İlahi eşq anlayışının XIV əsr təsəvvüf şairi Gülşəhrinin yaradıcılığında təzahürü

The Concept of Divine Love in the Works of 14th Century Mystic Poet Gulsherin

Понятие божественной любви в творчестве суфийского поэта XIV века Гюльшахри

Müəlliflər

  • N.Q. İsmayılzadə Bakı Dövlət Universiteti
Türk təsəvvüf ədəbiyyatı XIII-XIV əsrlərdə böyük bir inkişaf yoluna qədəm qoydu. Anadoluda Hacı Bəktaş Vəli, Yunus Əmrə, Mövlanə Cəlaləddin Rumi, Əhməd Fakih ilə başlayan təkkə şeiri XIV-XVI əsrlərdə Gülşehri, Aşıq Paşa, Abdal Musa, Qayğusuz Abdal, Əlvan Çələbi, Hacı Bayram Vəli, Əşrəfoğlu Rumi, Pir Sultan Abdal kimi sənətkarlarla davam etmişdir. Təsəvvüf şairlərinin əsərlərində əsas mövzu olan ilahi eşq Gülşehrinin şeirlərində, “Məntikut-tayr” əsərində yüksək səviyyəyə çatdırıldı. Gülşehri XIII əsrin sonu və XIV əsrin əvvəllərində yaşamış türk təsəvvüf şairlərindəndir. Gülşəhrinin məşhur əsəri olan “Məntikut-tayr” əsərində şair Əttardan, Gəzalidən, Mövlanədən, Kəlilə və Dimnə əsərindən faydalanaraq əxlaqi-didaktik əsər yazmışdır. Aşiq, məşuq, sevgi, eşq kimi mövzular əsərdə kifayət qədərdir. Gülşəhrinin əsərlərində əsas fikir təsəvvüf düşüncələrini ilahi eşq müstəvisində göstərməkdir.
Turkish Sufi literature demonstrated a remarkable development in the 13th and 14th centuries. Mystical poetry that was started by Haji Bektash Wali, Yunus Emre, Mawlana Jalal al-Din al-Rumi, and Ahmad Faqih in Anatolia continued with poets such as Gulshehri, Ashiq Pasha, Abdal Musa, Qaygusuz Abdal, Alwan Chalabi, Haji Bayram Wali, Aşrafoghlu Rumi, Pir Sultan Abdal. Divine love which was the main topic of Sufi poetry was raised to a higher level in Gulshehri's poems and in his Mantiq al-tayr. Gulshehri is a Turkish Sufi poet, who lived in the late 13th and early 14th centuries. In his well-known ethical didactic work Mantiq al-tayr, he was influenced by al-Attar, al-Ghazali, Mawlana Rumi' and also the famous book Kalila wa Dimna. Mystical themes like, lover, beloved, friendship, and love are referred in a sufficent way. The main idea throughout Gulshehri 's books is to present mystical thought as equal to divine love.
В XIII-XIV веках тюркская суфийская литература вступила на путь большого развития. Суфийские стихи, начавшиеся в Анатолии в XIV-XVI веках с Хаджи Бекташа Вели, Юнуса Эмре, Мевланы Джалал ад-Дина Руми, Ахмеда Факиха, были продолжены такими мастерами, как Гюльшехри, Ашик-Паша, Абдал Муса, Гайгусуз Абдал, Элван Челеби, Хаджи Байрам Вели, Ашрафоглу Руми, Пир Султан Абдал. Божественная любовь, как основная тема в произведениях поэтов-суфиев, на высоком уровне была передана в стихах Гюльшехри, его произведении «Мантикуттайр». Гюльшехри относится к тюркским поэтамсуфиям конца XIII начала XIV века. В знаменитом «Мантикуттайр» Гюльшехри создал нравственно-дидактическое произведение с использованием Аттара, Газали, Мевланы, произведения «Калила и Димна». В произведении достаточно много тем, посвященных влюбленным, возлюбленным, любви. Основная мысль в произведениях Гюльшехри заключается в том, чтобы показать суфийское сознание в плоскости божественной любви.

Bayat F. Türk təkkə (təsəvvüf) ədəbiyyatı. Bakı, Elm və Təhsil, 2012.

Bayat F. Xoca Əhməd Yəsəvi və xalq sufizminin bəzi tərəfləri. Bakı, Ağrıdağ, 1997.

Bilgin A. Azmi. Tekke edebiyatı. İslam Ansiklopedisi, CXVI, İstanbul: Diyanet İşleri Yayınları, 2011.

Gülşehri. Mantikut-tayr. Tıpkıbasım. Hazırlayan ve önsözü yazan A. S. Levend. Ankara: TDK Yayınları, 1957.

İbn Arabi. Fütuhat-ı Mekiyye. Çeviri: E. Demirli. İstanbul, Liters Yayıncılık, 2006.

Köprülü F. Edebiyat araştırmaları, Ankara, 1986.

Özmen İsmail. Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C 1, Ankara, TTK Basımevi, 1998.

Yavuz Kemal. Gülşehrinin Mantıkut-tayrı. Ankara:Kırşehir valiliği. Kültür Yayınları, 2007.

Ümumilikdə 8 istinad var.

Endirin

Məqalə Məlumatları

  • Məqalə Növü Articles
  • Təqdim Edildi dekabr 31, 2016
  • Yayımlanıb dekabr 31, 2016
  • Nömrə № 26(26) Dekabr 2016
  • Bölmə Articles
  • Fayl Yükləmələri 6
  • Abstrakt Baxışlar 24
  • Paylaş
Endirmə datası hələ yoxdur.