Fəlsəfi Kəlam və Nəsirəddin Tusi Fəlsəfi Kəlam və Nəsirəddin Tusi Философское калам и Насир ад-Дин Туси
Abstract
Nasir al-Din at-Tusi is one of the famous thinkers in Islamic thought. The ensemble of Tusi’s writings amounts to approximately 150 titles on a wide variety of subjects. Tusi, than being a philosopher who establishes a system, was an eclectic thinker as being one of the founders of philosophical theology. His book Tajrid al-'Itiqad was a major work on Shia-Imamiyya philosophical Kalam (Islamic Scholastic Philosophy) and enjoyed widespread popularity. Tusi's influence has been significant in the development of science especially in the development of Islamic philosophical theology.
Azərbaycan elmi mühitində Nəsirəddin Tusi daha çox dəqiq elmlər və əxlaq sahəsindəki xidmətlərilə tanınmışdır. Ancaq onun dini elmlərdə, xüsusilə də İslam əqidəsini əqli əsaslarla müdafiə edən kəlam elmindəki yeri mövzusu diqqətdən kənarda qalmışdır. Əlbəttə, bunun obyektiv səbəbləri vardır. Ən əsas səbəb isə Sovet hakimiyyəti illərində dini elmlərə qarşı göstərilən mənfi münasibət olmuşdur.
References
- Babərti, Əkmələddin. Şərhu’t-Təcrid. Nuruosmaniye Kitabxanası (əlyazma əsər), nömrə: 2160.
- Eyvazov, Fərman. Dahi Alim ve Filosof. Bakı, 1981.
- Hilli, İbn Mutahhar (əllamə). Kəşfu’l-murad. təhqiq edən: Həsən Həsənzadə Amuli, hicri-qəməri 1425.
- Qaraməliki, Muhamməd Həsən Qədrdan. Kəlam-e fəlsəfi. Qum, hicri-şəmsi 1383.
- Quşçu, Əli. Şərhu’t-Təcrid (Siyalkuti’nin “Haşiyə alə Şərhi’l-Məvaqif” adlı əsərinin kənarında). İstanbul, hicri-qəməri 1311.
- Razi, Fəxrəddin. Muhassal (“Təlxisu’l-Muhassal”la birlikdə). Beyrut, 1405/1985.
- Razi, Fəxrəddin. Nihayətu’l-uqul. Süleymaniye Kitabxanası Ragıp Paşa bölümü (əlyazma əsər), nömrə:597.
- Şeyx Müfid. Əvailu’l-məqalat. təhqiq edən: Mehdi Mühəqqiq, Tehran, hicri-qəməri 1413.
- Taşköprizadə. Miftahu’s-saadə ve misbahu’s-siyadə fî mavzuati’l-ulum. təhqiq edən: Kamil Bəkri, Abdulvahid Ebu’n-Nur, Qahirə, 1968, C. 1.
- Tusi, Nəsirəddin. Fusul (əl-ədillətu’l-cəliyyə fi şərhi’l-Fusuli’n-Nasiriyyə” adli əsərlə birlikdə yayınlanmışdır). Beyrut, 1986.
- Tusi, Nəsirəddin. Qəvaidu`l-əqaid (“Təlxisu’l-Muhassal”da). Beyrut, 1405/1985.
- Tusi, Nəsirəddin. Şərhu’l-İşarat və’t-tənbihat. təhqiq edən: Kərim Feyzi, Qum, hicri şəmsi 1383.
- Tusi, Nəsirəddin. Təcridu’l-etiqad. Qum, hicri qəməri 1407.
- Tusi, Nəsirəddin. Təlxisu’l-Muhassal. Beyrut, 1405/1985.
- Zəhəbi. Tarixu' l-İslam və vəfəyatu'l-məşahir ve'l-ə'lam : hicri 671-680. təhqiq edən: Ömər Əbdussəlam Tədmuri, Beyrut, 1999/1419.