Türkçülük, İslamçılıq və müasirlik ideoloji sistemi Azərbaycan dövlətçiliyinin əsas amillərindən biri kimi Türkçülük, İslamçılıq və müasirlik ideoloji sistemi Azərbaycan dövlətçiliyinin əsas amillərindən biri kimi Turkish Nationalism, Islamism, and Modernity as One of the Main Factors of Azerbaijani Statehood Туркизм, исламизм и модернизм как один из ключевых факторов азербайджанской государственности
Öz
Məqalədə XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan xalqının milli qurtuluş hərəkatının istiqamətləndirilməsində mühüm rol oynamış müasirlik, islamçılıq və türkçülük ideologiyasının yaranma tarixi və mahiyyəti araşdırılır. Bu ideoloji sistemin Azərbaycan xalqının milli şüurunun, milli özünü təsdiqinin və müstəqil dövlət quruculuğunda oynadığı rol araşdırılaraq Şərqdə ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasında onun ideoloji sisteminə çevrilməsi prosesi aydınlaşdırılır. Eyni zamanda bu üç sütunlu ideoloji sistemin Azərbaycanda milli birliyin yaradılmasında yeri və rolu işıqlandırılır.
Məqalədə XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan xalqının milli qurtuluş hərəkatının istiqamətləndirilməsində mühüm rol oynamış müasirlik, islamçılıq və türkçülük ideologiyasının yaranma tarixi və mahiyyəti araşdırılır. Bu ideoloji sistemin Azərbaycan xalqının milli şüurunun, milli özünü təsdiqinin və müstəqil dövlət quruculuğunda oynadığı rol araşdırılaraq Şərqdə ilk demokratik cümhuriyyətin qurulmasında onun ideoloji sisteminə çevrilməsi prosesi aydınlaşdırılır. Eyni zamanda bu üç sütunlu ideoloji sistemin Azərbaycanda milli birliyin yaradılmasında yeri və rolu işıqlandırılır.
This article examines the history and nature of ideologists Turkism, Islamism and Modernism played a large role in the direction of the national liberation movement in the late XIX and early XX centuries. Examining the ideological system of national identity of the Azerbaijani people, clarified the process of transformation of this ideology in the ideology that played a major role in national self-assertion and the construction of the first independent and democratic state in the East. Just highlights the place and role of ideology based on three pillars, in the formation of the national unity in Azerbaijan.
Referanslar
- Акчура Йусиф. Тцркчцлцйцн тарищи. Истанбул: кайнаклар йайынлары, 1998.
- Яфгани С. Сечиlмиш ясярляри. Бакы: 1989.
- Гарайев Й. Азярбайъан ядябиййаты. XIX вя ХХ йцзиллкляр. Бакы: Елм, 2002.
- Гурбанов Ш.Ъ. Яфгани вя Тцрк дцнйасы. Бакы: Азярняшр, 1996.
- Мяммядзадя М.Б. Милли Азярбайъан щярякаты. Бакы: Ниъат. 1992.
- Рясулзадя М.Я. Пантуранизм щаггында, пантуранизм бизим дюврцмцздя// «Азярбайъан» журналы, 1991, №6.
- Рясулзадя М.Я. Йедди бяйза. «Бясирят» гязети. 1914, №9.
- Ресулзаде М.Е. Милли-тесанцд. Анкара: Азербайъан кцлтцр дернеэи йайынлары, 1978.
- Рцстямов Й.И. Сивилизасийаларын диалогу – бяшяриййятин вящдятиня апаран йолдур// «Шярг-Гярб: сивилизасийаларын диалогу». Елми-нязяри журнал. Бакы: 2005, №1.
- Хялилов С.С. Фялсяфядян сийасятя. Бакы, Азярбайъан Университети няшриййаты, 1998, 328 с.