p-ISSN: 2225-5567

Articles

  1. Ana səhifə
  2. Arxiv
  4. Articles

İslam hüququnda və milli qanunvericilikdə uşaq haqları Child Rights in Islamic Law and National Legislation Права детей в исламском праве и в национальном законодательстве

V.M. Məmmədəliyev Akademik
Müşərrəf Əliyeva Milli Aviasiya Akademiyasının “Hüquqşünaslıq” kafedrasının dissertantı

Necə istinad edilir?

Məmmədəliyev, V.M. - Əliyeva, Müşərrəf , Məmmədəliyev, V - Əliyeva, M , , Bakı Dövlət Universiteti İlahiyyat Fakültəsinin Elmi Məcmuəsi, İslam hüququnda və milli qanunvericilikdə uşaq haqları, 9, 18, 2012, 7-27, 2012

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Cəmiyyətin əsasını təşkil edən ailənin insanlığa təqdim etdiyi ən dəyərli hədiyyə uşaqlardır. İslam hüququnda uşaqlığın başlanğıcı şəxsiyyətin başlanğıcı adlandırılmaqla, şəxsiyyət sağ doğulmaq şərtilə cəninin (dölün) ana bətninə düşməsilə başlanır. Uşaq-şəxsiyyətin baçlanğıcından etibarən tam və saglam doğulmaq şərti ilə rəşid (doğru və ağıllı davranmaq) olduğu ana qədərki dövrdə olan insan balasıdır. İslam düşüncəsinə görə uşaq, ana bətnində olduğu vaxtdan büluğ (cinsi yetkinlik yaşı) və rüşd (əqli yetkinlik yaşı) yaşlarına qədər bütün inkişaf mərhələlərində uşaq olaraq qalır. Bu mərhələlərin hər birində onun şəriət tərəfindən müəyyən edilmiş hüquqları vardır. Lakin uşaq bu hüquqları dərk etmək və realizə etmək hüququndan məhrum olduğu üçün bu vəzifə ailənin, cəmiyyətin və dövlətin üzərinə düşür. Qanuni nikahdan doğulmuş və ya tapılma, əsil-nəsəbi məlum olan və ya olmayan, azad insan və ya kölə, müsəlman və ya qeyri-müsəlman olmasından asılı olmayaraq bütün uşaqlar müsəlman hüququ tərəfindən qayğı və himayə ilə əhatə edilmiş və onlara normal inkişaf etmək üçün şərait yaradılmışdır.
Proceeding from the basic source of the Islamic law – Koran, Sunnah and laws of the Azerbaijan Republic, the article carries out analysis of Islam-secured civil, family and labor laws conformably to children, starting with fetal age and ending with full age, as well as child rearing following family dissolution, criminal and civil-legal responsibility of the child, guardianship and tutelage, child’s parentage.

Açar Sözlər

İslam, uşaq, hüquq
Islam, child, law

Referanslar

  • AR Konstitusiyası, 12.11.1995, Qanun, 2009.
  • Bünyadov Z.M., Məmmədəliyev V.M., Qurani-Kərim, Çıraq, 2005.
  • Sabir Allahverdiyev, Azərbaycan Respublikasının Mülki hüquq kursu I cild, Ümumi hissə, səh. 372.
  • Azərbaycan Respublikasının 28 dekabr 1999-cu il tarixli Mülki Məcəlləsi.
  • Azərbaycan Respublikasının 28 dekabr 1999-cu il tarixli Ailə Məcəlləsi.
  • Azərbaycan Respublikasının 28 dekabr 1999-cu il tarixli Mülki-Prosesual Məcəlləsi.
  • Azərbaycan Respublikasının 1999-cu il 1 fevral tarixli Əmək Məcəlləsi.
  • Azərbaycan Respublikasının 30 dekabr 1999-cu il tarixli Cinayət Məcəlləsi.
  • Tirmizi Ebu İsa Muhammed, (ö.892m/279h) es-Sünen, İstanbul, 1981, I-V.
  • Nesai Ebu Abdurrahman b. Şuayb, es-Sünen, Çağrı yayınları, 1964,I-VIII.
  • Müslim Ebul-Huseyn b. El-Haccac, (ö.875m/261h) el-Camius-Sahih, (Tah. Fuad Abdülbaki), Çağrı yayınları, İstanbul, 1981, I-III.
  • Kahraman Abdullah, İslam hukukuna göre anne rahminde sakat olan çocukların kürtaj yoluyla düşürülmesinin hükmü. BDU İlahiyyat fakültəsinin Elmi məcmuəsi, Bakı, mart 2005,N1,272s.
  • Mirzəyeva Səbinə, İslamda uşaq hüququ, “Adiloğlu” nəşriyyatı, Bakı, 2009.
  • İbn Abidin Muhammed Emin, (ö.1836m/1252h), Reddül-Muhtar, c.I-V, Kahire, 1307, (çeviren: Ahmed Davudoğlu, Mazhar Taşkesenlioğlu, Mehmet Savaş) Şamil Yayınları, İslam Ansiklopedisi.
  • Ebu Zehra Muhammed, İslam hukuku metodolojisi (Usulü Fıkıh), (terc. A. Şener), Ankara, 1979.
  • Ebu Davud Süleyman b. el-Eşas es-Sicistani, (ö.888m/275h), es-Sünen, Çağrı yayınları, İstanbul, 198, I-V.
  • Ahmed ibn Hanbel, Müsned, Çağrı yayınları, İstanbul, 1981, I-VI.
  • Gülec Hasan, İslam hukukunun bazı konuları, İzmir, 1996.
  • Yaman Ahmet, İslam aile hukuku, Konya 1998.
  • Üsruşeni Muhammed b. Mahmud, Ahkamus siğar. (tercüme eden İbrahim Canan), İstanbul, Yaylacık matbaası, Cihan yayımları, 1984, 488 s.
  • Karaman Hayreddin, İslamda kadın ve aile, İstanbul 2008.
  • Erbay Celal, İslam hukukunda küçüklerin himayesi, Bakı, Göytürk,1995.
  • Bilmen Ömer Nasuhi, (v.1971), Hukuki-İslamiyye ve İstılahatı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII, İstanbul 1976 (Hukuki-İslamiyye), İslam Ansiklopedisi.
  • Karaman Hayreddin, Mukayeseli İslam hukuku I, İstanbul 1982.
  • Döndüren Hamdi, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul 1995.
  • Gülec Hasan, İslam hukukunda nafaka, İzmir,1996.
  • Ebu Yusuf, Kitabul-haraç (terc.: Dr. Ali Özek), İstanbul,1970.
  • Erbay Celal, Çocuk hukuku, İstanbul, 1992.
  • İbn Mace Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvini, (ö.888m/275h), es- Sünen, (Tah. M.Fuat Abdulbaki) Çağrı yayınları, İstanbul, 1981, I-II.
  • Udeh Abdulkadir, İslam ceza hukuku ve beşeri hukuk (terc. Akif Nuri), I-II.
  • Döndüren Hamdi, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul 1995.
  • Malik İbn Enes, (ö.795m/179h), el-Muvatta, Çağrı Yayınları, İstanbul,1982, I-II.
  • Suyuti Celauddin b. Abdurrahman b. Ebi Bekr, (ö.911h), el-Camius-Sağır, I- II, (Çeviren: Münire Aydın), Aydın Yayınları İslam Ansiklopedisi.
  • Darimi Abdullah b. Abdirrahman Ebubekir Muhammed (ö.255h), es-Sünen, Çağrı yayınları, İstanbul, 1981.
  • Buhari Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, (ö.870m/256h), el-CamiusSahih, Çağrı yayınları, İstanbul, 1981, I-VIII.