Sosial dəyişmə prosesində “din” faktorunun təsir mexanizminə dair The Mechanism of the Influence of "Religion" in Social Change Processes Влияние фактора «религия» на механизмы социальных изменений
Xülasə
Tarixdə baş verən proseslərdə olduğu kimi, hazırda da din fenomeni fərd və cəmiyyət üzərində öz təsirini nümayiş etdirməkdə, insanları qrup və ya cəmiyyət şəklində bir araya gətirən güc olaraq özünü göstərməkdə, onları idarə etməkdədir. Din cəmiyyətlərin dəyişmə prosesində nisbi olaraq müsbət və mənfi rollar oynamaqda, ictimai həyat içərisində dəyişən və dəyişdirən qüvvə olaraq mövcud olmaqdadır. Təbii ki, din bir tərəfdən bu xüsusiyyətləri ilə cəmiyyət üzərində təsirli olarkən, bir tərəfdən də cəmiyyət din üzərində öz təsir mexanizmini nümayiş etdirməkdədir. Bu günün tarixinə nəzər saldığımızda, din uğrunda mübahisələr, anlaşılmazlıqlar, hətta silahlı qarşıdurmaların şahidi oluruq. Həm sosial dəyişməni, həm də dini tam olaraq dərk etməyin yolu bu iki sosial fenomen arasındakı qarşılıqlı əlaqələri başa düşməkdən, onlar arasında analitik təhlil aparmaqdan keçir. Bu araşdırma və analitik təhlillər dini mübahisələrin, silahlı qarşıdurmaların həll yolunda böyük əhəmiyyət kəsb edir.
As in the history of the past, the phenomenon of religion is now manifesting itself as a power that demonstrates its influence on the individual and society, and brings people together as a group or society. Religion has positive and negative role in the process of societies’ change, as well as changing force within social life. On the one hand, religion has effective impact on the society with these characteristics, and on the other hand, society has its own impact mechanism over religion. When we look at today's history, we witness that there are controversies, misunderstandings, and even armed conflicts based on religion. The way to understand the social change and religion is through understanding the relationships between these two social phenomena, and making analysis between them. These investigations and analyses have great importance in resolving religious conflicts and armed conflicts.
Açar Sözlər
din, cəmiyyət, sosial dəyişmə
religion, society, social change
Referanslar
- Mardin Şerif (1992). Din ve İdeoloji. 5. bs., İstanbul: İletişim Yay.
- Geertz Clifford (1987). Religion as a Cultural System. Religion and Ideology. "(ed. R. Bocock K.Thompson, Manchester: Manchester University Press, 66-75.
- Berger Peter L. (1999). Dini Kurumlar. Toplumbilimi Yazıları. (çev. A. "Çiftçi), İzmir:Anadolu Yay.
- Geertz Clifford (1968). Islam Observed. New Haven 1968.
- Marx K.-Engels F. (1987). On Religion. Religion and Ideology. (ed. R. Bocock-K.Thompson, Manchester: Manchester University Press.
- Roberts Keith A. (1990). Religion in Sociological Perspective. 2. nş.. California: Wadsworth Publishing Company.
- Kehrer Günter (1998). Din Sosyolojisi. Din Sosyolojisi. (der. Y. Aktay-M. E. Köktaş). 2. bs., Ankara: Vadi Yay.
- Lipset Seymour Martin (1994). The Social Requisities of Democracy Revisited. American Sociological Review. 59 (1), 1-22.
- McGuire M (1987). Religion: The Social Context. 2. bs., California: Wads Wordth Publishing Company.
- Günay Ünver (1997). Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Din. Türk Yurdu (116-117), 80-89.
- Michot Y. Jean (ty). Batının Diğer Benliği (Alter Ego). Medeniyetlerarası Diyalog –18-20 Eylül 1998 Diyarbakır: Diyarbakır Büyükşehir B.
- Deniel Raymond (1998). Dinler ve Sosyal Değişmeler. (çev. İ. Er). Din Sosyolojisi. (İzzet Er). Ankara: Akçağ Yay.