Heydər Hüseynovun Azərbaycan fəlsəfi fikir tarixində yeri və rolu Heydar Huseynov's Place and Role in the History of Azerbaijani Philosophical Thought Рашад Аскеров Доктор философии по философии, доцент
Xülasə
Məqalədə Azərbaycan fəlsəfə tarixi elminin görkəmli nümayəndəsi Heydər Hüseynovun fəlsəfə və ictimai fikir tarixi sahəsindəki fəaliyyəti geniş surətdə tədqiqata cəlb edilmişdir. Burada həmçinin Azərbaycan milli fəlsəfi fikir tarixinin inkişaf xüsusiyyətləri tam aydınlığı ilə təhlil edilmiş, fəlsəfi fikrin Avropa və digər xalqların fəlsəfi fikri ilə qarşılıqlı münasibətləri tədqiq olunmuşdur. İşdə eyni zamanda sovet dövründə ideoloji məsələlərdə və milli məsələlərin həllində dövrün ideoloji xüsusiyyətlərindən kənara çıxan və ya az da olsa milli-azadlıq fikirlərini tədqiqat obyektinə çevirən Heydər Hüseynova olan təzadlı münasibət dərindən araşdırılmışdır. Azərbaycanda fəlsəfə tarixi elminin və fəlsəfə ixtisasının yaranmasında və ölkədə bu elmin inkişafında xüsusi xidmətləri olan akademik Heydər Hüseynovun XIX əsr Azərbaycan fəlsəfə və ictimai fikir tarixi haqqındakı tədqiqatı məqalədə ətraflı şərh edilmiş və onun irsinin özündən sonrakı tədqiqatçılar üçün elmi zəmin olması vurğulanmışdır.
In the article, distinguished delegate of Azerbaijan philosophical history science, Heydar Huseynov's occupation in the philosophical and social history field has been researched in detail. Development features of Azerbaijan national philosophical idea history have been analyzed and national philosophical idea has been researched as in mutual attitude with the philosophical ideas of European and other peoples, too. At the same time, in the article contrasting attitudes have been explored deeply about Heydar Huseynov, who pull of ideological features of period in the solution of ideological and national matters of Soviet era and made research object the national liberation opinions. Heydar Huseynov became an academic, who had special services in the beginnings of philosophical history science and philosophy profession in Azerbaijan, and also in the development of this science in the country. His investigation about philosophy and social idea history during XIX century in Azerbaijan has been explained in the article, comprehensively. It also has been mentioned that, his legacy is scientific foundation for subsequent researchers.
Açar Sözlər
fəlsəfə tarixi, milli və ideoloji məsələlər, milli-azadlıq, milli fəlsəfi fikir, avropasentrizm, dini-fəlsəfi təlimlər
history of philosophy, national and ideological issues, national freedom, national philosophical thought, eurocentrism, religious-philosophical doctrines
Referanslar
- Әdəbiyyat qəzeti 18 iyul 1950-ci il N:20(597).
- Әdəbiyyat qəzeti 30 iyul 1950-ci il N:21 (598).
- F.Köçərli: Filosof, müəllim, ictimai xadim. Azərbaycan kommunisti 1988 N: 9. səh 101-104.
- F.Q.Köçərli: Azərbaycanda fəlsəfə elminin inkişafında akademik Heydər Nəcəf oğlu Hüseynovun rolu. Azb.SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə, hüquq 1969, N:1. səh 118-122.
- İ.Mustafayev, S.Murtuzayev, İmam Şamil, Bakı, 1993, səh 106.
- İlham Məmmədzadə: Məşhur Azərbaycan filosofu Heydər Hüseynovun yubileyinə dair və ya bir daha fəlsəfə tarixi və müasirlik arasında əlaqələr barədə: Azərbaycan bu gün və sabah N: 11 (18) noyabr 2008-ci il, səh 24-31.
- İnqilab və mədəniyyət jurnalı Bakı 1949, N:11 səh 152-164. A.O.Makovelski. H.Hüseynovun “XIX əsrdə Azərbaycanda ictimai və fəlsəfi fikir tarixindən” kitabı haqqında.
- Kommunist 1 iyun 1948 N:108 (7805).
- Kommunist 8 mart 1950 N:48 (8260).
- Sabir Әsədov. Heydər Hüseynov. Bakı. Azərbaycan nəşriyyatı 1998, 96 səh.
- Vilayət Quliyev: Talelərin qəribə kəsişməsi: Şeyx Şamil, Mirzə Kazım bəy, Heydər Hüseynov... və Mir Cəfər Bağırov. 525-ci qəzet 19 iyul 2008-ci il N: 129 (2720).
- H.Hüseynov. XIX əsr Azərbaycan ictimai və fəlsəfi fikir tarixindən. B.2007.