Sədrəddin Konyəvinin ontoloji baxışları Sədrəddin Konyəvinin ontoloji baxışları 1The Ontological Views of Sadr al-Din Qunawi Онтологические взгляды Садреддина Коныеви

Bildiyimiz kimi, «vəhdəti-vücud» dahi mütəfəkkir Mühyiddin ibn Ərəbinin adı ilə əlaqələndirilməkdədir. Lakin bir sıra alim və tədqiqatçılar belə bir nəticəyə gəlmişlər ki, «vəhdəti-vücud», ya «panteizm» İbn Ərəbidən daha əvvəl, Eynülqüzzat Miyanəci tərəfindən daha sistemli şəkildə araşdırılmışdır. «Vəhdəti-vücud» bir nəzəriyyə kimi hələ Bəyazid Bistami, Cüneyd Bağdadi, Mənsur Həllac kimi ilk sufilərdə mövcud olmuşdur. Lakin Əfifinin fikrincə, Cüneyd Bağdadi və Bəyazid Bistami «vəhdəti-vücud»dan deyil, «vəhdəti-şühud»dan (mövcudların və ya şahidlərin vəhdətindən) bəhs etmiş və İbn Ərəbinin nəzəriyyəsinə bənzər bir fəlsəfə formalaşdırmağa can atmamışlar. İbn Ərəbinin bir çox əsərini türk dilinə tərcümə və şərh etmiş Əhməd Avni Konukun fikrincə, «vəhdəti-vücud» termini ilk dəfə İbn Ərəbi tərəfindən deyil, onun tələbəsi olmuş Sədrəddin Konəvinin «Miftahül-qeyb» əsərində işlənmişdir.

Although the number of works of Ibn Arabi Gunavi inferior, but in terms of quality and logic is of great importance. The ideas and work Gunavi divided into two groups. Part of his work was written to clarify the difficult and doubtful points, including was written under the influence of ideas and instructions Fakuk Ibn Arabi. By conviction Gunavi, Ibn Arabi improved these chapters. The second part of the works result mystical experience Gunavi and his thoughts, which in this paper are briefly described.