Hədislərin mətn baxımından təhlili məsələsi Вопрос анализа текстов хадисов
Xülasə
Hədisin sənədi onun səhihliyinin təyinedici ünsürüdür. Hədisi rəvayət edən ravinin etibarlı, siqa və nəql etdiyinin mahiyyətini bilməsi, o hədisin səhhəti üçün əsas şərttir. Yalan danışan və xalq nəzdində etibarı olmayan şəxslərin nəql etdiyi hədislərə etibar edilməmişdir. İslam Peyğəmbərinin (s.a.s.) vəfatından sonra səhabələr hədislərin səhhətini təsbit etmək üçün fərqli metodlardan istifadə etmişlər. Məsələn hz. Əbu Bəkir və hz. Ömər kimi səhabələr bilmədiklərin hədisin səhih olduğunu təsbit etmək üçün onu rəvayət edən səhabənin şahid gətirməsini hz. Əli isə and içməsini şərt qoşmuşdur. Hz. Aişənin digər səhabələrin rəvayət etdikləri səhv və ya əksik hədislər barəsində etdiyi açıqlamalar isə müstəqil bir əsərin mövzusu olmuşdur.
There is no doubt that isnad is an important part of hadith. Islamic scholars have profited by istad during centuries as a source of significant benefit of hadith. However, the matter of different opinions about the existence of disputed ravis, turns the importance of isnad into a subject of discussion. The discussion of isnad’s value as a source, makes the investigation of hadith’s text necessary. Though hadith’s text has to be analyzed by taking into consideration the importance of Arabic literature (especially Arabic poetry), Prophet Muhammad’s life (sira), the chronology of events occurred in 7 th century in Arabian Peninsula, the Arab customs etc.
Referanslar
- Ahmet Yücel, “Hadis Istılahlarının Doğuşu ve Gelişimi” İstanbul 1996.
- Albani, “əs-Silsilətus-Sahiha” Riyad 1996.
- Bəlazuri, “Ənsabul-əşraf”, Qahirə 1959.
- Buxari, “əl-Camius-Səhih”, İstanbul 1979.
- Cavad Əli, “əl-Mufassal fi tarixil-Ərəb qabləl-İslam”, Beyrut 1968.
- Əbul-Fərəc əl-İsfahani, “əl-Əğani”, Beyrut 1927.
- əl-Fakihi, “Əxbaru Məkkə”, Məkkə 1986.
- əl-Xatib, “Şərəfu Əshabil-hədis” Ankara 1972.
- əl-Xatib, “əl-Kifayə fi ilmir-rivayə”, Qahirə (t.y.).
- Hakim ən-Nisaburi, əl-Müstədrək aləs-Sahiheyn, Haydarabad 1915.
- İbn Əbu Asim, “əl-Əvali” Beyrut 1987.
- İbn Həbib, “əl-Munəmmaq”, Beyrut 1985.
- İbn Həcər “Təhzibut-Təhzib”, Beyrut 1991.
- İbn Həmzə, əl-Bəyan vət-Tarif fi əsbabi vürudil-hadisiş-şərif, Qahirə 1973.
- İbn Macə, “əs-Sünən” Riyad 1984.
- İbnul-Cevzi, Kitabul-mevzuat minə'l-əhâdîsi'l-merfû'ât, Riyad, 1997.
- İbnul-Cəvzi, “əl-Məvzuat”, Riyad 1997.
- Qəzzali “əs-Sünnə ən-nəbəviyyə”, Qahirə 1984.
- Mizzi, “Təhzibul-Kəmal fi əsmair-rical” Beyrut 1985.
- Müslim, “əl-Camius-Səhih” əl-Qahirə 1955.
- Salahattin Polat, “Hadis Araştırmaları”, İstanbul 2003.
- Səalibi, “Fiqhul-Luğa”, Beyrut 1985.
- Suyuti, “əl-Ləalil-Məsnua”, Misir, (t.y.).
- Suyûtî, əl-Ləâli'l-masnûa fî əhâdîsi'l-mevdû'a, Misir (t.y).
- Tabərani, “əl-Mu`cəmul-Kəbir”, Beyrut 1984.
- Tabərani, “Müsnəduş-Şamiyyin”, Beyrut 1989.
- Zəbidi, “Tacul-Ərus”, Beyrut 1975.
- Zəhəbi, “Mizanul-i`tidal fi nəqdir-rical”, Beyrut 1995.
- Zərkeşi, “əl-İcabə li İradi Mə`stədrəkəthu Aişə aləs-Səhabə” Beyrut 1970.