p-ISSN: 2225-5567

Articles

  1. Ana səhifə
  2. Arxiv
  4. Articles

Yüksələn Çinin Böyük Strategiyası və Sistemə Müqaviməti The Grand Strategy of Rising China and It’s Resistance to the System Yükselen Çin’in Grand Stratejisi ve Sisteme Direnişi

Girayalp Karakuş

Necə istinad edilir?

Karakuş, Girayalp , Karakuş, G , , Bakı Dövlət Universiteti İlahiyyat Fakültəsinin Elmi Məcmuəsi, Yüksələn Çinin Böyük Strategiyası və Sistemə Müqaviməti, 15, 29, 2018, 115-126, 2018

Zotero Mendeley EN EndNote

Xülasə

Çin'in inkişafı ilə bağlı üç parametr var ki, bu da Şərqi Asiya'daki regional məsələləri daha yaxşı başa düşmək üçün lazımdır. Birincisi, Çinin yüksəlişi Şərqi Asiya'nın yüksəlişi ilə oxşardır və paraleldir. İkincisi, Çin ABŞ-ın altında beynəlxalq sistemdə yüksəlir və prioritetlərini qismən ABŞ-a görə müəyyənləşdirir. Üçüncüsü, bir vacib sual budur ki, regional inkişaf yalnız maddi dəyişikliklərə əsaslanaraq mümkün deyil. Regionu incələdikdə yalnız Çini təhlil etmək bir səhv ola bilər. Çin dünyanın tək super gücü olmadığı üçün qlobal və regional gücləri də nəzərə almaq vacibdir. Həmçinin, Çinin yüksəlişi bəzən regional və qlobal ölçülərlə üst-üstə düşsə də, bəzən də üst-üstə düşmür. Çin və Amerika münasibətlərini regional kontekstdə incələmək zəruridir, çünki bu iki ölkə arasındakı qarşılıqlı əlaqə regional parametrlərə təsir edir. Bu məqalənin əsas məqsədi, beynəlxalq sistemin struktur dəyişiklikləri ilə paralel olan normativ dəyişiklikləri mümkün edən şərtləri aydınlaşdırmaqdır. Eyni zamanda, bu prosesdə hansı faktorların təsirli olduğunu başa düşmək hədəflənir. Mənim məqaləmdə, ABŞ, Çin və Britaniya alimlərinin ingilis dilindəki məqalə və kitablarından istifadə edərək soruşulması lazım olan aşağıdakı suallara cavab verməyə çalışdım: "Çin super gücəmi?", "Çinin böyük strategiyası varmı?", "Çinin beynəlxalq sistemdəki rolu nədir?"
There area three parameters about the development of China in order to understand better the regional issues in East Asia. Firstly, the rise of China is similar and parallel with of East Asia. Secondly, China is rising within the international system under the US and it defines its priorities partially according to the USA. Thirdly what one so that question is that a regional development is not possible according to material changes. It can be a mistake to analyse only China in the examination of the region. It is also necessary to examine the global and regional powers as China is not the only super power in the world. Also the rise of China sometimes matches with regional and global dimensions but sometimes it doesn't. I is necessary to examine the Chinese and American relations within the regional context, as the mutual relation between these two countries effect the regional parameters. The main target of this paper is make it clear that what are the conditions that make possible the normative change possible which is paralel to structural changes of international system. It is also targeted to understand that which factors area effective in this process. In my paper, I tried to answer the following questions that must be asked using the articles and books in English of American, Chinese and British scholars: "Is China a super power?", "Does China have a Grand Strategy?", "What is the role of China in the international system?"
Çin'in gelişimi ile ilgili olarak, Şark Asya'daki bölgesel meseleleri daha iyi anlamak için üç parametre vardır. Birincisi, Çin'in yükselişi, Şark Asya'nın yükselişiyle benzer ve paraleldir. İkincisi, Çin, ABD'nin altında uluslararası sistemde yükselmektedir ve önceliklerini kısmen ABD'ye göre belirlemektedir. Üçüncüsü, önemli bir soru şudur ki, bölgesel gelişim yalnızca maddi değişikliklere dayanarak mümkün değildir. Bölgeyi incelerken yalnızca Çin'i analiz etmek bir hata olabilir. Ayrıca, Çin'in dünyada tek süper güç olmadığı için küresel ve bölgesel güçleri de göz önünde bulundurmak gereklidir. Ayrıca, Çin'in yükselişi bazen bölgesel ve küresel boyutlarla örtüşse de, bazen örtüşmemektedir. Çin ve Amerika ilişkilerini bölgesel bağlamda incelemek gereklidir, çünkü bu iki ülke arasındaki karşılıklı ilişki bölgesel parametreleri etkilemektedir. Bu çalışmanın ana amacı, uluslararası sistemin yapısal değişiklikleriyle paralel olan normatif değişiklikleri mümkün kılan koşulları netleştirmektir. Ayrıca, bu süreçte hangi faktörlerin etkili olduğunu anlamak hedeflenmektedir. Benim makalemde, Amerikalı, Çinli ve Britanyalı akademisyenlerin İngilizce makale ve kitaplarını kullanarak sorulması gereken şu sorulara cevap vermeye çalıştım: "Çin süper güç mü?", "Çin'in büyük bir stratejisi var mı?", "Çin'in uluslararası sistemdeki rolü nedir?"

Açar Sözlər

Çin, Deng, Xi Jinping, Grand, Strateji
China, Deng, Xi Jinping, Grand, Strategy
Çin, Deng, Xi Jinping, Büyük, Strateji

Referanslar

  • Zongze Ruan, Ruanshili Yu Yingshili(Yumuşak güç ve Sert güç), Haz. Liuhaimei, Pekin, Renmin wang (People’s Daily),12.02.2004.
  • Joseph S. Nye, Dünya Siyasetinde Başarının Yolu Yumuşak Güç,(Çev.)Rayhan İnan Aydın, Ankara: Elips Kitap, 2005, s.11.
  • Alastair Iain Johnston, Is China a Status Quo Power, International Security, vol 27, 2003, s. 5.
  • Alastair Iain Johnston, Social States: China in International Institutions, 1980-2000, Princeton:Princeton University Press, 2008, s. 12.
  • M. Taylor Fravel and Evan S. Medeiros, China's Search for Assured Retaliation: The Evolution of Chinese Nuclear and Force Structure, International Security, vol:354, no:2, 2010, s. 48-87.
  • John Dumbrell, American Power: Crisis or Renewal?, Politics, vol:30, 2010, s. 15-23.
  • David Firestein, Nine Tectonic Shifts in US-China Relation, East West Institute, 18 March 2013, s. 6.
  • Shaun Breslin, China's Emerging Global Role: Dissatisfied Responsible Great Power, Politics, vol:30, 2010, s. 52.
  • Aaron L. Friedberg, A Contest for Supremacy: China, America and rhe Struggle for Mastery in Asia, New York: W. W. Norton Company, 2011, s. 4.
  • Barry Buzan, China imn International Society: Is Peaceful Rise Possible?, Chinese Journal of International Politics, vol:3, 2010, s. 5-36.
  • Joseph S. Nye, Soft Power: The Means to Success in World Politics, New Yor: Public Affairs, 2004, s. 5-6.
  • Thomas J. Christensen, Posing Problems without Catching Up: China's Rise and Challenges for U.S. Security Policy, International Security, vol:25, no:4, 2001, s. 81-84.
  • Joshua Kurlantzick, Charm Offensive: How China's Soft Power Is Transforming the World, New Haven: Yale University Press, 2007, s. 6.
  • Mark Leonard, What Does China Think?, New York: Public Affairs, 2008, s. 124.
  • Steven Lukes, Power and the Battle for Hearts and Minds, Millenium: Journal of International Studies, vol:33, 2005, s. 477-493.
  • M. Taylor Fravel, International Relations Theory and China's Rise: Assesing Vhina's Potential for Territorial Expansion, Intenational Studies Review, vol: 12, 2010, s. 507.
  • David. M. Lampton, The Faces of Chinese Power, Foreign Affairs, vol, No: 1, 2007, s. 117.
  • P.K. Singh, Y.K. Gera ve Sandeep Dewan,i Comprehensive National Power: A Model for India, New Delhi: United Service Instituion of India, 2013, s. 62.
  • Randall Schweller, Emerging Powers in an Age of Disorder, Global Governance, vol:17, 2011, s. 293.
  • John J. Mearshiemer, The Tragedy of Great Power Politics, New York: W.W. Norton,, s. 55.
  • Jeffrey Legro, What China Will Want: The Future Intentions of a Rising Power, Perspectives on Politics, vol:5, No:3, 2007, s. 515.
  • Rosemary Foot, Chinese Strategies in a US-Hegemonic Global Order: Accommodating and Hedging, Intenational Affairs, vol:82, no:1, 2006, s. 91.
  • Barry Buzan, The Logic and Contradictions of Peaceful Rise/Development as China's Grand Strategy, The Chinese Journal of International Politics, vol:7, no:4, 2014, s. 387.
  • Michael D. Swaine ve Ashley J. Tellis, Interpreting China's Grand Strategy: Past, Present and Future, Santa Monica: RAND, 2000, s. 97-98.
  • Gilbert Rozman, Chinese Strategic Thought Asia, New York: Palgrave, 2010, s. 27.
  • Alastair Iain Johnston, Cultural Realism: Strategic Culture and Grand Strategy in Chinese History, Princeton: Princeton University Press, 1995, s. 46.
  • John K. Fairbank, The Chinese World Order: Traditional China's Foreign Relations, Cambridge: Harvard University Press, 1968, s. 86.
  • Wang Yusheng, Hiding One's Capacities and Time is Weapon to Cope with Strong Enemy, People's Daily, 13 August 2001, s. 2.
  • Barry Buzan, China in International Society: Is Peaceful Rise Possible?, The Chinese Journal of International Politics, vol:3,2010, s. 31.
  • Michael D. Swaine, China's Assertive Behavior, Part One: On Core Interests, China Leadership Monitor, vol:34, no:1, 2011, s. 6.
  • Barry Buzan ve Michael Cox, China and the US: Comparable Cases of Peaceful Rise?, The Chinese Journal of International Politics, vol:6, 2013, s. 109-132.
  • Amatai Etzioni, A Comparative Analysis of Complex Organizations, New York: Free Press, 1975, s. 5.
  • Bruce J. Dickson, Red Capitalists in China: The Party, Private Enterpreneurs, and Prospects for Political Change, Cambridge: Cambridge University Press, 2003, s. 54.