Articles
Bir daha Albaniya və Albanlar haqqında
Once Again about Albania and Albanians
Ешё раз об Aлбании и Aлбанах
Antik müəlliflər öz əsərlərində indiki Şimali Azərbaycan ərazisini Albaniya, əhalisini isə albanlar adı altında təqdim etmişlər. Lakin həmin əsərlərdəki məlumatlar “alban” anlayışının etnik və yaxud ərazinin adına uyğunlaşdırılaraq coğrafi baxımdan işlədildiyini aydın bir şəkildə müəyyən etməyə imkan vermir. Antik müəlliflərin əhali haqqında məlumatları ayrı-ayrı fraqmentlər şəklində qalmışdır. Məlumatların heç də hamısı səhih deyildir, bəziləri ziddiyyətlidir və buna görə onlar diqqətlə təhlil olunmalıdır. Nədənsə alban etnosu ilə bağlı bütün məsələləri ya ermənilərin, ya da Qafqaz dil ailəsinin xeyrinə həll etmək cəhdləri vardır. Başqa sözlə, tarixşünaslıqda yanlış bir yanaşma – Albaniya tarixini qədim türklərin tarixinə yaxın buraxmamaq “xəstəliyi” mövcuddur. Mövcud tarixi qaynaqlar isə “alban” adının kökünü Qafqaz-İber və ya Hind-Avropa dil ailəsində axtarılmasının elmi baxımdan prespektivsiz bir məsələ olduğunu aydın şəkildə göstərməkdədir.
Ancient authors in their works presented the present-day North Azerbaijan territory as Albania and its population as Albanians. However, the information contained in those works does not provide a clear definition of the true essence of the “Alban” notion. The information of the ancient authors about the population has remained in the form of separate fragments. Not all data are accurate; some are contradictory and therefore they should be considered carefully. For some reason, there are attempts to solve all the Albanian ethno-related issues either in the favor of the Armenians or the Caucasian language family. In other words, a wrong approach in historiography there is an “illness” to avoid Albania's history close to the history of ancient Turks. Existing historical sources clearly indicate that the search for the roots of the Albanian name in the Caucasus-Iberian or IndoEuropean family language is an issue scientifically lacking in prospects.
Античные авторы представили в своих сочинениях территорию нынешнего Северного Азербайджана как «Албания», а население этой страны как «албаны». Однако эти сведения не дают нам возможность ответить на вопрос: имеет ли понятие «албан» этническое значение или оно отражает массу населения территории Албании. Сведения античных авторов о население страны фрагментарны, отнюдь не все их сведения достоверны, некоторые сведения противоречивы, поэтому их следует внимательно проанализировать. По неизвестным нам причинам имеются попытки решить все проблемы связанные с историей албанского этноса в пользу армян или народов, входящих в кавказскую языковую группы. Иными словами, в исторической науке существует «болезнь» отделить историю Албании от тюрков. А источники свидетельствуют о том, что поиск корней албанского народа в индоевропейской или кавказо-иберской языковой семье с научной точки зрения бесперспективен.
Əliyev K., Əliyeva F. Azərbaycan antik dövrdə (e.ə. IV – b.e.III əsrləri). Bakı: Azərnəşr, 1997, 120 s.
Məmmədov T.M. Qafqaz Albaniyası ilk orta əsrlərdə. Bakı: Təhsil, 2006.400 s.
Алекперов А.Ф. Тюрки Азербайджана (древность и раннее cредневековье). Баку: Şərq- Qərb, 2011, 560 с.
Seyidov M. Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən. Bakı: Yazıçı, 1989, 496 s.
Тревер К.В. Очерки по истории и культуре Кавказской Албании. М-Л: Из-во Академиии Наук СССР, 1959, 391 с.
Юсифов Ю.Б. О наименованиях «Албания» и «Арран» // Изв. АН Азерб. ССР. Сер.общест.наук, 1961, № 10, 23-31.
Məmmədzadə M. B. Azərbaycan tarixində qədim türk Albaniya / “Azərbaycan” jurnalı, 1989, № 10, s.118-130.
Минорский В. Ф. История Ширвана и Дербенда X—XI веков. Москва: Изд-во Вост. Литературы, 1963, 265 с.
Хоренски Моисей. История Армении. Новый переводъ Н.О. Эмина. Москва: Типография В.А. Гатцукь, 1893, XXXVI + 325 c.
Kalankatlı Moisey. Albaniya tarixi. Mxitar Qoş. Alban salnaməsi. (Müqəddimə, tərcümə, qeyd və şərhlərin müəllifi akademik Z.M.Bünyadov). Bakı: Avrasiya press, 2006, 296 s.
Qukasyan V. Qafqaz Albaniyası (tarixi-filoloji etüdlər). Bakı: Öyrətmən, 1993, 108 s.
Тарихи Дербендь-наме. Баку: Нагыл еви, 2011, 170 c.
Kaşğari M. Divanü Luğat-it-Türk tercümesi C.I. Çeviren Besim Atalay. İstanbul: TTK Basımevi,1985, 530 s.
Бакиханов А. Гюлистан-и Ирам. Баку: Элм, 1989, 304 с.
Qazıyev S.M. Qəbələ mahalının qədim tarixindən // Qafqaz Albaniyası tarixi məsələləri (məqalələr toplusu). Bakı: Azərb.SSR EA Nəşriyyatı, 1962, s. 75-105.
Zeynaloğlu C. Muxtəsər Azərbaycan tarixi. Bakı: Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası, 1992, 144 s.
Nəcəfli T.H. Cahangir Zeynaloğlunun “Şirvanşahlar yurdu” əsəri haqqında // AMEA A.A. Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun elmi əsərləri. XXXIII c. Bakı: 2009, s. 73-79.
Qeybullayev Q.Ə. Azərbaycan türklərinin təşəkkülü tarixindən. Bakı: Azərnəşr, 1994, 248 s.
Гейбуллаев Г.А. К этногенезу азербайджанцев. Баку: Элм, 1991, 552 с.
Məmmədova F.C. Azərbaycanın (Albaniyanın) siyasi tarixi və tarixi coğrafiyası (e.ə. III əsr-eramızın VIII əsri). Bakı: Azərnəşr, 1993, 262 s.
Nəcəf Ə.N. Hun minilliyi (b.e.ə. IV – b.e. VI əsrlərdə türk dünyası). Bakı: TEAS Press Nəşriyyat evi, 2015, 460 s.
Əlizadə A. XIII əsrə qədər Azərbaycan dili haqqında // Türkologiya, 2012, № 1, s.10-16.
Алияров С.С. Об этногенезе азербайджанского народа (к постановке проблем) / К проблеме этногенеза азербайджанского народа. Баку: Элм, 1984. с. 4-39.
Əliyarlı S.S. Tariximiz açıqlanmamış mövzuları ilə. Bakı: Mütərcim, 2012, 560 s.
Kitabi-Dədə Qorqud. Əsil və sadələşdirilmiş mətnlər. Tərtib edəni S.Əlizadə. Bakı: Öndər, 2004, 376 s.
Kitabi-Dədə Qorqud Ensiklopediyası. İki cilddə. I cild. Bakı: Yeni nəşrlər evi, 2000, 623 s.
Vəlixanlı N.M. IX-XII əsr ərəb coğrafiyaşünas-səyyahları Azərbaycan haqqında. Bakı: Elm, 1974, 220 s.
Bünyadov Z.M. Azərbaycan VII-IX əsrlərdə. Bakı: Elm, 1989, 334 s.
Ümumilikdə 28 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Articles
- Təqdim Edildi dekabr 31, 2017
- Yayımlanıb dekabr 31, 2017
- Nömrə № 28(28) Dekabr 2017
- Bölmə Articles