Nəsimi poeziyasinda əruz vəzni Вес аруз в поэзии Насими

Orta əsrlər Şərq ədəbi-nəzəri fikrində şeir deyiləndə vəznli-qafiyəli kəlam nəzərdə tutulmuşdur. Ona görə də əsrlər boyu Şərq alimləri vəznin, qafiyənin nəzəri əsaslarını öyrənmiş, onların ərəb, fars və türkdilli poeziyada meydana çıxan xüsusiyyətlərini araşdırmışlar. Klassik poeziyamızın, o cümlədən, XIII-XIV əsrlər Azərbaycan şeirinin, xüsusən də məqalənin mövzusu olan Nəsimi poeziyasında ritm ahəng, struktur və bütövlükdə poetik sistemdə diqqəti cəlb edən mühüm məsələlərdən biri də vəzn problemidir. Məqalə bütünlüklə İmadəddin Nəsimi poeziyasında Əruz vəzninə həsr olunmuşdur. Belə ki, bu fəsildə faktlarla əruzun heca ilə müştərəkliyi sübuta yetirilir. Həmçinin əruzun Allahın /c.c/ sözü olan Quranın nazil olduğu “Səc” (qafiyəli nəsr) lə əlaqəsinə dair də məlumat verilir. Bütün bu sadalanan faktlara, bir də, İmadəddin Nəsimi poeziyasının Movlanə Cəlaləddin Rumi ənənələri, daha doğrusu, Cəlaləddin Ruminin yaratdığı “Sima” ənənələri (takt, ritm ənənələri) ilə bağlılığı da nəzərə çatdırılır. Belə ki, Əruz vəzni özü ritmlə, taktla müşayiət olunduğu üçün Nəsimi poeziyasına bu vəznin təsiri birtərəfli qala bilməzdi. Məhz, bu səbəbdən də Nəsimi poeziyasını dərk etmək, tədqiqat aparmaq üçün mütləq əruz vəznini bilmək lazımdır. Son olaraq qeyd edək ki, Nəsimi poeziyasında Əruz vəzni mövzusu çox çətin olması etibarilə də, gərəkli mövzudur. Çünki, bu mövzunu bilmədən Nəsimi qəzəllərinə bəstələnən muğamlarımızın şöbələrini ayırd edə bilmərik. Çünki, Əruz elmi Xəlil ibn Əhmədin və Urməvinin qeyd etdiyi kimi birbaşa musiqi sənəti ilə bağlıdır.