A Comparative Study of Some Muqaddimas to Tafsīrs Belonging to Andalusian Tradition in Terms of the I’Jāz al-Qur’an and Linguistic Interpretation Сравнительный анализ некоторых предисловий в контексте коранических текстов и языковедческих исследований исходя из андалузских традиций Kur’ân’ın İ’câzı ve Dilbilimsel Tefsiri Bağlamında Endülüs Geleneğine Mensup Bazı Tefsir Mukaddimelerinin Mukayeseli Bir Tahlili
Abstract
Ibn ‘Atiyyah (d.541/1147)’s al-Muharrar al-wacīz, al-Qurtubī (d.671/1273)’s al-Jāmi’ liahkām al-Qur’ān, Ibn Juzayy (d.741/1341)’s Kitāb al-tashīl, Abu Hayyān (d.745/1344)’s al-Bahr al-muhīt are among the Andalusian sources famous which are distinguished for their muqaddimas (introductions to tafsīrs) and which have been widely used in Islamic tradition. These muqaddimas have rich content in many fields in terms of Ulūm al-Qur’ān (the sciences of the Qur’ān) and Usūl altafsīr (The principles of Qur’ānic interpretation) as well as in the various fields of linguistics such as fasāha (the purity of the language), balāgha (eloquence), ulūm albayān (a branch of Arabic rhetoric dealing with metaphorical language), the analysis of wording and sentence structures. The aim of our study is to comparatively analyze muqaddimas in terms of the place of the linguistic sciences and the sources of linguistic tafsīrs in Qur’ānic interpretation, in particular in the i’jāz al-Qur’ān (inimitability of the Qur’ān). We also aim to investigate the main characteristics of the glossary of Qur’ānic words which is used in the muqaddimah of Kitāb al-tashīl and which is rarely found in other muqaddimas to tafsīrs.
Endülüs tefsirleri arasında İbn Atiyye (ö.541/1147)’nin el-Muharraru’l-Vecîz, Kurtubî (ö.671/1273)’nin el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, İbn Cüzey (ö.741/1341)’in Kitâbu’t-Teshîl ve Ebu Hayyân (ö.745/1344)’ın el-Bahru’l-Muhît’i, mukaddimeleri ile de öne çıkan ve yoğun istifade edilen kaynaklardandır. Söz konusu mukaddimeler, Ulûmu’l-Kur’ân ve Tefsir Usûlü kapsamında çok sayıda ilmin yanı sıra, fesâhat, belâgat ve beyân ilimleri, lafız ve cümle yapılarının tahlili gibi dilbilimin çeşitli alanlarında oldukça zengin içeriğe sahiptir. Çalışmanın amacı, bu içeriğe göre mukaddimeleri İ’câzu’l-Kur’ân başta olmak üzere Kur’ân’ın tefsirinde dilbilimsel ilimlerin yeri, dilbilimsel tefsirin kaynakları gibi hususlar yönünden mukayeseli olarak incelemektir. Yine Kitâbu’t-Teshîl’in mukaddimesinde yer alan Kur’ân kelimeleri lügatçesini -ki diğer mukaddimelerde örneğine az rastlanmaktadırtemel özellikleri ile irdelemektir.
Keywords:
Andalusian Commentators, the Muqaddimas to Tafsīrs, the I’jāz al-Qur’ān, Linguistic Interpretation, the Glossary of the Qur’ānic Words
Endülüslü Müfessirler, Tefsir Mukaddimeleri, İ’câzu’l-Kur’ân, Dilbilimsel Tefsir, Kur’ân Kelimeleri Lügatçesi
References
- Ebu Hayyân, Muhammed b. Yusuf, Tefsîru’l-Bahri’l-Muhît, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1413/1993.
- Ebu’l-Hasen eş-Şerîf (ö.1138/1725), Mukaddime-Tefsîru Mirâti’l-Envâr ve Mişkâti’l-Esrâr, İntişârâtu Dâri’t-Tefsîr, Tahran, 1374.
- et-Tabatabâî, Muhammed Huseyn (ö.1980), el-Mizân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Muessesetu’l-A’lemi li’l-Matbûât, Üçüncü Baskı, Beyrut, 1973/1393.
- İbn Atiyye, Ebu Muhammed Abdulhak, el-Muharraru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kitâbi’l-Azîz, (Tahkik: Abdusselâm Abduşşâfî Muhammed), Birinci Baskı, Beyrut, 1413/1993.
- İbn Cüzey el-Kelbî el-Gırnâtî, et-Teshîl li Ulûmi’t-Tenzîl, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Birinci Baskı, Beyrut, 1415/1995.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Muslim, Tefsîru Garîbi’l-Kur’ân, (Tahkik: Ahmed Sakr), Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, 1398/1978.
- Kafes, Mahmut, Ebu Hayyân ve el-Bahru’l-Muhît İsimli Tefsirindeki Metodu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Abdulbaki Turan), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 1994.
- Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed, el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân (Tahkik: Abdullah b. Abdirrahmân et-Turkî), Muessesetu’r-Risâle, Birinci Baskı, Beyrut, 1427/2006.
- Müsâid et-Tayyâr, et-Tefsîru’l-Lugavî li’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dâru İbni’l-Cevzî, 1422. Öztürk, Mustafa, “İbn Cüzey’in Tefsirinde Tasavvuf”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Cilt: V, Sayı: 11, s.197-212, Ankara, 2003.
- Yavuz, Yusuf Şevki, “Sarfe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopodisi, XXXVI, 140-141, İstanbul, 2009.