Sosial dəyişmə prosesində “din” faktorunun təsir mexanizminə dair Sosial dəyişmə prosesində “din” faktorunun təsir mexanizminə dair
Abstract
As in the history of the past, the phenomenon of religion is now manifesting itself as a power that demonstrates its influence on the individual and society, and brings people together as a group or society. Religion has positive and negative role in the process of societies’ change, as well as changing force within social life. On the one hand, religion has effective impact on the society with these characteristics, and on the other hand, society has its own impact mechanism over religion. When we look at today's history, we witness that there are controversies, misunderstandings, and even armed conflicts based on religion. The way to understand the social change and religion is through understanding the relationships between these two social phenomena, and making analysis between them. These investigations and analyses have great importance in resolving religious conflicts and armed conflicts.
Tarixdə baş verən proseslərdə olduğu kimi, hazırda da din fenomeni fərd və cəmiyyət üzərində öz təsirini nümayiş etdirməkdə, insanları qrup və ya cəmiyyət şəklində bir araya gətirən güc olaraq özünü göstərməkdə, onları idarə etməkdədir. Din cəmiyyətlərin dəyişmə prosesində nisbi olaraq müsbət və mənfi rollar oynamaqda, ictimai həyat içərisində dəyişən və dəyişdirən qüvvə olaraq mövcud olmaqdadır. Təbii ki, din bir tərəfdən bu xüsusiyyətləri ilə cəmiyyət üzərində təsirli olarkən, bir tərəfdən də cəmiyyət din üzərində öz təsir mexanizmini nümayiş etdirməkdədir. Bu günün tarixinə nəzər saldığımızda, din uğrunda mübahisələr, anlaşılmazlıqlar, hətta silahlı qarşıdurmaların şahidi oluruq. Həm sosial dəyişməni, həm də dini tam olaraq dərk etməyin yolu bu iki sosial fenomen arasındakı qarşılıqlı əlaqələri başa düşməkdən, onlar arasında analitik təhlil aparmaqdan keçir. Bu araşdırma və analitik təhlillər dini mübahisələrin, silahlı qarşıdurmaların həll yolunda böyük əhəmiyyət kəsb edir.