Sivilizasiyalararası dialoq və əməkdaşlığın təşəkkül və inkişafında din amili Sivilizasiyalararası dialoq və əməkdaşlığın təşəkkül və inkişafında din amili The Role of Religion in the Development of the Dialogue and Collaboration Between Defferent Sivilizations Фактор религии в становлении и развитии диалога и сотрудничества между различными цивилизациями

ASivilizasiyalararası dialoq və əməkdaşlıq çox mürəkkəb bir sistem təşkil edir. Bu sistemin təşəkkül və inkişafının hərəkətverici qüvvələrilə bərabər onun formalaşması və inkişafına mane olan amillər də bütöv bir kompleksdir. Bu prosesin uğurla davam etdirilməsi üçün sistemin təşkilinin hərəkətverici qüvvələrini və ona mane olan cəhətləri öyrənmək, bu sahədə bütün mərhələlər səviyyəsində çox geniş masştablı iş aparılmalıdır. Bu prosesdə ən mühüm rol oynayan amillərdən biri dindir. Din ictimai şüurun bütün formalarına xüsusilə ictimai psixologiyaya və ideologiya, onun daşıyıcılarının həyat və düşüncə tərzlərinə güclü təsir imkanlarına malik bir fenomendir. İctimai şüur formaları içərisində dinin bu xüsusiyyətlərinə diqqət yetirərkən çox asanlıqla müəyyən etmək olur ki, sivilizasiyalararası dialoq və əməkdaşlığın təşkili və aparılmasında, onların insanların ictimai varlığının tərkib hissəsinə çevrilməsində din amilinin öyrənilməsi, ondan istifadə edilməsi müstəsna əhəmiyyət daşıyır. Bu prosesin analizi bir faktı da aydınlaşdırmağa əsas verir ki, din amili nəzərə alındıqda dialoq və əməkdaşlığın qarşısında yeni perspektivlər açılır. Lakin din insanların, xalqların həyat tərzi, onların dünyagörüşü, hərəkət-rəftar modeli ilə bilavasitə əlaqədar olsa da, hətta onların formalaşması və inkişafında mühüm amil olsa belə bir çox tədqiqatçılar bu cəhətə lazımi diqqət yetirmir və əksər hallarda iqtisadiyyat və mədəniyyət amillərini ön plana çəkməyə cəhd edirlər. Lakin heç vaxt unutmaq olmaz ki, dini duyğu çox həssas bir duyğudur və buna görə də sivilizasiyalararası dialoq və əməkdaşlığın təşkili və uğurla aparılması əksər hallarda dindən başlanılmalıdır.

The article is dedicated to one of the most actual problems of the life of the modern mankind. The author demonstrated that the history knows many facts that wars and different conflicts between the peoples of different sivilizations came directly from religious. But now the world changed because of that must changed religious also. The leaders of religious and all of the religious people must understand that the ignorance of dialogue and collaboration road to calamity.