Modernleşme Sürecinde Maslahat Tartışmaları Bakımından Makasıd Konusu Modernleşme Sürecinde Maslahat Tartışmaları Bakımından Makasıd Konusu
Abstract
This present study aims to delineate the Maslahat (Public interest) arguments in Islamic Law in the process of modernisation. it needs to new amendments in legal structure in order to preserve the vitality of Islamic Law for societal developments and changes. In this paper, in the lights of classical studies, the concept of Maslahat is discussed in conjuction with the institutionalisation of Teleological İnterpretation of Islamic Law. So, the conseption of Maslahat which is the base of the duscussion was predicted to appraise on the frame of the purpose of Shariah. There is a direct connection between Makasid (Teleological Interpretation) and Maslahat (Public Interest). The two consepts were used for each other because makasid surrounded mesalih. Recently, these discussions came to surface in the Muslim Society are considered as indication of the necessity of amendments ıf through the concepts of Maslahat and Makasid. These attempts have been done to adopt the changes.
İslam hukukçuları müstakil olarak ele almadan önce kullara yönelik emirlerin gaî ciheti bazı kelam problemleriyle karma biçimde ele alındığından ibâdetler ve hukuk alanındaki dini bildirimlerin amaçları konusunda farklı eğilimler ortaya çıkmıştır. Allah’ın kulları için iyi olanı yapmak ve faydalı olanı emretmek zorunluluğunun bulunup bulunmadığı ve dini sorumluluk bağlamında insan fiillerinin iyilik ve kötülüğünün akılla bilinip bilinmeyeceği meselesinde ortaya çıkan eğilimiler makâsıd düşüncesinin temelinde yer alan talil konusuyla ilgili görüşler için de yönlendirici bir etkiye sahip olmuştur. Mutezileyle Maturîdî ve Eş’âriyye’ye mensup İslam alimleri arasında görüş farklılıkları ve tartışmaların temelde hükümlerin amaçlarını ortaya çıkarmaya yarayan talil işleminin başka bir ifadeyle, fıkıh usulünde ahkamın talil edileceği ilkesi İslam hukukçularınca kabul görmüş ve talil yöntemi ortaya çıkan yeni fıkhî meselelerin çözümünde uygulanagelmiştir.
References
- Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, thk: Abdullah Muhammed ed-Dervîş, Beyrut 1991.
- Amidi, Ebü'l-Hasan Seyfeddin Ali b. Muhammed b. Salim, el-İhkâm fi Usûli'l-Ahkâm, Kahire1968.
- Boynukalın, Ertuğrul, “Makâsıdü’ş-Şerîa”, DİA, Ankara 2003, XXVII, s. 423-427.
- Buti, Muhammed Said Ramazan, Davâbıtu’l-Maslaha fi’ş-Şerîati’l-İslâmiyye, Beyrut-Lubnan 1422/2001.
- Cessas, el-Fusûl fi’l-Usûl, thk: Acil Casım en-Neşemi, 1994.
- Cüveynî, Ebü'l-Meali İmamü'l-Harameyn Rükneddin Abdülmelik.
- Burhân fi Usûl-i Fıkh, thk: Abdülazim Dib, Devha 1399.
- Dönmez, İbrahim Kafi, “Maslahat”, DİA, Ankara 2003, XXVIII, s. 79-94.
- Ebu Yusuf, Kitâbu’l-Harac, Kahire 1397.
- Felicitas, Meta Maria Opwis, Maslaha: An Intellectual History of A Core.
- Concept in Islamic Legal Theory, Basılmamış Doktora Tezi, Tez danışmanı : Dimitri Gutas, Yale University 2001.
- Gazzâlî, Ebu Hamid Huccetülislam Muhammed b. Muhammed, Mustasfa min İlmi’l-Usûl, Beyrut 1324.
- Hüseyin Hamid Hasan, Nazariyetu’l-Maslaha fi Usûlu’l-Fıkh, Kahire 1981.
- İbn Abdüsselam, Ebu Muhammed İzzuddin b. Abdilaziz, Muhtasaru’l-Fevâid fi Ahkâmi’l-Makâsıd (Kav’âidü’s-Suğrâ diye de bilinir), thk: Salih b. Abdilaziz b. İbrahim Âli Mensûr, Rıyad, 1997/1417.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, İ’lâmu’l-Muvakkiîn an Rabbi’l-Âlemîn, thk: Muhammed Mutasımbillah el-Bağdadi, Beyrut 1418/1998.
- İbn Mâce, Hafız Ebî Abdillah Muhammed b. Yezid el-Gazvini, Sahihu Süneni İbn Mâce, haz: Muhammed, Nasırudidin el-Elbânî, Riyad 1997.
- Karafi, Ebü'l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. İdris b. Abdürrahi, el-Furûk, Kahire 1928/1347.
- Karafi, Ebü'l-Abbas Şehabeddin Ahmed b. İdris b. Abdürrahi, Tenkîhu’l-Fusûl, thk. Taha Abdürrauf Sa'd, El-Mektebetü'l-Ezheriyye 1993.
- Köse, Saffet, “Hz. Ömer’in Bazı Uygulamaları Bağlamında Ahkâm’ın Değişmesi Tartışmalarına Bir Bakış”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı: 7: Konya 2006, s. 13-50.
- Köse, Saffet, “İslam Hukuk Düşüncesinin Bazı Problemleri”, İslâmiyât, Üç Aylık Araştırma Dergisi, c. 2, sayı: 1, Ocak-Mart 1999, s. 35-60.
- Malik İbn Enes, el-Muvattâ, Muhammediyye (Mağrib) 1992.
- Râzî, Ebu Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin, el-Mahsûl Fî İlmi Usûli'l-Fıkh, thk. Tâhâ Cabir Feyyaz Alvânî, Beyrut 1992/1412.
- Reysûnî, Ahmet, “Makâsıd ve İctihad: Şatıbi Merkezli Bir Bakış”, çev: Ahmet Yaman, Makâsıd ve İctihad, ed: Ahmet yaman, Konya 2002, s. 127-157.
- Şâtıbî, Ebu İshak İbrahim b. Musa b. Muhammed el-Gırnati, el-Muvâfakât fi Usûli’ş-Şeria, nşr: Abdullah Derraz, Kahire 1975.
- Zeydân, Abdülkerim, el-Vecîz fi Usûli’l-Fikh, Beyrut 1999/1420.
- Zeydân, Abdülkerim, Fıkıh Usûlü, çev: Ruhi Özcan, İstanbul 1993.