Kəlamda məzmun və metod baxımından yenilənmə hərəkatı (yeni elmi-kəlam dövrü)

Renewal Movements in Kalam from Content and Method Perspectives (New Scientific Kalam Period)

Обновление содержания и методов в калам (новый научный период)

Müəlliflər

  • Adilə Tahirova Bakı Dövlət Universitetinin İlahiyyat fakültəsinin İslam elmləri kafedrasının müəllimi
Məqalə kəlam elmində yeni elmi-kəlam dövü kimi tanınan yenilənmə hərəkatından bəhs edir. XIX-XX əsrlərdə qərbdəki materializm, freydizm, darvinizm kimi axımların və elmi nailiyyətlərin İslam dünyasında əks-səda oyandırması nəticəsində klassik dövrdə yazılmış əsərlərin yetərsiz olduğunu, günümüz problemlərini əhatə etmədiyini irəli sürən bu axım İslam elmlərinin bir çoxunda yenilənməyə olan ehtiyac dilə gətirilmişdir. Yeni metod və məsələlərin tədqiqinə önəm verən, hər dövrdə aktual məsələlərin vurğulanmasının zəruriliyini müdafiə edən bu axımın bir çox ölkədə nümayəndələri olmuşdur. Məqalədə bu dövrdə kəlam sahəsində yazılmış əsərlərin məzmun xüsusiyyətlərinə və önəmli nümayəndələrinin fikirlərinə yer verilir. Çünki kəlam elminin iki önəmli vəzifəsi vardır: birincisi İslam əqidə əsaslarını düzgün formada insanlara izah etmək, ikincisi İslam əqidəsini şübhə və etirazlardan qorumaq.
The article is dedicated to the renovation process in Muslim theology that known as a new ilmi kalam. In the second half of the 19th and at the beginning of the 20th centuries the intellectual trends that appeared in the West began to spread in Muslim world. With the influences of these trends, the expectations of renovation emerged in the field of Kalam (Islamic Theology). The representatives of new Islamic theology argued that traditional kalam could not respond to the challenges of scientific materialism, and therefore there was a need to a new ilmi kalam whose methods and presuppositions must conform to contemporary needs. In this period, the intellectual trends that arose in the West such as Materialism, Positivism, Darwinism and Atheism included thoughts incongruous with Islamic basic beliefs. For Islamic theology has two functions: firstly, explaining Islamic belief correctly to the people; and secondly, protecting Islamic belief from the assault of doubts.
В связи с процессами застоя, стагнации мусульманские общества все чаще задавались вопросом о том, каким образом это произошло, в чем причины кризиса мусульманского мира? С этого момента (XIX-XX вв.) в различных регионах мусульманского мира появилось модернистское или реформаторское направление мысли. Как известно, модернизм это способ и форма приспособления религии и теологии к новым условиям их существования с целью преодоления кризиса ввиду возникших вопросов и новых течений с атеистическим мировоззрением таких как материализм, дарвинизм, фрейдизм и т.п. Новые мыслители пытались найти ответы актуальным проблемам и новые методы адаптации к новым условиям. Как известно мусульманская теология имеет две функции: первое объяснить исламскую веру правильным образом, второе беречь исламскую веру от сомнений.

Muhammed Abduh b. Hasan Hayrullah Abduh. Tevhid risalesi / tərc. Sabri Hizmetli, Ankara: Fecr Yayınevi, 1986.

Әbdüh, Risalətut-tövhid, Qahirə 1353.

Baqillani. ət-Təmhid. Qahirə 1947.

əl-Matüridi. Kitabut-Tövhid. Ankara: İSAM Yayınları, 2005.

Gölcük Ş. Topraq S., Kelam (Tarih Ekoller Problemler). Konya: Tekin kitabevi, 2001.

İzmirli İsmail Hakkı. Yeni İlmi-Kelam. İstanbul: 1341.

İzmirli. Muhassalül-kelam vel-hikme. İstanbul, 1336.

Kılavuz A. S. Anahatlarıyla İslam akaidi ve kelama giriş. İstanbul: Ensar neşriyyatı, 1987.

Osmanlıdan Cumhuriyete İslam düşüncesinde arayışlar / Sadeleştirenler: Abdurrahman Dodurgalı, Adil Bebek, Ahmet Yücel, Ferhat Koca, İlyas Çelebi.

Mehmet Erdoğan, İstanbul: Rağbet yayınları, 1999.

Özervarlı M.S. Kelamda Yenilik Arayışları (XIX. yüzyıl sonu-XX. yüzyıl başı). İstanbul, 1998.

Rüştü Erkul T. Yeni Kelam Dersleri. Ankara, 1967.

Şibli. əl-Kəlam. Karaçi 1929.

Şibli. Siratun-Nəbi. Lahor 1979.

Topaloğlu B. Kelam ilmi (Giriş). İstanbul: 1996.

Abdüllatif Harputi. Tenkihül-kelam fi akaidi ehlil-İslâm/ Dersaâdet: Necm-i İstikbal Matbaası, 1330.

Filibeli Şehbenderzade Ahmed Hilmi, Allah'ı inkar mümkün müdür / sadələşdirən: Necip Taylan, Eyüp Onart, İstanbul: Çığır Yayınları, 1977.

Ümumilikdə 17 istinad var.

Endirin

Məqalə Məlumatları

  • Məqalə Növü Articles
  • Təqdim Edildi iyun 30, 2016
  • Yayımlanıb iyun 30, 2016
  • Nömrə № 25(25) İyun 2016
  • Bölmə Articles
  • Fayl Yükləmələri 9
  • Abstrakt Baxışlar 24
  • Paylaş
Endirmə datası hələ yoxdur.