Modern Elm: Doğuşu və Arxaplanı

Daşdəmir Mahmandarov

№ 27(27) İyul 2017

AZ
EN
RU

Modern Elm: Doğuşu və Arxaplanı

Modern Science: Its Birth and Background

Современная наука: происхождение и контекст

Daşdəmir Mahmandarov Süleyman Dəmirəl Universiteti Sosial Elmlər İnstitutu, Fəlsəfə və Din Elmləri Kafedrası doktorantı

Necə istinad edilir?

Xülasə

AZ
EN
RU

Bu gün elm və texnologiya öz inkişafının yüksək dövrlərini yaşayır. Bununla birlikdə elmin insan həyatındakı əhəmiyyəti gün keçdikcə artmaqdadır. Modernləşmə ilə birlikdə elm də modern biir formatda yenidən ortaya çıxmış və cəmiyyətin istiqamətini təyin edici bir mövqeyə sahib olmuşdur. Fransa, İngiltərə, Şotlandiya və Almaniya kimi ölkələrdə yetişən elm xadimlərinin, filosofların tədqiqatları modern elmin ortaya çıxmağına səbəb olmuşdur. Modern elmin ortaya çıxmağında ən əhəmiyyətli rolu təbii olaraq Maarifçilik dövrü filosof və elm xadimlərinə aiddir. Ensklopediyaçı yazıçılar, ədəbiyyatşunaslar, tənqidçilər, fiziklər, siyasi xadimlər bu gün də modern elmin banisi hesab olunurlar. Modern elmdən danışmaq üçün əvvəlcə Maarifçilk dövründən, həmin dövrün elmi və siyasi mühitindən bəhs etmək lazımdır. Modern elmin ən qabaqcıl xüsusiyyətlərindən biri də paradiqmatik olmasıdır. Elmi tədqiqatların necə aparılacağıan və hansı şəkildə əldə olunan məlumatlaırn elmi bilgi olacağına məhz bu paradiqma qərar verməkdədir. Həmin dövrün hakim paradiqması olan Pozitivizm istər təbiət elmlərində, istərsə də sosial elmlər sahəsində aparılan tədqiqatlarda eyni cür metodun tətbiq etmişdir. Bu paradiqma eyni zamanda epistemik camaat qavramı ilə də eyniləşdirilə bilər. Çünki, hansı bilginin elm olduğuna, hansı bilginin elm olmadığıan qərar verən “görünməyən kollec”, məhz bəhs etdiyimiz epistemik camaatdır. Bu epistemik camaatı, “elmin ağaları” şəklində də tərif etmək mümkündür.

Today, science and technology faces peaking period of its development. Meanwhile, the importance of science in human life keeps increasing. Along with modernisation, the science also transformed into the modern form and has had a decisive position in the direction of society. The research of scientists and philosophers coming from such countries as France, England, Scotland and Germany, has led to the emergence of modern science. The most important role in the rise of modern science, certainly, refers to philosophers and scientists of the Age of Enlightenment. Today, these encyclopedic writers, literates, critics, physicists and politicians are considered as the founders of modern science. Before analysing the modern science, firstly, we need to focus on the Age of Enlightenment, as well as its scientific and political environment. One of the most advanced features of modern science is paradigm. The paradigm identifies how the scientific research to be conducted, as well as the way the data gained to be considered as the scientific knowledge. Positivism, the dominant paradigm of that time, has applied the same methodology on studies for both natural sciences, as well as the social sciences. This paradigm can be identified with the concept for the epistemic community. The epistemic community is the "invisible college", which decides what knowledge should be considered as science and which not. The epistemic community can also be described as the "master of science".

В настоящее время наука и технология находиться на расцвете своего развития. Параллельно с этим растет и роль науки в жизни человека. В период модернизации наука тоже взяла отдельный путь своего развития давая направление обществу. Исследования ученных и философов Англии, Франции, Шотландии и Германии привели к появлению современной науки. В развитии современной науки значимое место принадлежит философам и ученным Эпохи Возрождения. Писателей, литераторов, критиков, физиков и политических деятелей в нынешнее время тоже считают основоположниками современной науки. Перед тем как что-то сказать про современной науке то, надо сначала рассмотреть политическую обстановку и научную деятельность эпохи просвещения. Современная наука обладает своей парадигмой. Это считается ее важной особенностью. Процесс введения научных исследований, обработка полученных данных ведется именно по этой парадигме. Как в естественных, так и в социальных науках исследования велись по методу господствующей парадигмы этой эпохи Позитивизма. Эту парадигму можно сравнить и с понятием общество гениев. Из всей полученной информации какое можно посчитать научным, а какое не научным, решал этот «невидимый колледж» о котором мы говорим, как общество гениев. Это общество гениев можно поименовать и как «хозяевами науки».

Açar Sözlər

AZ
EN
RU

Modern Elm, Pozitivizm, Epistemik Camaat

Modern Science, Positivism, Epistemic Community

Современная Наука, Позитивизм, Общество Гениев

Referanslar

Ahmet Cevizci, “Felsefe Sözlüğü”, Paradigma Yayınları, İstanbul 1999.

Ahmet Çiğdem, “Aydınlanma Düşüncesi”, İletişim Yayınları, İstanbul 1999.

Ahmet Çiğdem, “Aydınlanma Felsefesi”, Ağaç Yayıncılık, İstanbul 1993.

Alex Collinicos, “Toplum Kuramı”, (Çev: Yasemin Tezgiden), İletişimYayınları, İstanbul 2013.

Bertrand Russell, “İktidar”, (Çev: Mete Ergin), Cem Yayınevi, İstanbul 1990.

Doğan Özlem, “Türkiye`de Pozitivizm ve Siyaset”, Modern Türkiye`de siyasi Düşünce, (Modernleşme ve Batıcılık) içinde, İletişim Yayınları, İstanbul 2007, Cilt 3.

Federico Mayor, Augusto Forti, “Bilim ve İktidar”, (Çev: Mehmet Küçük), TUBİTAK Yayınları, Ankara 1997.

Gordon Mashall, “Sosyoloji Sözlüğü”, (Çev: Osman Akınhay, Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 1999.

Levent Ünsaldı, Ercan Geçgin, “Sosyoloji Tarihi”, Heretik Yayınları, Ankara 2015.

Mehmet Ali Sarı, “Türkiye`de Pozitivizm ve İlk Yansımaları”, İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/14, Ankara 2015, P-635-656.

Ayhan Dever, “Bilginin Efendileri: Epistemik Cemaat”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sivas 2012, Sayı 13, s. 205. P:201-217.

Mehmet Evkuran, “Sünni Paradigmayı Anlamak”, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2015.

Hüsamettin Arsalan, “Epistemik Cemaat”, Paradigma Yayınları, İstanbul 1992.

Ümumilikdə 13 istinad var. Daha Çox İstinadı Göstər