İslam hüququnda qadının şahidliyi The Status of Women's Testimony in the Islamic Law Свидетельство женщины по Исламским законом
Xülasə
Şahidlərin ən az neçə nəfər olması məsələsi İslam hüququnda şahidliyin mövzusuna görə dəyişir. Bəzi davalarda/iddialarda dörd, bəzilərində isə iki şahidin tutulması şərt qoşulmuşdur. Bununla bərabər bu davaların/iddiaların çoxunda şahidlərin kişi olması başqa bir tələb olunan şərtdir. Bu şərti irəli sürənlər buna dəlil olaraq bəzi ayələri və hədisləri göstərirlər. Halbuki, bizə görə bu ayə və hədislərin bildirdiyi hökm illətinə/səbəbinə bağlı hökmdür. İllət/səbəb olmadığı zaman isə hökmdən bəhs olunmaz. Hər hansı bir zaman və məkanda bu illət/səbəb varsa, hökm icra olunar, yoxsa hökmün icrasını tələb etmək hüquq elminin fəlsəfəsinə uyğun düşməz.
Numbers of witnessies is different due to subject of witnessing in the Islamic law. In some case, suits demands four witnessies and two in an another. Furthermore, another condition of suits about witnessing is that witness must be a male. Arguments of claimants is Koranic versies and prophetic says (hadith). But from ours point of view all these versies and says, at the same times theirs verdicts must be taken connecting with their context. It means that if there is not reasons, there is not judgements. Otherwise it is opposite to law principle to require the performation of judgements.
Açar Sözlər
Şahid, hökm, qadın-kişi, İslam hüququ
Witness, judgement, male-female, Islamic law
Referanslar
- Acar, İsmail, “İslam Ceza Hukukunda Kadının Şahitliği”, İslamiyat, III/2, 2000. Akdemir, Salih, “Tarih boyunca ve Kur’an-ı Kerim’de Kadın”, İslami Araştırmalar, X/4, 1997.
- Akkaya, Nejla, “İslam Hukuku’nda Kadının Siyasi Hakları”, İslami Araştırmalar, X/4, 1997.
- Bayındır, Abdülaziz, İslam Muhakeme Hukuku, İslami İlimler Araştırma VakfıYayınları, İstanbul 1986.
- Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukukı İslamiyye ve İstılahatı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1952.
- Buxari, Məhəmməd ibn İsmayıl, əl-Camius-Səhih, Beytul-Afkarid-Dövliyyə, Ərriyad 1998.
- Carullah, Musa, Hatun, haz. Mehmet Görmez, Kitabiyat, Ankara 2001.
- Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul 2005.
- Əbu Davud, Süleyman ibn əl-Əşas, Sünən, tdq. Yusuf əl-Hacc Əhməd, Məktəbətu İbn Həcər, Dəməşq 2004.
- Heffening, “Şahid”, İslam Ansiklopedisi, XI.
- İbn Əbi Şeybə, Əbu Bəkr Abdulla ibn Məhəmməd, əl-Kitabul-Musannəf fil-Əhadisi vəl-Əsar, haz. Məhəmməd Abdussalam Şahin, Darul-Kutubil-İlmiyyə, Beyrut 1995.
- İbn Hazm, Əli ibn Əhməd, əl-Muhalla, tdq. Əhməd Məhəmməd Şakir, Mənşuratul-Məktəbit-Ticari, Beyrut.
- İbn Qəyyim əl-Cəvziyyə, Məhəmməd ibn Əbi Bəkr, İlamul-Muvaqqiin, Darul-Hədis, Qahirə 2002.
- İbn Qudamə, Müvəffəquddin Abdulla ibn Əhməd, əl-Muğni, tdq. Abdulla ibn Abdulmuhsin, Abdulfattah Məhəmməd, Həcr mət., Qahirə 1990.
- İbn Macə, Məhəmməd ibn Yəzid, Sünən, Darul-Mərifə, Beyrut 1998.
- İbn Mənzur, Cəmaləddin Məhəmməd ibn Mükərrəm əl-Ənsari, Lisanul-Arab, haz. Emin Məhəmməd Abdulvahhab, Məhəmməd Sadik əl-Ubeydi, Daru İhyait-Turasil-Arabi, Muəssəsətut-Tarixil-Arabi, Beyrut.
- Karaman, Hayreddin, “Kadının Şahitliği, Örtünmesi ve Kamu Görevi”, İslami Araştırmalar, X/4, 1997.
- Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İz Yayıncılık, İstanbul 2001.
- Kəsani, Əlauddin Əbu Bəkr ibn Məsud, Bədaius-Sanaiu, tdq. Əli Məhəmməd Muavvad, Adil Əhməd Abdulmövcud, Darul-Kutubil-İlmiyyə, Beyrut 1997.
- Köksal, Fatma, Fıkıh ve Hukuk Sosyolojisi Açısından Kadının Tanıklığı, İstanbul 1999.
- Mövsili, Abdulla ibn Mahmud ibn Mövdud, əl-İxtiyar li Talilil-Muxtar, haz. Xalid Abdurrahman əl-Akk, Darul-Marifə, Beyrut 2002.
- Mərğinani, Burhanəddin Əli ibn Əbu Bəkr əl-Hənəfi, əl-Hidayə Şərhu Bidayətil-Mübtədi, tdq. Məhəmməd Məhəmməd Tamir, Hafiz Aşur Hafiz, Darus-Salam, Qahirə 2000.
- Miras, Kamil, Sahihi Buhari Muhtasarı Tecridi Sarih Tercemesi ve Şerhi, Diyanet İşleri Reisliği Neşriyatı, İstanbul 1941.
- Müslim, Müslim ibn Haccac, əl-Camius-Səhih, Darul-Muğni, Daru İbn Hazm, Beyrut 1998.
- Şaban, Zekiyyüddin, İslam Hukuk İlminin Esasları, tərc. İbrahim Kafi Dönmez, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2003.
- Şəltut, Mahmud Məhəmməd, Sayis, Məhəmməd Əli, Muqaranətul-Məzahib fil-Fiqh, Mətbəətu Muhamməd Əli Sabih və övladihi bil-Əzhər, 1953.
- Uğur, Mücteba, Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1992.
- Yıldız, Kemal, İslam Yargılama Hukukunda İspat Vasıtası Olarak Şahitlik, İstanbul 1989.
- Zeydan, Abdulkərim, əl-Mufassal fi ahkamil-Mərə, Müəssətur-Risalə, Beyrut 1994.
- Zuhayli, Vehbe, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, tərc. Heyət, Risale yayınevi, İstanbul 1994.