Hədisdə isnadın əhəmiyyəti The Importance of Isnād in Hadith Значение иснада в хадисах
Xülasə
Hər bir elmin öz əsaslarını isbat etmək üçün müəyyən vasitələrə ehtiyacı var. İslam elmləri də digər sahələrdə olduğu kimi özünəməxsus ciddi elmi metodologiya və üsullara malikdir. Qur’andan sonra İslam dininin ikinci qaynağı olan hədis elmi sahəsində peyğəmbər sünnəsinin mühafizəsi üçün müəyyən elmi əsaslar meydana gətirilmişdir. İlk dövrlərdən etibarən tətbiq olunan isnad sistemi, həmin bu əsasların başında gəlməkdədir. Hədislərin səhihliyinin və doğruluğunun ortaya çıxarılması, hədisləri rəvayət edən ravilərin ümumi xarakteristikasının öyrənilməsi üçün isnad əvəzolunmaz bir elmi metoddur. İsnad məfhumu keçmişdə və müasir dövrümüzdə bir çox cəhətdən araşdırılmış, bu metod haqqında yeni-yeni fikirlər irəli sürülmüşdür. Məqaləmizdə isnadın hədis elmindəki əhəmiyyəti vurğulanmış, İslam alimlərinin isnad haqqındakı fikirlərinə yer verilmiş və teorik olaraq isnadın tətbiqatından bəhs olunmuşdur.
Every academic activity needs certain means for proving its basic principles. Islamic sciences, like other academic activities, have their specific methodologies. Hadith scholars also have established certain scholarly principles for preserving the Sunna of the Prophet Muhammad, which the second source in Islam after the Qur’an. The system of Isnad, which was implemented from the earliest times, is the most important principle among them. The Isnad system is inevitable scholarly method for revealing the authenticity of hadiths and the general characteristics of those who have narrated them (rawis). The notion of Isnad has been studied in many ways, and many new ideas have been brought forward on this method. The article emphasises the importance of Isnad in Hadith as well as it gives information about Islamic scholars’ views on Isnad and mentions the theoretical implementation of Isnad.
Açar Sözlər
hədis, isnad, sənəd, ravi, rəvayət, səhih
hadith, isnad, sened, rawi, riwayet, sahih
Referanslar
- əl-Bağdadi, Xətib Əbu Bəkir Əhməd ibn Əli, Şərəfu Əshabil-Hədis (thq: Mehmed S. Hatiboğlu), Ankara, 197.
- Çakan, İ. Lütfi, Anahatlarıyla Hadis, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2002.
- Çakan, İ. Lütfi., Hadis Üsulu, İstanbul, İFAV yayınları, 2008.
- əl-Ə`zəmi, Mustafa, İlk Devir Hadis Edebiyatı (thq: Hulusi Yavuz), İstanbuı, 1993.
- İbn Əbu Hatim, Əbu Muhəmməd Əbdürrəhman ibn Muhəmməd ibn İdris, Təqdimətul-cərh vət-tədil, Heydərabad, 1952.
- İbn Ədi, əl-Cürcani Əbu Əhməd ibn Ədi, əl-Kamil fid-duafair-rical (nşr: Adil Əhməd Əbdülmövcud – Əli M. Muəvvəz), Beyrut, 1997, I-VII.
- İbn Hazm, Əbu Muhəmməd ibn Əli ibn Əhməd ibn Səid əz-Zahiri, əl-Fasl fil-miləl vəl-əhva vən-nihal, I-IV, Bağdad, trs.
- İbnul-Mulaqqin, Əbu Həfs Siracəddin Ömər ibn Əli ibn Əhməd, əl-Muğni fi ülumil-hədis, (thq: Abdullah ibn Yusuf əl-Cüdey), İhsa, (Darul-Fəvvaz), 1992, I-II.
- Kandemir, M. Yaşar, DİA, “Hadis” maddəsi, İstanbul, 1997, XV.
- Kəttani, Əbu Abdullah Muhəmməd ibn Cəfər ibn İdris, ər-Risalətul-müstatrafə li bəyani məşhuri kutubis-sünnətil-müşərrəfə, Beyrut, 2011.
- Küçük, Raşit, DİA, “İsnad” maddəsi, 2001, XXIII.
- Qasimi, Cəmaluddin Muhamməd ibn Muhəmməd Səid, Qavaidut-təhdis min fünuni müstalahil-hədis, (thq: Muhəmməd Behcət əl-Baytar), Dəməşq, 1925.
- Ləknəvi, Əbul-Həsənat Muhəmməd Əbdülhayy, əl-Əcvibətul-fazilə lil-əsilətil-aşərətil-kamilə (thq: A. Əbu Quddə), Hələb, 1964.
- Müslim ibn Həccac, əl-Camius-Səhih (Müqəddimə), I-V, Qahirə, 1955.
- ər-Ramhürmüzi, Əbu Muhamməd ibn Xəllad Həsən ibn Əbdürrəhman, əl-Muhaddisul-fasıl beynər-ravi vəl-vai (nşr: M. Əccac əl-Xətib), Beyrut, 1971.
- Süyuti, Əbülfəzl Cəlaləddin Əbdürrəhman ibn Əbu Bəkir, Tədribur-ravi fi şərhi Təqribin-Nəvəvi, y.y., t. y., I-II.
- Yardım, Ali, Hadis I-II, İstanbul, Damla yayınevi, 2000.