Plüralizm və onun növləri Pluralism and Its Types Плюрализм и его виды
Xülasə
Plüralizm sözü cəm və çoxluq mənasında işlənən “plural” sözündən götürülmüşdür. Plüralizm din fəlsəfəsi, əxlaq fəlsəfəsi, hüquq və siyasət sahələrində çoxluğun ayini və ya çoxluq kimi fərqli mənalarda işlənir və onların hamısı müştərək şəkildə vəhdət qarşısında çoxluğun rəsmən tanınması deməkdir (8, s. 19). Oksford lüğətində plüralizmin mənası belə izah edilmişdir: “Müxtəlif irqi qruplardan təşkil olunmuş cəmiyyətdəki həyat və bu qrupların hər biri fərqli siyasi və dini yaşam tərzinə malikdir”. Bu izah bir ictimai hadisənin şərhidir. Bir cəmiyyətdə sülh şəraitində yaşaya bilən müxtəlif irqlərin bu üsulu qəbul etməsi bir ideologiyanın və ya fikir məktəbinin fəaliyyətinin məhsuludur (14, s. 621).
In this article, basing on lexical and terminological explanation, is researched pluralism and studied its following types – political pluralism; philosophical pluralism; materialistic pluralism; new pluralism; moral pluralism; spiritual pluralism; cultural pluralism; social pluralism.
Açar Sözlər
Siyasi plüralizm, fəlsəfi plüralizm, materialist plüralizm, yeni plüralizm, əxlaqi plüralizm, mənəvi plüralizm, mədəni plüralizm, sosial plüralizm
Political pluralism, philosophical pluralism, materialistic pluralism, new pluralism, moral pluralism, spiritual pluralism, cultural pluralism, social pluralism
Referanslar
- Andre Laland. Elmi-tənqidi fəlsəfə lüğəti. Tehran: Muəssiseyi-Enteşaratiye-Firdosiiye-İran, 1377 ş., s. 584.
- Ayza Berlin. Azadlıq haqqında dörd məqalə. Xarəzm: Enteşarat-e Xarəzmi, 1368 ş., s. 302-303.
- İsmail İsmaili. Şəhid Mütəhərrinin baxışında dini plüralizm. Məcəlleyi-Houze. № 97, Tehran, 1379 ş.
- Bertrand Rassel. Qərb fəlsəfəsinin tarixi. Tehran: Nəşre-Pərvaz, 1365 ş., s. 804-821.
- Hicazi, Seyid Məhəmməd Rza. Dini plüralizm üzərində ötəri təhlil. Məcəlleyi-Mərifət. № 14, Tehran, 1374 ş., s. 28-29.
- Heydəri. Siyasi fikirdə mədəni plüralizm. İslam jurnalı. №44, 1381 ş., s.41.
- Rəbani Gulpayeqani Əli. Plüralizmin təhlili və tənqidi. Müəssiseyi Fərhəngiye-Daneş-e Müasir. Tehran, 1379 ş., s.22.
- Fuladond İzzətulla. Plüralizm-e siyasi. Məcəlleye-Kəyan. Tehran, 1328 ş., s.38-39.
- Məhəmməd Məhəmmədrezayi. İdraki plüralizmə bir nəzər. Qəbsat. № 18, Tehran, 1379 ş., s.6.
- Məhəmməd Leqanhauzen. Mərifət Plüralizmi barədə söhbət. Qəbsat. № 18, Tehran, 1379 ş., s.21.
- Mosbah Yəzdi, Məhəmməd Nağı. Tənqid kitabı. № 4, Tehran, 1376 ş., s. 334-338.
- Mircad-ül Yade. Tədqiq dini (tərcümə: Xürrəmşahi). Humanitar Elmlər İnsititutu. Tehran, 1375 ş., 238 s.
- Nəhcül Bəlağə (tərcümə: Məhəmməd Dəşti). Əmirəlmöminin mədəni-tədqiqi müəssisəsi. Tehran: Hikmət, 1383 ş., s. 143.
- Oxford Advanced Learner Dictionary. Tehran, 1376. p. 1062.