Hədis isnadlarının tarixləndirilməsi məsələsi The Historicization of Hadith Isnad Вопрос о датировке хадисных иснадов
Xülasə
Bu məqalə hədis isnadlarının tarixləndirilməsi məsələsi ilə əlaqədar həm İslam alimlərinin, həm də Qərb şərqşünaslarının araşdırmalırını oxucuya təqdim edir. İsnadların əsasən hansı dövrdən etibarən başladığı məsələsi məqalənin əsas mövzusudur. İslam alimlərinə, xüsusən Mustafa əl-Azamiyə görə hədislərin isnadının soruşulmağa başlaması ilə əlaqədar rəvayətləri nəql edən İbn Abbas və Uqbə ibn Nafinin vəfat tarixi, isnadların tarixləndirməsi məsələsində mühim rol oynayır. Qərb şərqşünasları isə isnadların xüsusiyyətinə əsaslanaraq onları tarixləndirməyə çalışırlar.
This article tries to tackle the question of the dating of isnads that is central to Hadith literature. It is one of the controversial issues among Muslim and Western scholars. Both parties provide their arguments based on historical datas about isnads. However their methodogogies vary in terms of Hadith tradition. Scholars like Robson and Caetani try to develop theories to address this issue through finding some similarities among hadith traditions. Muslim scholars, however, rely on historical documents and the sayings of early Muslim community to prove their points.
Açar Sözlər
Hədis, isnad, səhabə, tarixləndirmə
Hadith, isnad, Muslim tradition, hadith history, sahabah
Referanslar
- Aşıkkutlu, Emin, “Hadiste Rical Tenkidi”, İstanbul, İFAV, 1997.
- Buxari, Əbu Abdullah Muhammədibn İsmail, əl-Camius-Səhih, İstanbul 1898.
- Darimi, əs-Sünən, Əbu Muhamməd Muhammədibn Abdurrahman ibn Fəzl Darimi, Beyrut, Darul-kitabil-arabi, 1987.
- Əhməd b. Hənbəl, Əbu Abdullah ƏhmədibnMuhammədəş-Şəybani, əl-Müsnəd, Qahirə 1955.
- Güner, Osman “Doğuş Devrinde Hadis: İlk dönem hadis ilminin tarihçesi”, Samsun, Daru-Sünnə, 2001.
- Harald Motzki, “Batı`da Hadis Çalışmalarının Tarihi Seyri”, (trc. Bülent Uçar), İstanbul 2006.
- İbn Əbu Hatim, Əbu Muhamməd Abdurrahman ibn Muhamməd ibn İdris, “əl-Cərh vət-Tadil”, Beyrut 1952.
- İbn Mace, əs-Sünən, Əbu Abdullah MuhammədibnYəzid “əs-Sünən”, Riyad 1984.
- J. Robson, “The Isnad in Muslim Traditions”, Glasgow University Oriental Society Transaction, XV Hartford 1955.
- L. Caetani, İslam tarixi, (trc. Hüseyin Cahid), İstanbul 1924.
- Məmmədəliyev, VasimvəZiyaBünyadov, Qur`an Məalı (V. M. Məmmədəliyev).
- Müslim, əl-Camius-Səhih, Əbul-Hüseyn Müslim bin əl-Həccac əl-Quşeyri, Daru İhya, Qahirə 1955.
- Mustafa M. əl-Azami, “İlk dövr hədis ədəbiyyatı”, İstanbul, İz yayıncılık, 1993.
- Mustafa M. əl-Azami, “On Schacht`s Origins of Muhammadan Jurisprudence”, King Saudi University, Riyad 1985.
- Polat, Salahattin “Hadis Araştırmaları”, İstanbul, İnsan yayınları, ts.
- Ramhürmüzi, Əbu Muhamməd ibn Xallad Həsən ibn Abdurrahman əl-Muhaddisu’l-fasıl beynər-ravi vəl-vai, Hakim, Ma‘rifə, Beyrut 1971.
- Raşit Küçük, “İsnad”, DİA (Türkiyə Diyanət Vəqfi, İslam Ensiklopediyası), İstanbul 2001.
- Yücel Ahmed, Hadisüsulu, İFAV Nəşr. İstanbul 2016.