İslam hüququnda təlfiq anlayışı The Concept of Talfīq in Islamic Law Понятие тальфик в исламском праве
Xülasə
Bu məqalədə günümüzün aktual məsələlərindən olan bir mövzuya toxunmuşuq. Məsələnin aktuallığı bir məsələdə iki və ya daha çox fərqli məzhəbin görüşülərini bir arada cəm etməkdir. Bu məsələ fiqh məzhəbi imamlarının görüşlərindən və mütəəxxirun fəqihlərin fikirlərindən istifadə edilərək nümunələrlə izah olunur. Biz bəzi müsəlmanlar tərəfindən tətbiq edilən bu məsələni oxşar olan digər bəzi məsələlərlə qarşılaşdırıb, fiqhdəki hökmünü izah etməyə çalışmışıq.
In this article we are talking about today’s actual issues. The actuality of the issue is combination view of two or more sects. This issue is explained with the examples which are used from view of Islam sect leaders and subsequent scholars’ ideas. We have tried to clearly explain the verdict in Islam relating to the issue which is applied by some muslims by comparing it with other similar issues.
Açar Sözlər
Təlfiq, təqlid, tətəbür-rüxəs, təysir, ihdasi qavli salis və müraatül-xilaf
Talfig, imitation, tatabur-ruxas, simplicity, ihdasu gavlu salis and muraatul-xilaf
Referanslar
- Buxari, Əbu Abdullah Məhəmməd b. İsmail, “əl-Camiüs-səhih”, Beytul-əfkar, Riyad: 1998.
- Eyüp Sait Kaya, “Telfik”, DİA, İstanbul: 2011.
- Əbdürrəhman b. Məhəmməd b. əl-Hüseyn ibn Ömər Bəaləvi, “Buğyətül- Müstərşidin, Darül-kütubil-ilmiyyə, Beyrut: 1998.
- Əbu Abdullah Bədrəddin Məhəmməd b. Abdullah b. Bahadir əz-Zərkəşi əş- Şafei, “Təşniful-məsami bi cəmil cəvami li Tacəddin əs-Subki”, Məktəb-ihyait-turas, H 1418.
- Əbu Bəkr Əhməd b. Əli b. Sabit b. Əhməd b. Mehdi əl-Xətib əl-Bağdadi, “əl-Fəqih vəl- mütəfəqqih”, Dar İbnul-Cəvzi, Səudiyyə Ərəbistan: H 1421.
- Əbu İshaq İbrahim b. Əli b. Yusif əş-Şirazi, “Ət-Təbsira fi üsulil-fiqh”, Darül-fikr, Dəməşq: H 1403.
- Əbul- Həsən Seyyid-Din Əli b. Əbi. Əli b. Məhəmməd b. Səlim əl-Amadi, “Əl-İhkəm fi üsulil-əhkam”, Əl-Məktəbətül-islamiyyə, Beyrut, t.y.
- Əbül Vəfa Əli b. Uqeyl b Məhəmməd b. Uqeyl əl-Bağdadi, “Əl-Vazih fi üsulil-fiqh”, Müəssəsətür- risalə, Beyrut: M 1999-H 1420.
- Əl-Qazı Əbu Yalə Məhəmməd b. əl-Huseyn b. Məhəmməd b. Xələf b. əl-Fərrai, “əl-İddə fi üsulil-fiqh”, M 1990-H 1410.
- əs-Səidi, Abdullah b. Məhəmməd b. Həsən, “ət-Təlfiq və hukmuhu fi fiqhil-İslami”, Səudi Ərəbistan: 2008.
- əz-Zuheyli, Məhəmməd Mustafa, “əl-Qəvaidül-fiqhiyyə və tədbiqatühə fil-məzahibil-ərbəa”, Darül-fikir, Dəməşq: M 2006-H 1427.
- Fahrettin Atar, “Fıkıh Usulü”, Marmara üniversitesi İlahiyat Fakültesi yayınları, İstanbul: 2006.
- Heyət, “əl-Məvsuatül-fiqhiyyətül-Küveytiyyə”, Darüs-sələsil, Küveyt: H 1404-1427.
- Heyət, “əl-Mücəmul-vəsit”, İstanbul: 1990.
- İbn Abidin Məhəmməd Əmin b. Ömər b. Əbdüləziz əd-Dəməşqi əl-Hənəfi, “əl-Uqudud-dürriyyə fi tənqihil-tətavə əl-Hamidiyyə”, Darül-marifə, t.y.
- İbn Abidin, “Rəddül-muxtar”, Beyrut, İhyaut-türasil-Ərəbi, t.y.
- İbn Luhəm Ələd-din Əbül-Həsən Əli b. Məhəmməd b. Abbas əd-Dəməşqi əl- Hənbəli, “Əl-Müxtəsər fi üsulil-fiqh alə məzhəbil İmam Əhməd b. Hənbəl”, Camiətül-Məlik Əbdül-Əziz, Məkkə, t.y.
- İbn Mənzur, Əbül-Fəzl Muhəmməd b. Mükərrəm b. Əli əl-Ənsari, “Lisənül-Ərəb”, Darü- lisanil Ərəb, Beyrut, t.y.
- İbrahim b. Musa b. Məhəmməd əl-Ləxmi əl-Ğarnami əş-Şəhir əş-Şatibi, “Müvəfəqat”, Dar İbn Əffan, M 1997-H 1417.
- İyaz b. Nami b. İvaz əs-Səlma, “Üsulul-fiqh əlləzi lə Yəsəul-fəqih cəhləhu”, Darüt-tədəmuriyyə, Riyad: M 2005-H 1426.
- Qazi b. Mürşid b. Xələf əl-Atibi, “ət-Təlfiq bəynə məzahibil-fiqhiyyəti və ələqatühu bi təysiril-fətva”, Məcmuatül-fiqh, Səudiyyə Ərəbstan: 2010.
- Məhəmməd b. əl-Həsən b. əl-Ərəbi b. Məhəmməd əl-Həcəvi əl-Cəfəri əl-Fasi, “əl-Fikrüs-sami fi tərixil-fiqhil-İslami”, Darül-kitabil-ilmiyyə, Beyrut: M 1995-H 1416.
- Məhəmməd b. Əli b. Məhəmməd b. Əli b. Əbdürrəhman Həskəfi əl-Hənəfi, “əd-Dürrul-muxtar şərhu tənvirul-əbsar və camiul-bihar”, Darül-kütubil-ilmiyyə, Beyrut: 2002.
- Məhəmməd b. Əli əş-Şevkani, “İrşadül-fühul”, Misir: 1937.
- Məhəmməd b. Müflih b. Məhəmməd b. Müfrəc Əbu Abdullah Şəmsəddin əl- Məqdisi, “Üsulul-fiqh”, Məktəb əl-Abikəni, M 1999-H 1420.
- Məhəmməd b. Saleh b. Məhəmməd əl-Üseymin, “Liqaül babil məftuh”, H 1421.
- Məhəmməd Cəmaləddin əl-Qasimi, “əl-Fətva fil İslam”, Darül-kütubil-ilmiyyə, 1986.
- Məhəmməd Həsən Əbdülğaffar, “əl-Qəvaidül-fiqhiyyə beynəl-əsaləti vət-təvcih, Nəşriyat yoxdur.
- Məhəmməd Səid b. Əbdürrəhman əl-Bani, “Ümdətut təhqiq fit-təqlid vət-təlfiq”, Darül-Qadiri, Diməşq: 1997.
- Məhəmməd Səid b. Əhməd b. Məsud Yaqubi, “Dəvəbitüt-təysirul-fətva vər-rəddu aləl-mütəsahilinə fihə”, Dar İbnul-Cövzi, Mədinə: H 1430.
- Sənhuri, Əhməd Fərəc, “ət-Təlfiq beynə əhkamil-məzahib”, (Dört Risalə), tərc. H. Karaman. Misir: t.y.
- Seyyid Şərif Cürcani, “ət-Tərifat”, Dar-Səadət, 1283.
- Şemseddin Sami, “Kamus Türki”, İstanbul: 1998.
- Şəhabəddin Əbül-Abbas Əhməd b. İdris Qərafi, “Şərhu tənkihil-füsul fi ixtisaril-məhsul fil-üsul”, Darül-fikir, Beyrut: 2004.
- Z.M.Bünyadov, V.M.Məmmədəliyev, “Qurani Kərimin tərcüməsi”, Qismət, Bakı: 2004.
- Zəkiyuddin Şaban, “Üsulul- Fiqh”, tərc: İbrahim Kafi Dönmez, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara: 1990.
- Zəməxşəri, Əbül Qasım Mahmud b. Ömər əl-Harəzmi, “Əsasül-bəlağə”, Beyrut: 1965. Zərkəşi, Əbu Abdullah Bədrəddin Məhəmməd b. Abdullah b. Bahadir, “əl-Bəhrül muhit fi üsulil-fiqh”, Darül-kitabi, M 1994-H 1414.