“Müxtəsər əl-Qüduri” əsərinin tərcümələri və onun əsasında yazılmış mənzumələr “Mukhtasar al-Guduri’s Translations and Poetries Written on the Basis of It Переводы «Мухтасар ал-Кудури» и разися написанная на основе этого
Xülasə
Hənəfi məzhəbinin ən mötəbər mənbələrindən sayılan və elm aləmində böyük əks-səda doğuran Əbul-Hüseyn Əhməd b. Məhəmməd əl-Qüdurinin (h.362-428/9721038) “Müxtəsər əl-Qüduri” (Qüdurinin Müxtəsəri) əsəri yazıldığı dövrdən etibarən əsrlər boyu alimlərin diqqət mərkəzində olmuşdur. Əsər nəinki Şərq alimlərinin tədqiqat obyektinə çevrilmiş, eyni zamanda söz sənətinin mahir ustalarının ilham mənbəyi olmuşdur. Müəllifin aydın məntiqi, gözəl ifadə tərzi, fiqh məsələlərinin ardıcıl və anlaşıqlı şəkildə oxucuların nəzərinə çatdırılması bir sıra orta əsr şairlərinin diqqətini özünə cəlb etmişdir. “Müxtəsər əl-Qüduri” orta əsrlərdə ərəb dilindən çevrilmiş iri həcmli fiqh abidəsidir. Əsər XII-XX yüzilliklər ərzində fars, türk, tatar, urdu, kumık eyni zamanda müxtəlif Avropa dillərinə nəzm və ya nəsrlə tərcümə olunmuş və dəfələrlə nəşr olunmuşdur.
Ahmad v. Mohammad al-Guduri’s work “Mukhtasar al-Guduri” was in the field of vision of the scientists beginning from the time it was written. The work was translated into the Persian, Turkish, Tatar, Urdu, Kumyk languages in prose and poetry and at the same time into different European languages during XII-XX centuries. In contrast to the translations from different languages “Mukhtasar al-Guduri” had been translated several times during different periods into the Turkish languages because of great interest among Turkish people. The information from original sources gives us the right to say that the ancient translation is in Turkish. It is necessary to say that the author’s logically and fine manner of expression the matters of Islam attracted the attention of some waddle ages poets. The role of respectable sources is great in getting the information dealer with the grouse and translations devoted to this work and being so easy for understanding of the readers in this research.
Açar Sözlər
Guduri, muxtəsər, fiqh, tərcümə, poeziya, nəsr
Guduri, mukhtasar, figh, translation, poetry, prose
Referanslar
- İbn Qutluboğa. Tacut-təracim fi tabaqatil-Hənəfiyyə. Bağdad: 1962.
- İbnul-İmad. Şəzəratuz-zəhəb fi əxbari mən zəhəb. c.I-VIII, Qahirə: 1350-51.
- Xeyrəddin əz-Zirikli. əl-Əlam. c.I-X, Qahirə: 1954-1959.
- Ömər Rza Kəhallə. Mucəmul-muəlləfin təracimu musannifil-kutubil- ərəbiyyə, c.I-XI, Dəməşq: 1957.
- İsmayıl Paşa Bağdadi. Hidayətul-arifin, c.I-II, İstanbul:1951-1955.
- Abdulhay Ləknəvi. əl-Fəvaidul-bəhiyyə fi təracimil-Hənəfiyyə. Qahirə: 1979.
- Abdülqadir Qureyşi. əl-Cəvahirul-mudiyyə fi tabaqatil-Hənəfiyyə, c.I-III, Qahirə: 1398.
- Əhməd Əflaki. Mənaqibil-arifin, c.I-II, Ankara: 1959-1961.
- İbn Həcər əl-Əsqalani. əd-Durrul-kəminə fi əyanil-miətis-səminə, c.I-IV, Qahirə: 1966.
- Səlahəddin Xəlil əs-Safədi. Kitəbul-Vafi bil-vəfayət, c.I-XXII, Wiesbaden: 1981-1982.
- Kafesoğlu İbrahim. Türk milli Kültürü, İstanbul: 1988.
- Məhəmməd Muhibbi. Xülasətul-əsər fi əyanil-qərnil-hadi aşər, c.I-IV, Misir: 1301.
- Carl Brockelman. Geschichte der arabischen Litteratur Supplementband, c.I-III, Leiden: 1937-1942.
- Гудзий Н.К. История древней русской литературы. Москва: Учпедгиз, 1950.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, c.I-X, Bakı: 1977.
- Abdulkadir Karahan. Eski terk edebiyyatı incelemeleri. İstanbul: Ebebiyyat fakültesi matbaası, 1980.
- Abdulkadir Karahan. XIV yüzyıl sonlarına kadar türk kültürü ve edebiyyatı. İstanbul: Edebiyyat fakültesi basımevi, 1985.
- Agah Sırrı Levend. Türk edebiyyatı tarihi, Ankara:1973.
- Köprülüzade Mehmed Fuad. Türk edebiyyatında ilk mutasavvıflar. İstanbul:1919.
- Köprülüzade Mehmed Fuad. Eski şairlerimiz, divan antolojisi, İstanbul:1934.
- Fuad Köprülü. Türk edebiyyatı tarihi. İstanbul: Ötken neşriyyatı, 1980.
- Bursalı Mehmet Tahir. Osmanlı müellifleri, c.I-III, İstanbul: 1333-42.
- Taşköprülüzadə İsaməddin Əhməd Əfəndi. Miftahus-saədə və misbahus-siyadə, c.I-III, Qahirə: 1968.
- Verzeichnis der orietalischen handschriften in deutschland. Turkische handschriften beschrieben von Manfred Gotz, band XIII, Franz steiner verlag GMBH. Wiesbaden:1979.
- A Descriptive cataloque of the arabic, persian and urdu manuscripts in the library of the University of Bombay. Bombay: 1973.
- www.ksu.vu/uni/sank/db/filebace/files/372.doc.
- http:/www/islamda.ru/index.php?pageld=498.
- Ahmet Özel. Hanefi fıkıh alimleri. Ankara: 1990.