Hz. Əli (m. 656 – 661) dövründə Azərbaycan Hz. Əli (m. 656 – 661) dövründə Azərbaycan Azerbaijan During the Era of Hz. Ali (656 – 661)
Öz
Hz. Osman dövrü Azərbaycan və ətraf bölgələrdə İslami fəth hərəkatlarının zirvəyə yetişdiyi dönəmdir. Bunun nəticəsi olaraq yerlərdə nisbi də olsa siyasi bir hakimiyyət qurulmuş, sabitlik bərqərar olmuşdur. Bu dövrdə, İslami fəthlərin cərəyan etdiyi yerlərdə, demək olar ki vəziyyət eynidir. Azərbaycanda bundan sonra yeni fəthlərdən daha çox, İslamın yayılması və öyrənilməsi surət qazanacaqdı. Necəki bu hal, hələ Hz. Osman həyatda ikən başlamış və vüsət tapmışdır. Hz. Osmandan sonra, regionda baş verən müharibələr lokal xarakterli olmuş və əsasən Bizanslılar və Xəzərlərlə mübarizədən ibarət olmuşdur.
Hz. Osman dövrü Azərbaycan və ətraf bölgələrdə İslami fəth hərəkatlarının zirvəyə yetişdiyi dönəmdir. Bunun nəticəsi olaraq yerlərdə nisbi də olsa siyasi bir hakimiyyət qurulmuş, sabitlik bərqərar olmuşdur. Bu dövrdə, İslami fəthlərin cərəyan etdiyi yerlərdə, demək olar ki vəziyyət eynidir. Azərbaycanda bundan sonra yeni fəthlərdən daha çox, İslamın yayılması və öyrənilməsi surət qazanacaqdı. Necəki bu hal, hələ Hz. Osman həyatda ikən başlamış və vüsət tapmışdır. Hz. Osmandan sonra, regionda baş verən müharibələr lokal xarakterli olmuş və əsasən Bizanslılar və Xəzərlərlə mübarizədən ibarət olmuşdur.
As you know Azerbaijan is one of the regions where Islam expanded popularly. Specially, Ali’s calihpade period includes the main expantion phases. In our article, the political, military and religious state of Azerbaijan during the fourth Islamic caliph Ali’s period was investigated and some result were obtained.
Referanslar
- Abbas Zaryab, “Azərbaycan”, DMBİ.
- Cəfəroğlu. A., Azərbaycan, İstanbul, 1940.
- Chantal Lemercier-Quelquejay, Azerbaycanda İslamiyyetin Durumu, (trc. Nursel İçsöz), O. D. T. Ü Asya-Afrika Araştırmaları Grubu Yayınları N-32, Ankara, 1986.
- Caetani Leon, Chronographia İslamica, Paris, 1912.
- Hammaş Nəcdət, əl-İdarə fi asril-əməvi, Beyrut, t. y.
- Həsən İbrahim Həsən, A. İbrahim Həsən, ən-Nuzumul-İslamiyyə, Qahirə, 1959.
- Fayiz Nəcib, əl-Futuhatul-İslamiyyə li biladil-Qurc, İskəndəriyyə, 1988.
- İbn Abdurabbih Əhməd b. Muhəmməd əl-Əndəlusi, əl-İqdul-fərid, I-VI, Beyrut, 1989.
- İbn Hazm Əbu Muhəmməd Əli b. Əhməd əl-Əndəlusi, Cəmhərətul-ənsabil-arab, Qahirə, 1948.
- İpek Ali, İlk İslami Dönemde Azerbaycan (Nəşr olunmamış doktorantura işi), İstanbul Üniversitesi S. B. E., İstanbul, 1999.
- Macid Abdulmumin, ət-Tarixus-siyasi lid-devlətil-arabiyyə, I-II, 1956.
- Ostrogorski George, Bizans Devleti Tarihi, (trc. Fikret Işıltan), Ankara, 1991.
- Wellhausen Julius, Arap devleti ve sukutu, (trc. Fikret Işıltan), Ankara, 1963.