tərəfə cavabı və ya dəstəyi, ya da münasibəti şəklində yazılmışdır. Ağaoğlu bu əsərdə dövrünün müsəlman mühitinin tənqidini verir.
A. Agagoglu is one of the leading ideologists of the idea of turkish unity lived and became famous in the beginning of the XX century. He was both an ideologist of the turkism and an enlightener of his time. A.Agagoglu was the author of scientific works on religion, either. One of such works was a monograph “Woman according Islam and in Islam”. The given article is dedicated to this work. In the article it is cobsidered an analysis of the work along with its translations into different languages, investigations, carried out in Azerbaijan.
А.Агаоглы один из ведущих идеологов идеи тюркского единения живущий и прославившийся в начале ХХ века. Он был не только идеологом тюркизма, но и просветителем своего времени. У него имеются произведения и на тему религии. Один из таких произведений является монография «Женщина по исламу и в Исламе». Данная статья посвящена этому его произведению. В статье наряду с анализом произведения так же рассматриваются переводы на другие языки, исследования, проведенные в Азербайджане.
Ağaoğlu Ə. Seçilmiş əsərləri. Bakı: “Şərq-Qərb”, 2007. 391 s.
Ağaoğlu A. İslamlıkda kadın (Türkceye çeviren: Hasan Ali Ediz). İstanbul, Nebioğlu Yayınevi, 1959, 56 s.
Ağaoğlu A. İslamiyyetde kadın (Ruscadan çeviren: Hasan Ali Ediz). Ankara, Birey ve toplum yayınları, 1985, 60 s.
Akçura Y.Türkçülüğün tarihi. İstanbul: Kaynak yayınları. 2001. 184 s. s.160.
Ağaoğlu Ə. “İslama görə və islamlıqda qadın” (E.Mustafaoğlunun “Ölümsüz adam” başlıqlı təqdimatı ilə) //”Ulduz” jurnalı, 1990, №3 (275), s.66-80.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası. Ağaoğlu maddəsi. Baş redak- tor: Mahmudov Y. 2 cilddə. I cild.s 102-104.
Quliyev V. Əhməd Ağaoğlu: Paris illəri. / 525-ci qəzet. 18.06.2011.
Quliyev V. Tarixdə iz qoyan şəxsiyyətlər. Bakı: “Ozan”, 2000. 584 s. s.230-307.
Mirəhmədov Ə. Əhməd bəy Ağayev. // Fikrin karvanı (Görkəmli Azərbaycan tənqidçi və ədəbiyyatşünasları), Bakı: “Yazıçı”, 1984. 348 s. s. 80-96.
Süleymanlı M. Əhməd bəy Ağaoğlunun ilk elmi əsəri: Şiə dinində məzdəki inancları. Bakı: “Letterpress”, 2007. 128 s.
Süleymanlı M.A. Azərbaycanda gender probleminə dair ilk kulturoloji tədqiqat. // AMEA Məruzələri. LXIV cild. 2008. № 3. s. 193-200.
Süleymanlı M.A. Əhməd bəy Ağaoğlunun “İslama görə və İslamiyyətdə qadın” əsərinə elmi-tənqidi yanaşmalar. Bakı: Letterpress, 2008, 148 s.
Süleymanlı M.A. İslahatçı ziyalıların qadın və ailə mövzusundakı mövqelərinə dair (Ə.Ağaoğlunun dünya baxışı kontekstində). AMEA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. № 9. 2008. s.215-225.
Toplam 13 kaynakça bulunmaktadır.
Daha Fazla Referansı Göster
İndir
Makale Bilgileri
- Makale Türü Articles
- Gönderildi Haziran 30, 2013
- Yayınlanmış Haziran 30, 2013
- Sayı № 19(19) Haziran 2013
- Bölüm Articles