İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi İslamda ailə məfhumu və onun sosial analizi The Concept of Family in Islam and Its Social Analysis Понятие семьи в исламе и ее социальный анализ
Öz
“İslamda ailə”ən çox bəhs edilən şəri mövzulardandır. Mövzuyla əlaqədar maarifləndirmə işinin az olmamasına baxmayaraq, adıçəkilən məfhuma dair bir çox təzadlı fikirlər mövcuddur. Elə bir çirkin vəziyyət yaranmışdır ki, hətta müsəlmanlar arasında da İslama uyğun ailə barədə xeyli yanlış düşüncələr içində olanlar var. Ailəyə aid səhvlərə yol verən müsəlmanların bəziləri bunu dini yöndən savadsızlığı, digərləri isə özlərinə sərf etdiyi üçün əslində İslam dinində olmayan bidətləri dinimizdə varmış kimi göstərərək həyatlarında tətbiq edir və bu yanlış yolu başqalarına da məsləhət edirlər. Unutmamalıyıq ki, cəmiyyət və dövlət ailələrdən təşkildir. Yazılanlarla bağlı deməliyik ki, ailələrin təməli sağlam və möhkəm olmadıqda bunun mənfi təsirləri bilavasitə cəmiyyətdə təzahür edir. O cəhətdən ailə mövzusu bəzilərinə çox bəsit görünsə də bütün bəşəriyyətə təsir etdiyindən ən aktual məsələlərdəndir. Ailə ilə əlaqədar ən çox mübahisə doğuran aşağıdakı suallara izahat verərək qaranlıq qalan məqamlara aydınlıq gətirmək zəruridir:
“İslamda ailə”ən çox bəhs edilən şəri mövzulardandır. Mövzuyla əlaqədar maarifləndirmə işinin az olmamasına baxmayaraq, adıçəkilən məfhuma dair bir çox təzadlı fikirlər mövcuddur. Elə bir çirkin vəziyyət yaranmışdır ki, hətta müsəlmanlar arasında da İslama uyğun ailə barədə xeyli yanlış düşüncələr içində olanlar var. Ailəyə aid səhvlərə yol verən müsəlmanların bəziləri bunu dini yöndən savadsızlığı, digərləri isə özlərinə sərf etdiyi üçün əslində İslam dinində olmayan bidətləri dinimizdə varmış kimi göstərərək həyatlarında tətbiq edir və bu yanlış yolu başqalarına da məsləhət edirlər. Unutmamalıyıq ki, cəmiyyət və dövlət ailələrdən təşkildir. Yazılanlarla bağlı deməliyik ki, ailələrin təməli sağlam və möhkəm olmadıqda bunun mənfi təsirləri bilavasitə cəmiyyətdə təzahür edir. O cəhətdən ailə mövzusu bəzilərinə çox bəsit görünsə də bütün bəşəriyyətə təsir etdiyindən ən aktual məsələlərdəndir. Ailə ilə əlaqədar ən çox mübahisə doğuran aşağıdakı suallara izahat verərək qaranlıq qalan məqamlara aydınlıq gətirmək zəruridir:
In the article it is explained basic principles about importance of the family built correctly in the Islam religion. Important problem of our time is touched to divorce. As well negative influencing causes to the durability of the family are shown. Information about heavy results of the disintegration of the families is presented too. Influences of these are presented to the persons and society. Here facts are presented about stages of the building of the families: Engagement, secret-marriage and marriage-muta. Have been included dogmas of the Islam shariat and results of the analysis of the scientific facts here about problems occurring in the result of mistakes of the family members. Also is refered to ayahs of Quran, Prophet's dikta, commentaries of theologians, sociologists, and psychoanalysts.
Referanslar
- Hayreddin Karaman. Mukayeseli İslam hukuku. İstanbul: Nesil Yayınları, 1996, c. I.
- Faruk Beşer. Hanımlara özel fetvalar. İstanbul: Nun Yayıncılıq, 2007.
- Müslim. Nikah,1404.
- İbn Hacər, Fəthul-Bari, c. XI.
- Buxari, Məqazi 38,Nikah 31: Müslim, Nikah 29: Tirmizi, Nikah 28: Nəsai, Nikah 71.
- Beyhəqi. Əs-Sünənül-Kübra 7, 207.
- V.M.Məmmədəliyev. Qurani-Kərim məali, 2007.
- İbnul-Hümam. Fəthul-Qadir, c. II: Hayreddin Karaman. Mukayeseli İslam hukuku, c. I.
- Əbu Davud, Nikah 20: Tirmizi, Nikah 14.
- Зигмунд Фрейд. Психология бессознательного, Москва: Про-свещение, 1989.
- Зигмунд Фрейд. Очерки по психологии сексуальности, перевод: М.В.Вульф, И.Д.Ермаков. Минск, 1990.
- Зигмунд Фрейд. Психоаналитические этюды. Минск: Беларусь, 1991.
- Т.М.Афанасьева. Семья. Москва: Просвещение, 1988.